นิตยสารวัฒนธรรม ฉบับ ๓ ปีพ.ศ.๒๕๕๗ - page 63

63
กรกฎาคม-กันยายน ๒๕๕๗
สื่อส�ำเนียงเสี ยงเลอเวือะ
เลอเวือะวิกฤติภาษาที่ถาโถม
ภาษาเลอเวือะ มี หลายส�ำเนี ยงท้องถิ่ น อาทิ
ส�ำเนียงบ้านป่าแป๋ ส�ำเนียงบ้านละอุบ ส�ำเนียงบ้ านบ่อหลวง
เป็นต้น ภาษาเลอเวือะเป็ นภาษาที่ไม่ใช้ลักษณะน�้ ำเสียง
(register) หรือวรรณยุ กต์ (tone) ในการแสดงนัยส�ำคัญ
ทางความหมาย โดยเฉพาะส�ำเนี ยงท้องถิ ่นบ้ านป่ าแป๋
เป็นส�ำเนี ยงที่ ยังคงลั กษณะดั้งเดิมทางภาษาของตระกู ล
ออสโตรเอเชียติกไว้ได้มาก กล่าวคือ มีหน่วยเสียงพยัญชนะ
ต้นเดี่ยว (๓๗ ตั ว) พยัญชนะต้นที่สามารถควบกับตั วอื่น
นอกจาก ร ล ว แล้วยั งมี ย ด้วย เช่น กยัก “ควาย” พยุ “ผ้าห่ม”
หน่วยเสียงสระเดี่ยว (๙ ตัว) และสระประสม (๑๔ ตัว) ที่ออก
เสียงต่ างจากภาษาไทย โดยออกเสียงสระสองเสี ยง
เรียงต่อเนื่องกันอย่างสมบูรณ์ ในการเขี ยนแทนเสียงสระ
เรียงด้วยอั กษรไทยนั้ น จะใช้รูปสระภาษาไทยที่ออกเสียง
เหมือนหรือใกล้ เคียงกับสระแต่ ละตัวโดยแทรกเครื่องหมาย
- (ยัติภังค์) ระหว่างสระทั้งสองเพื่อแสดงว่ าออกเสียงเชื่อมโยง
ต่อเนื่ องกัน และหน้ารู ปสระตัวหลังจะเติมพยั ญชนะ อ
เพื่อให้สระได้เกาะไว้ เช่ น เลอ-อิจ “หมู” เมอ-อุก “วั ว”
พยัญชนะสะกด (๑๐ ตัว) โดยเฉพาะอย่างยิ่งการใช้ตัวสะกด
จ ญ และ ฮ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของภาษาตระกูลมอญ-เขมร
ไวยากรณ์ ภาษาเลอเวือะโดยทั่ วไปมี ลั กษณะเรี ยงค�ำ
แบบประธาน – กริยา – กรรม เช่นเดี ยวกับภาษากลุ ่ม
ออสโตรเอเชียติ กอื่นๆ เช่น ประโยคว่า กวนโดะ โซม อา-โอบ
<เด็ก-กิ น-ข้าว> = เด็กกิ นข้าว ลั กษณะไวยากรณ์ที่เป็ น
เอกลั กษณ์คือลักษณะประโยคค�ำถาม เช่ น อัม-กอ-เปอะ
<ไหม-สบาย-คุณ> = คุณสบายดีไหม ปะ-เออ-อิญ-เปอะ -
เ’นอ-อุม - นาทูม? <คุณ-มา-คุณ-จาก-ที่ไหน>=คุณไปไหนมา
ประโยคปฏิเสธ เช่น ญืม - เตอ-อู - โซม <อร่อย-ไม่-กิน> =
กินไม่อร่อย แกฮ-โซม-เตอ-อู <ได้-กิน-ไม่> = กินไม่ได้ เป็นต้น
ด้วยกระแสโลกาภิวัตน์ที่ก�ำลังถาโถมเข้าสู่สังคมคนเลอเวือะ ภาษาที่ ใช้ในระบบการศึกษา
การสื่อสาร ที่ มิได้ใช้ ภาษาท้องถิ่ น การด�ำรงชีวิ ตที่เปลี่ยนจากการปลูกพืชพื้ นถิ่นมาเป็นพืชเศรษฐกิจ
การเปลี่ยนแปลงระบบความเชื่อดั้งเดิมมานับถือศาสนาใหม่ การแต่งงานข้ามกลุ่ม การออกไปท�ำงาน
นอกหมู่บ้าน เหล่านี้ล้วนเป็นเหตุให้ภาษาและวัฒนธรรมเลอเวือะอ่อนแอลง นิทานพื้นบ้ าน วรรณกรรม
มุขปาฐะที่เรียกว่า “เลอซอมแล” ในบางพื้นที่ บางบริบท ก็ เริ่มเลือนหาย