นิตยสารวัฒนธรรม ฉบับ ๓ ปีพ.ศ.๒๕๕๗ - page 48

48
มีหลักฐานปรากฏว่าปอยส่างลองเป็นประเพณี
ที่ถู กจัดเป็นงานใหญ่ของแม่ ฮ่องสอนมายาวนาน ด้วยว่า
มีหลักฐานการตั้งบ้านของชาวไทใหญ่ที่บ้านขุนยวมเมื่อปี
พ.ศ. ๒๓๙๐ปลายรัชสมัยของรัชกาลที่ ๓ซึ่งขณะนั้นเรายังแบ่ง
เขตการปกครองเป็นแบบมณฑล จนถึงพ.ศ. ๒๔๐๙ ช่วงรัชสมัย
ของรัชกาลที่ ๔ มีกลุ่มคนอพยพเข้ามาอยู่เพิ่มเติม น�ำโดย
ชานกะเลและปู่ขุนโท้ ะที่พาลู กบ้านจากเมื องแม่ฮ่องสอน
ย้ ายมาที่บ้านขุ นยวม เพื่อท�ำการค้าไม้ สักกั บชาวอังกฤษ
ที่ขณะนั้นเป็นเจ้าอาณานิคมของพม่า ด้วยระยะเวลาที่ไทใหญ่
ลงรากปักฐานที่แม่ฮ่องสอนมาอย่างยาวนาน ท� ำให้ที่นี่มี
เอกลักษณ์เฉพาะถิ่น ทั้งรูปแบบสถาปั ตยกรรม วิถีชีวิตและ
ประเพณี ต่างๆ รวมทั้งปอยส่างลองที่ปรากฏหลักฐานว่าเริ่ม
มีควบคู่มากับการสร้างเมืองแม่ ฮ่องสอน แต่หายไปในช่ วง
สงครามโลกครั้งที่สองที่หลายคนต้องผ่ านความยากล�ำบาก
ในยุ คสงคราม และถูกรื้อฟื้นขึ้ นมาใหม่อีกครั้งหนึ่ งในพ.ศ.
๒๕๒๕ ครั้งฉลองกรุ งรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี จนถึงปัจจุบัน
ปอยส่ างลองกลายเป็นส่ วนหนึ่งของวัฒนธรรมส่ งเสริม
การท่ องเที่ยวของจังหวัดแม่ฮ่องสอนที่ทุกปีสามารถดึงดูด
นักท่องเที่ยวจากที่ ต่างๆ ให้ไปเที่ยวชมได้มากมาย กระนั้น
ทุ กพื้นที่ ที่ มีไทใหญ่อยู่ ก็ยั งคงมีประเพณี ปอยส่างลองนี้
เช่นกัน ความหมายของปอยส่ างลองคื อการจั ดงาน
บรรพชาสามเณร ตามความหมายของแต่ละค�ำ ปอย คือ
งานหรื อเทศกาล ส่าง คื อสามเณร และลอง สันนิษฐานว่า
กร่อนมาจากอะลองที่หมายถึงกษัตริย์
ปอยส่างลองคือการบรรพชาสามเณรอย่ างยิ่งใหญ่
ด้วยว่าไทใหญ่มีความเชื่ อว่า วัดคือที่ อาศัยของผู้มีบุญ เป็ น
หน่อเนื้ อเชื้อกษัตริย์ ดังนั้นวัดก็จะถูกสร้างอย่างวิจิตรบรรจง
ราวพระราชวัง ช่ วงเวลาที่ นิยมจั ดงานปอยส่ างลองคือ
ระหว่ างเดือนมีนาคมถึงพฤษภาคมของทุกปี เนื่องจากเป็ น
ช่วงที่ว่างเว้ นจากการท�ำไร่ท�ำนา
ต�ำนานปอยส่างลองตามความเชื่อจากหลายข้อมูล
กล่ าวว่าเป็นการจ�ำลองเหตุ การณ์ประวัติ ของพระพุทธเจ้า
ขณะยังเป็นเจ้าชายสิทธัตถะแห่งกรุงกบิลพัสดุ์ก่อนออกผนวช
เนื่องจากเป็นเจ้าชายจึงมีการแต่งกายในรูปแบบของกษัตริย์
ปอยส่ างลองจึงมีการแต่ งตั วเด็กชายให้ คล้ายคลึงและมี
ลูกน้องเรียกว่า ตะแป และพ่อส้านแม่ ส้าน คอยปรนนิบัติ
ดูแลตลอดทั้งงาน ทั้งคอยแต่งหน้า แต่งตัว ให้ขี่คอเมื่อเวลา
ส่างลองต้ องการไปไหนเนื่องจากมี ธรรมเนียมห้ามเท้าของ
ส่างลองแตะพื้ นขณะแต่งกายเป็ นส่างลอง