นิตยสารวัฒนธรรม ฉบับ ๓ ปีพ.ศ.๒๕๕๗ - page 35

35
กรกฎาคม-กันยายน ๒๕๕๗
มุขปาฐะ-ลายลั กษณ์
สมปอง ดวงไสว
พระนางจามเทวี
ปฐมกษัตรีย์ศรีหริ ภุญไชย
พระนางจามเทวีตามต� ำนาน
พระนางจามเทวีผู้ครองเมืองล� ำพูนหรื อหริภุญไชย
ท�ำไมพระนางจึ งได้ไปครองเมืองล�ำพูน ทั้งที่พระนางอยู ่
เมืองละโว้ จากต�ำนานมูลศาสนากล่าวถึงพระนางจามเทวี
ได้ ทูลขอพระราชทานจากพระราชบิ ดาแห่ งเมืองละโว้
ไปสร้างและครองเมืองใหม่ดังนี้
๑. ขอพระมหาเถรที่ทรงปิฏกมีประมาณ ๕๐๐ องค์
๒. หมู่ปะขาวทั้งหลายที่ตั้งอยู่ในเบญจศี ล ๕๐๐ คน
๓. บัณฑิต ๕๐๐ คน
๔. หมู่ช่างสลัก ๕๐๐ คน
๕. ช่างแก้วแหวน ๕๐๐ คน
๖. พ่อเลี้ยง ๕๐๐ คน
๗. แม่เลี้ยง ๕๐๐ คน
๘. หมู่โหรา ๕๐๐ คน
๙. หมอยา ๕๐๐ คน
๑๐. ช่างเงิน ๕๐๐ คน
๑๑. ช่างทอง ๕๐๐ คน
๑๒. ช่างเหล็ก ๕๐๐ คน
๑๓. ช่างเขี ยน ๕๐๐ คน
๑๔. หมู่ช่างทั้งหลายต่างๆ ๕๐๐ คน
๑๕. หมู่พ่อเวียก ทั้งหลาย ๕๐๐ คน
เพื่ อให้ส�ำเร็ จประโยชน์ทั้งภายในและภายนอก
อย่างแท้จริง
เรื่องของพระนางจามเทวี ที่ได้ไปครองเมืองใหม่
หริภุญไชยหรือเมืองล�ำพูนซึ่งชาวเมืองอยู่ อย่างผาสุกบ้านเมือง
เจริญรุ่งเรื อง เป็นเรื่องที่น่าศึกษายิ่ งว่ามีความเป็นมาฉันใด
และเป็นไปได้อย่างไร ที่ผู้ สร้างเมืองส�ำเร็ จแล้วไม่ครองเมืองเอง
กลับเชิญผู้อื่นมานั่งเมืองแทน
จากต� ำนานกล่าวว่า ฤๅษีวาสุเทพได้สร้ างเมือง
อันงดงามวางผังเมืองต้องตามต� ำราเป็นรูปหอยสังข์ตั้งอยู่
ริมน�้ำซึ่ งเชื่อกันว่า ถ้าได้วางลักษณะเมืองเช่นนี้จะประสบ
ความรุ่งเรื องยิ่ งๆขึ้นไป แล้วตั้ งใจหาผู้ น�ำที่ ดีมีคุ ณธรรม
มาครองเมือง ฤๅษีสุกกทันต์ ได้ออกความเห็นให้ฤๅษีวาสุเทพ
ไปขอนางจามเทวี ธิดากษัตริย์ละโว้มาครองเมือง เพราะเป็น
เบญจกัลยาณี ตั้งมั่นอยู่ในศีลสั ตย์ ศรั ทธาในพระศาสนา
อีกทั้งสวามีของพระนางก็บวชเป็ นพระ นางควรที่จะได้
มาครองเมืองนี้ ฤๅษี วาสุเทพก็ เห็ นด้วยกับฤๅษี สุกกทันต์
จึงแต่งตั้งให้ ทูตพร้อมเครื่องบรรณาการไปถวายพระเจ้ า
กรุงละโว้ แล้วในที่สุดก็ ให้นางจามเทวีมาเป็นผู้ ครองนคร
แห่งนี้ พระนางเดินทางมาตามล�ำน�้ำพร้อมกับขบวนปราชญ์
ราชบัณฑิตและปวงช่ างไพร่พลที่ มีฝี มือพร้อมที่ จะสร้าง
พระนครให้เติบโตงดงาม พระนางใช้เวลาเดิ นทางนานถึง
๗ เดือนจึงมาถึงนครใหม่นี้ และเมื่อมาถึ งเมืองก็ ได้จัดให้มี
พิธีต้อนรั บและราชาภิเษก ให้นั่งบนกองทอง และตั้งชื่อนาม
เมืองนี้ ว่าหริภุญไชย