Page 40 - นิตยสารวัฒนธรรม ปีที่ ๕๒ ฉบับที่ ๑ มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๖

๓๘
เนื่องจากบานเมืองแถบใกลชายฝงทะเลนี้ถูกโจมตี
จากโจรสลั ดมลายูหลายครั้ง วั ดพะโคะและชุมชนโดยรอบ
ก็เปนแหงหนึ่งที่ถูกปลนและเผาบานเผาเมืองครั้งใหญ มีบันทึก
ไว วาราวปลายสมัยสมเด็จพระนเรศวรบ านเมืองระส่ําระสาย
ไมสามารถฟนตัวได ตอมาเจาอาวาสวัดพะโคะหรือหลวงพอทวด
ซึ่งเคยอยู ที่กรุงศรีอยุ ธยาและนาจะเป นพระสงฆ ผูมีบารมี
ในฐานะพระผูใหญ จึงขอพระราชทานการบูรณะวัดครั้งสําคัญ
ในสมัยของพระเอกาทศรถ เมื่อ พ.ศ. ๒๑๕๓ หรือในอีกราวกวา
สิบปตอมา
พระมหากษั ตริย ที่ กรุงศรี อยุธยาพระราชทาน
พระบรมราชูทิศกัลปนาวัดตางๆ ตั้งแตบริเวณปากทะเลสาบ
สงขลาที่หั วเขาแดงจนถึงเขาพังไกร ทั้งหมดราว ๖๓ วั ด ขึ้นกับ
วัดพะโคะ จนกลายเปนประเพณีที่ วัดตางๆ ในแถบนี้มักจะขอ
พระราชทานพระมหากษัตริยทรงพระราชทานที่ ดิน ไรนา อันเปน
ของหลวงใหวัดวาอารามเพื่อบํารุงพระพุ ทธศาสนารวมทั้งผูคน
เพื่อปรนนิบัติพระสงฆและทําไรทํานา การกัลปนาเหลานี้ถูกบันทึก
และยืนยั นในสิทธิของวัดเหนื อที่ดินและผูคน ปรากฏอยูใน
เพลาพระตํารา ซึ่งมีการเก็บรักษาสื บทอดกันอี กหลายฉบับ
เรื่องราวของหลวงพอทวดที่วัดพะโคะจึงสั มพันธ
กับการกั ลปนาเพื่อบํารุงวัดและคณะสงฆของทางกรุงศรีอยุธยา
อันมีสาเหตุเนื่ องมาจากป องกันการโจมตีของกลุมโจรสลัดมลายู
อีกสาเหตุ หนึ่งสั นนิ ษฐานวา บริเวณคาบสมุทร
สทิงพระเปนเขตตอแดนระหวางอํ านาจทางฝายกรุงศรีอยุธยา
กับปาตานี ซึ่งเปนรัฐอิสลามและมีความสําคั ญในฐานะเมืองท า
ทางการค าไมยิ่ งหยอนไปกว าสงขลาและนครศรี ธรรมราช
จึ งมีเหตุวุนวายเกิ ดขึ้นในบานเมืองเป นประจําจากการรบพุง
แย งชิงอํานาจทางการเมืองที่ เชื่ อมโยงกับฐานทางเศรษฐกิจ
ของขุนนางและตระกูลใหญตางๆ ภายในด วย
การเปนเมืองชายขอบตอแดนกับบานเมืองตางศาสนา
ที่นั บถือศาสนาอิสลาม ทําให ตองมี การทะนุบํารุงคณะสงฆและ
ฝายศาสนาเพื่อเปนหลั กประกันความมั่นคง การปรับเปลี่ยน
รู ปแบบการปกครองโดยคณะสงฆที่ เข มแข็ งยั งพ องกับ
ตํ านานหลวงพ อทวดในชวงบั้ นปลายชี วิ ตที่ท านหายไป
จากวัดพะโคะ แตไปปรากฏเรื่องราวและอภินิ หารตางๆ อยูที่
วัดชางไห ในอําเภอโคกโพธิ์ เขตเมืองปตตานี ซึ่งเปนชุมชนพุทธ
ในหัวเมืองมลายู มุสลิม อันอาจจะเปนการออกเผยแพรศาสนา
และจาริกธุ ดงคของสมเด็จเจ าพะโคะจนกลายเปนตํานาน
ที่ รูกันภายหลัง
๔ ๕