นิตยสารวัฒนธรรม ฉบับ ๓ ปีพ.ศ.๒๕๕๗ - page 26

26
เตาทุ่
งม่
านพ่
อทา บ้
านทุ่
งม่
าน ตำ
�บลเวี
ยงกาหลง
อำ
�เภอเวี
ยงป่
าเป้
า เป็
นเตาดิ
นก่
ขนาด ๓.๘๕ x ๑.๙๐ เมตร
เวี
ยงกาหลงเป็
นเมื
องโบราณตั้
งอยู
บนที่
เนิ
นป่
ของเทื
อกเขาดอยดง ทางทิ
ศตะวั
นออกเฉี
ยงใต้
ของบ้
านป่
าส้
าน
หมู
ที
๕ ต�
ำบลเวี
ยงกาหลง อ�
ำเภอเวี
ยงป่
าเป้
า จั
งหวั
ดเชี
ยงราย
โดยอยู
ห่
างจากหมู
บ้
านราว๔๐๐เมตรปรากฏแนวก�
ำแพงมู
ลดิ
ล้
อมรอบตั
วเมื
องเป็
นรู
ปสี่
เหลี่
ยมผื
นผ้
าขนาดความกว้
าง
ประมาณ ๒๐๐ เมตร และยาว ๒,๐๐๐ เมตร มี
การขุ
ดคู
ภายนอกขึ้
นมาถมเป็
นตั
วก�
ำแพงหนาประมาณ ๕ เมตร
สู
ง ๖ เมตร ระหว่
างกลางของด้
านยาวมี
ก�
ำแพง ๒ ชั้
นรู
ปปี
กกา
ทั้
ง ๒ ด้
าน ซึ่
งผู้
คนที่
ไม่
ช�
ำนาญทางมั
กจะเดิ
นหลงหาประตู
เข้
าไม่
ได้
แม้
แต่
นกกาก็
ยั
งบิ
นหลงทาง อาจด้
วยเหตุ
นี้
จึ
งได้
รั
การเรี
ยกขานว่
“เวี
ยงกาหลง”
แต่
บางท่
านสั
นนิ
ษฐานว่
บริ
เวณเมื
องนี้
อาจมี
ต้
นกาหลงขึ้
นอยู่
มาก
เวี
ยงกาหลงยั
งมี
ต�
ำนานเกี่
ยวข้
องกั
บเรื่
องพระลอ
ซึ่
งศาสตราจารย์
พระวรเวทย์
พิ
สิ
ฐ แห่
งคณะอั
กษรศาสตร์
จุ
ฬาลงกรณ์
มหาวิ
ทยาลั
ย ได้
กล่
าวไว้
ในหนั
งสื
อคู
มื
อลิ
ลิ
พระลอว่
า พระลอมี
เค้
าโครงเรื่
องว่
าเกิ
ดขึ้
นในแคว้
นล้
านนา
ระหว่
าง พ.ศ.๑๖๖๑-๑๖๙๓ โดยเวี
ยงกาหลงเป็
นเมื
องของ
ท้
าวพิ
ชั
ยพิ
ษณุ
กรและพระนางดาราวดี
พระบิ
ดาและพระมารดา
ของพระเพื่
อนพระแพง ส่
วนแม่
น�้
ำลาวซึ่
งมี
ต้
นก�
ำเนิ
จากดอยนางแก้
วในเทื
อกเขาผี
ปั
นน�้
ำระหว่
างเขตแดน
อ�
ำเภอเวี
ยงป่
าเป้
า จั
งหวั
ดเชี
ยงรายกั
บอ�
ำเภอดอยสะเก็
จั
งหวั
ดเชี
ยงใหม่
เดิ
มชื่
อแม่
น�้
ำกาหลง เป็
นแม่
น�้
ำที่
พระลอ
ตั้
งสั
จจาธิ
ษฐานเสี่
ยงทาย ต้
นน�้
ำของแม่
น�้
ำลาวไหลไปรวม
กั
บแม่
น�้
ำกกในเขตจั
งหวั
ดเชี
ยงราย แล้
วไปออกแม่
น�้
ำโขง
ในเขตอ�
ำเภอเชี
ยงแสน
ที่
ราบลุ
มแม่
ลาวเป็
นที่
ราบลุ
มรู
ปยาวรี
มี
แม่
น�้
ำลาว
ไหลผ่
าน รวมทั้
งล�
ำห้
วยล�
ำธารที่
ไหลจากที่
สู
งด้
านตะวั
นตก
และตะวั
นออกมาสมทบกั
บแม่
น�้
ำลาว ท�
ำให้
เป็
นที่
ราบลุ
ที่
เหมาะแก่
การเพาะปลู
กและสร้
างบ้
านแปงเมื
อง ทั้
งยั
งเป็
จุ
ดเชื่
อมในการเดิ
นทางตั้
งแต่
อดี
ตจนปั
จจุ
บั
น ซึ่
งในแอ่
งที่
ราบ
แม่
ลาวนี้
พบร่
องรอยชุ
มชนโบราณที่
มี
คู
น�้
ำคั
นดิ
นล้
อมรอบ
หรื
อ “เวี
ยง” อย่
างน้
อย ๗ แห่
ง มี
ตั้
งแต่
เวี
ยงที่
มี
คู
น�้
ำคั
นดิ
ล้
อมรอบชั้
นเดี
ยวจนถึ
ง ๓ ชั้
น เวี
ยงเหล่
านี้
เป็
นเวี
ยงที่
คงสร้
างขึ้
ในช่
วงราชวงศ์
มั
งรายและร่
วมสมั
ยกั
บอุ
ตสาหกรรมการผลิ
เครื่
องปั
นดิ
นเผาแหล่
งเตาเวี
ยงกาหลง รวมทั้
งได้
พบร่
องรอย
การท�
ำเหมื
องฝาย เช่
นเวี
ยงกาหลงและเวี
ยงป่
าเป้
า เวี
ยงทั้
งสอง
คงมี
อายุ
ร่
วมสมั
ยกั
นและมี
การผลิ
ตเครื่
องปั
นดิ
นเผาในช่
วงเวลา
เดี
ยวกั
น คื
อราวพุ
ทธศตวรรษที่
๑๙-๒๐ ได้
พบเศษภาชนะ
ดิ
นเผาทั้
งเคลื
อบและไม่
เคลื
อบทั่
วไปตามผิ
วดิ
จากการส�
ำรวจขุ
ดค้
นของกรมศิ
ลปากรเมื่
อพ.ศ.๒๕๒๕
พบว่
ามี
การสร้
างแหล่
งเตาเผาเครื่
องปั
นดิ
นเผาบริ
เวณ
ริ
มล�
ำห้
วยซึ่
งอยู
นอกเวี
ยงอย่
างหนาแน่
น แสดงให้
เห็
นว่
เวี
ยงกาหลงไม่
ใช่
ศู
นย์
กลางทางการเมื
องแต่
อย่
างใด
สั
นนิ
ษฐานว่
าอาจเป็
นเมื
องศู
นย์
กลางในการควบคุ
มชุ
มชน
ที่
ผลิ
ตเครื่
องเคลื
อบดิ
นเผาในกลุ
มเตาเวี
ยงกาหลง และ/หรื
เพื่
อเป็
นเมื
องส�
ำรองส�
ำหรั
บการอพยพหนี
ภั
ยธรรมชาติ
หรื
ภั
ยสงครามของชุ
มชนต่
างๆ ในบริ
เวณนั้
น และ/หรื
อเพื่
อเป็
ที่
ตั้
งค่
ายท�
ำสงคราม เนื่
องจากรอบเมื
องมี
ก�
ำแพงเมื
องและ
คู
เมื
องที่
ลึ
กและกว้
างมาก ส่
วนทิ
ศตะวั
นออกเป็
นภู
เขาสู
งชั
ซึ่
งข้
าศึ
กเข้
าโจมตี
ได้
ยาก เวี
ยงกาหลงคงเป็
นเมื
องที่
อยู
ใน
ปริ
มณฑลของเวี
ยงป่
าเป้
าซึ่
งตั้
งอยู
บนที่
ราบ ปั
จจุ
บั
นอยู
ห่
างจาก
อ�
ำเภอเวี
ยงป่
าเป้
าประมาณ ๑๐ กิ
โลเมตร
ภู
มิ
ศาสตร์
-ต�
ำนานของเวี
ยงกาหลง
I...,16,17,18,19,20,21,22,23,24,25 27,28,29,30,31,32,33,34,35,36,...122
Powered by FlippingBook