นิตยสารวัฒนธรรม ฉบับ ๓ ปีพ.ศ.๒๕๕๗ - page 30

30
ราวปลายพุทธศตวรรษที่ ๑๙ ถึงกลางพุทธศตวรรษ
ที่ ๒๐เครื่องเคลือบประเภทเขียนลายสีด�ำใต้เคลือบได้รับอิทธิพล
จากเครื่องลายครามจี นสมัยราชวงศ์ หยวน (พ.ศ.๑๘๒๒
-๑๙๑๑) ทั้งรูปทรงและลวดลาย โดยผลิตเป็นแจกันคอยาว
และจานก้ นตื้นปากผายออกเป็ นขอบหนา ก้นกว้ างฐาน
ไม่ เคลือบ ค่ อนข้างหนั ก ตกแต่ งด้ วยลวดลายสระบัว
ลายดอกบัว ลายก้ านขด เป็นกลุ่ มที่มีอายุ เก่าที่สุด ต่อมาช่วง
ปลายพุ ทธศตวรรษที่ ๒๐ ถึงกลางพุทธศตวรรษที่ ๒๑ ได้รับ
อิ ทธิพลด้ านรูปทรงและลวดลายจากเครื่ องลายคราม
เวี ยดนามสมัยราชวงศ์ เล (พ.ศ.๑๙๗๑-๒๐๗๐) รูปทรง
ที่ผลิตได้ แก่ จาน ชาม โถ กระปุก เป็นต้น มักมีขอบเชิงหนา
และสู ง ลวดลายที่นิยมเขียนคือลายดอกไม้ ลายก้านขด และ
ลายกลีบบัว
ในช่วงต้นถึงปลายพุทธศตวรรษที่ ๒๑ เครื่องเคลือบ
ประเภทนี้ได้รับอิทธิพลจากเครื่ องถ้วยจี นสมัยราชวงศ์หมิ ง
ภาชนะที่ผลิตส่ วนใหญ่เป็นประเภทจาน ชาม และกระปุ ก
รูปทรงใกล้เคียงกับเครื่ องถ้วยจี นมาก ลวดลายที่ใช้ตกแต่ง
ได้แก่ ลายก้านขด ลายกิเลน ลายจุ ด ลายสามเหลี่ยม และ
ลายภูมิประเทศ ซึ่งเป็นลายที่มีความโดดเด่น และแสดงถึง
การเลียนแบบมากที่ สุด และในระยะสุดท้ ายของการผลิต
เครื่องปั้ นดินเผาเวียงกาหลง คือช่วงกลางพุทธศตวรรษที่ ๒๑
ถึงต้นพุ ทธศตวรรษที่ ๒๒ พัฒนาการของเครื่ องเคลื อบ
ประเภทเขียนลายสี ด�ำใต้เคลือบได้แสดงถึ งเอกลักษณ์ของ
เวียงกาหลงอย่างแท้ จริง รูปทรงที่ผลิตส่วนใหญ่เป็นจานและ
ชามปากกว้าง ชามทรงสูงขนาดเล็ก แจกัน โถมีฝา ตัวหมากรุก
กระปุก และคนโท เป็นต้น ตัวภาชนะบางมาก (๒-๔มิลลิเมตร)
ลักษณะของภาชนะจะท�ำขอบเชิงบางและเตี้ ย ก้นไม่เคลือบ
ด้ านนอกของภาชนะมักตกแต่งด้วยลายกลีบบั วโดยรอบ
ลายช่อดอกไม้ก้านขด ลายพันธุ์พฤกษา ลายเส้นแบบนามธรรม
ส่วนภายในมักเขี ยนลายกา ลายกลีบดอกไม้ บาน ลายใบไม้
ลายพันธุ์ไม้ทั้งแบบธรรมชาติและแบบนามธรรม เป็นต้น มีทั้ง
ลายที่เขียนด้วยพู ่กันขนาดใหญ่ เส้นแถบลายหนาและลาย
เส้นเล็กบางเบา
ถ้วยเขียนลายสีดำ�ใต้ เคลือบ ราวพุ ทธศตวรรษที่ ๒๑
อิทธิพลลวดลายจากชามลายครามเวียดนาม สมัยราชวงศ์ เล
จานเนื้อแกร่ง เขียนลายสีดำ�ใต้เคลือบ
พื้ นจานคล้ ายลายกา ที่ นำ �มาจั ด
องค์ประกอบโดยมีเส้นโค้งเป็นตัวเชื่อม
ระหว่างลาย ทำ�ให้ดูคล้ายลายดอกไม้
อาจเรียกว่ า “ลายดอกกา” พบที่
กลุ่มเตาในพื้นที่ต้นน้ำ�แม่ เฮียว
แจกันเขี ยนลายสีดำ�ใต้เคลือบ
ลายช่อดอกไม้
ราวพุทธศตวรรษที่ ๒๑-๒๒