Page 104 - วารสารวัฒนธรรม ฉบับอาเซียน

นาฏศิ ลป์ไทย สามารถแบ่ งได้เป็ น ๒ ระดับ คือ
นาฏศิลป์พื้ นบ้านหรือนาฏศิ ลป์ท้องถิ่นกับนาฏศิลป์ หลวง
หรือนาฏศิลป์ขั้นสูง โดยนาฏศิ ลป์พื้ นบ้านจะมีเอกลั กษณ์
ของแต่ละท้องถิ่น เช่น ทางภาคเหนือเรียกว่ าฟ้อน มีลักษณะ
อ่อนช้อย จังหวะการเคลื่นไหวเชื่องช้ าสง่างาม ส่วนระบำ�
พื้นบ้านของทางภาคอีสานเรียกว่า เซิ้ง มีจังหวะเร็วกว่าทาง
ภาคเหนือ มีการขยับแขนขาอย่างง่ายๆ ไม่ซับซ้อน ส่วนระบำ�
ของทางภาคกลางจะมีความอ่อนช้ อยในท่ารำ �และการ
เคลื่อนไหว เช่น รำ �ศรีนวลหรือรำ�วง เป็นต้ น
สำ �หรับระบำ�ของทางภาคใต้ นั้นได้รับอิทธิ พลมา
จากอินเดี ยและศรี ลังกา ด้วยจั งหวะการร่ายรำ �ที่ รัวเร็ ว
มีการขยับแขนขาคล่องแคล่วว่องไว โดยการแสดงนาฏศิ ลป์
หลวงก็พัฒนามาจากระบำ�พื้ นบ้านนี่เอง โดยประยุกต์กับการ
คิ ดค้นท่ ารำ�ใหม่ ๆ ด้ วยการดั ดแปลงจากท่าร่ายรำ �ของ
นาฏศิลป์อินเดี ย นาฏศิลป์ชั้นสูงที่คนไทยเราคุ้นเคยกันเป็น
อย่างดีก็คือ การแสดงโขน และละคร
โขน เป็นการแสดงยิ่ ง ใหญ่ ที่ รวบรวมเอา
นาฏยศาสตร์หลายประการเข้าไว้ ด้วยกัน โดยผู้ แสดงจะสวม
หัวโขน ยกเว้นตัวละครที่เป็นมนุษย์หรือเทวดา ซึ่งผู้แสดงจะ
ไม่ขับร้องหรือเจรจาด้วยตัวเอง แต่จะมีผู้ขับร้องหรือผู้พากย์
บรรยายเรื่องและกล่ าวเจรจาแทนตัวละครที่กำ�ลั งแสดงอยู่
โดยลักษณะการแสดงโขนมีหลายลักษณะ แตกต่ างกันถึง ๕
ชนิด คือ โขนกลางแปลง โขนโรงนอกหรือโขนนั่งราว โขนโรงใน
โขนหน้าจอ และโขนฉาก ซึ่งโขนนั้ นมีความสง่างาม อลั งการ
และอ่อนช้ อย เป็นศิ ลปะการแสดงชั้นสูงที่ มีการใช้ เพลง
ต่างๆ ในการดำ �เนินเรื่องที่เป็นตัวของตัวเอง
โขนมีประวัติ ยาวนานตั้ งแต่สมัยกรุงศรีอยุ ธยา
เรียกได้ว่าเป็นจุดศูนย์รวมของศาสตร์และศิลป์หลากหลาย
แขนงเช่น วรรณกรรม วรรณศิ ลป์ นาฏศิลป์ คีตศิลป์ และ
หัตถศิลป์ ปัจจุบันสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์มีหน้าที่หลักใน
การสืบทอดการฝึกหัดโขน และกรมศิลปากร มีหน้าที่ในการ
จัดการแสดง
เครื่องดนตรีไทย ในภาพจิตรกรรมผาผนัง วัดสุวรรณดารารามราชวรวิหาร
จังหวัดอยุธยา
การแสดงโขนฉากยกรบ
หนังใหญ่ ตัวหนังจะใช้แผ่นหนังวัวฉลุ เป็นรูปตัวละคร