Page 34 - วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๖

32
วลัยลักษณ์ ทรงศิริ
มุขปาฐะ-ลายลั กษณ์ ตำ�นานเรื ่ องตาม่องล่ าย
“ตำ�นาน (Myth) หรือนิทานปรัมปรา” และ “นิทานพื้นบ้าน” (Folktale) ใน
แถบภาคพื้นเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (Mainland Southeast Asia) เป็นหลักฐาน
สำ �คัญในการวิเคราะห์ประวัติศาสตร์จากโลกทัศน์ของคนในท้องถิ ่นและสามารถ
สะท้อนความเป็นมาของสังคมวัฒนธรรมกลุ่มชาติพันธุ์ในท้องถิ่นต่างๆ ได้ไม่ น้อย
และภูมิวัฒนธรรมสองฝั่งอ่าวไทยในยุคโบราณ
โครงเรื่ องหลักๆ แบ่งออกเป็น๓ แบบ คือ ๑. ตำ�นาน
น้ำ�เต้าปุงหรือตำ�นานกำ�เนิดมนุษย์ แพร่หลายในเขตล้ านช้าง
และลุ่มน้ำ�โขง สะท้อนสำ�นึกของความต้องการสืบเผ่าพั นธุ์
ที่ เป็ นความคิ ดพื้ นฐานของมนุ ษยชาติ ค่ านิ ยมเรื่ อง
ความอ่ อนน้อมถ่อมตนต่ อสภาพแวดล้ อมและอำ �นาจ
เหนื อธรรมชาติ เน้ นความสัมพั นธ์ระหว่ างเผ่าพันธุ์ต่ างๆ
ว่ ามีความเป็ นพี่น้องสืบเชื้อสายเดี ยวกัน สามารถปรับตัว
เข้ ากับวัฒนธรรมอื่นๆ ได้โดยไม่ เกิดความขัดแย้ง ๒. ตำ�นาน
ท้าวฮุ่งหรือเจื๋อง สะท้อนความขัดแย้งของกลุ่มชนต่างๆ แถบ
ล้านนาตะวันตกจนถึงหลวงพระบางและเวียดนามตอนเหนือ
ที่น่าจะมี พัฒนาการในระดั บนครรัฐแล้ ว แต่ในที่ สุดก็ถูก
บูรณาการโดยผู้นำ�ทางวัฒนธรรมร่วมกันคือ ขุนเจื๋อง และ
๓. กลุ่มคนที่อยู่ ในลุ่มน้ำ �เจ้าพระยาเป็นนิ ทานเกี่ ยวกั บ
พระเจ้าอู่ทอง “ตาม่องล่าย” และเรื่องราวเกี่ยวกับการค้า
เรื อสำ �เภารวมทั้ งการเคลื่ อนย้ายเข้ามาตั้ งถิ่ นฐานของ
คนโพ้นทะเลโดยเฉพาะชาวจี น ซึ่งแพร่หลายอยู่ ในพื้นที่
ลุ่ มเจ้าพระยาไปจนถึงทางคาบสมุทรภาคใต้ โครงเรื่องเริ่มด้วย
เกิดปัญหาและความขัดแย้งของกลุ่มคนแต่ละกลุ่ม และจบลง
ด้ วยบูรณาการผู้ คนเหล่านั้ นจนกลายมาเป็นประชากร
รากฐานของดินแดนสยามประเทศในปั จจุบัน