นิตยสารวัฒนธรรม ฉบับ ๓ ปีพ.ศ.๒๕๕๗ - page 37

37
กรกฎาคม-กันยายน ๒๕๕๗
เจดีย์ สุวรรณจังโกฏหรือเจดีย์กู่กุด อยู่หน้าวิหาร ณ วัดกู่กุด หรือวัดจามเทวี
หลักฐานในปั จจุบัน
วัดจามเทวี เป็นวัดเก่าแก่ที่ส�ำคัญของเมืองหริภุญไชย
สร้างแต่ครั้งใดไม่ปรากฏแน่ชัด ต�ำนานระบุ ว่า เจ้ามหันตยศ
และเจ้าอนันตยศได้สร้างขึ้นเมื่อพระนางจามเทวีสวรรคตแล้ว
ใช้บริเวณวัดแห่งนี้เป็นที่ถวายพระเพลิงพระศพ และได้สร้าง
เจดีย์ขึ้นเป็นที่เก็บพระอัฐิของพระนาง บ้างก็ว่าเมื่อพระนาง
ได้ครองราชย์จนพระชนมายุถึง ๖๐ ปีแล้วได้ออกบวช ณ ที่
วัดแห่งนี้ จนสิ้นพระชนม์ เมื่อพ.ศ. ๑๒๗๖ มีพระชนมายุได้
๙๒ พรรษา แต่ทางด้านศิลปะวิเคราะห์หลักฐานจากรูปทรง
ของพระเจดีย์ กู่กุดหรือเจดีย์สุวรรณจังโกฏที่ สร้างเป็นเจดีย์
เหลี่ ยมซ้อนเป็นชั้นๆ ขึ้ นไปห้าชั้นท�ำด้วยอิ ฐและศิลาแลง
ฐานเป็นรูปจตุรัส ที่มีขนาดความยาว ๑๕.๔๐ เมตร มีซุ้ม
ประดิษฐานพระพุทธรูปยืนปางประทานอภัยด้านละ ๓ ซุ้ม
ชั้นละสี่ด้ าน ๑๒ ซุ้ม รวมทั้ง ๕ ชั้น ๖๐ ซุ้ม มีพระพุทธรูป
ประดิษฐานจ�ำนวน ๖๐ องค์และมี เจดีย์ เล็กประจ�ำทิศอยู ่
ในแต่ละชั้ นนั้น มี อายุอยู่ในราวพุ ทธศตวรรษที่ ๑๖-๑๗
และมี เจดีย์แปดเหลี่ ยมรั ตนเจดีย์อยู ่ใกล้ ๆ แต่ เดิมวั ดนี้
เมื่ อยอดเจดีย์ ได้หักลงไปชาวบ้ านจึงเรี ยกกันว่า วัดกู่กุ ด
แปลว่ าเจดีย์ ยอดด้วนนั่ นเอง จนกระทั่งพ.ศ. ๒๔๖๙
สมเด็จกรมพระยาด� ำรงราชานุภาพ ได้เสด็จไปที่วั ดแห่งนี้
และบอกว่าเป็ นวัดของพระนางจามเทวี จึงเรี ยกชื่อวั ดว่า
วัดจามเทวี ระหว่ างเจดีย์ กู่ กุดหรื อสุวรรณเจดีย์ กับเจดีย์
แปดเหลี่ยมนั้น เคยมีวิ หารอยู่ระหว่ างนั้น แต่ ด้วยสภาพ
ของไม้จึงไม่เหลือหลักฐานอยู ่แต่ ประการใดและวัดได้เป็น
วัดร้างอยู่จนกระทั่งพ.ศ. ๒๔๗๙ พลตรีเจ้าจักรค�ำขจรศักดิ์
เจ้าเมืองล�ำพูนองค์สุดท้าย อาราธนาครู บาศรีวิ ชัยให้มา
บูรณะสร้างโบสถ์ วิหารขึ้น วัดร้ างจึงกลับมาเป็ นวัดอีกครั้ ง
ดั่งปัจจุบัน
พระครูนิวิธธรรมโชติ ท่านเจ้าอาวาสวัดจามเทวี
องค์ปัจจุบันท่านเล่าให้ฟั งว่า “ครูบาบุญทึมซึ่งเป็ นลูกศิษย์
องค์สุดท้ายของครูบาศรี วิชัย ได้เล่าให้ท่านฟังว่าเมื่ อตอน
จะสร้างวิ หารนั้น ได้ขุดลึกลงไปพบตอเสาที่ จมอยู่ในดิน
จึงค้นหาตอเสาทั้งหมด วิ หารที่เห็นในปั จจุบัน เสาได้สร้าง
แทนที่ต�ำแหน่งเสาเดิม จึงเชื่อได้ว่าวิหารปัจจุบันนั้นเท่ากับ
วิหารแต่อดีตทุกประการ”