Page 98 - วารสารวัฒนธรรม เมษายน - มิถุนายน ๒๕๕๖

96
บรรพบุรุษไทยที่มีความสามารถประดิษฐ์ประดอยดัดแปลง
แป้งร่ำ� น้ำ �ปรุง ตลอดจน แป้งพวงนี้ขึ้นมา แทนพวงดอกไม้
ช่อดอกไม้ ใช้บูชาพระ และเสียบช้องผมของนางใน ภายใน
รั้วในวั งมาแต่ครั้งโบร่ำ�โบราณ กรรมวิ ธีของการประดิ ษฐ์
แป้งพวงนั้น จะผ่านการอบร่ำ�ด้วยการใช้แป้ งหินอบควันเที ยน
กำ�ยาน ผสมผสานด้ วยกลิ่นหอมของไม้ดอกนานาพั นธุ์
น้ำ�อบไทย ผสมจนแป้งข้นหอมกรุ่ น เจือด้วยน้ำ �จากเม็ ดแมงลัก
จากนั้นนำ�มาใส่กรวยใบตองหยอดเป็นเม็ดเล็ กๆ บนเส้นด้าย
ที่ขึงบนใบตองสดหรือใบตองแห้ งเรียบๆ พอแห้ งดี ก็ยก
เส้นด้ายที่มีเม็ดแป้งหอมนั้ น มาอบร่ ำ�อีกหลายๆ ครั้ง พอได้
หลายๆ เส้นจึงนำ�มาเข้าช่อเป็นพวงให้สวยงาม สำ�หรับบูชา
พระแทนดอกไม้ พวงมาลั ยดอกไม้สด หรือ หากนำ�มาทำ�
เป็นปิ่ นปักผมก็ จะทำ �ให้ เราได้กลิ่ นหอมของแป้งโชยมา
อ่อนๆ ยามเมื่ อลมพัดผ่านมา ซึ่ งเมื่อคุณมาที่แห่งนี้คุณก็จะ
ได้สัมผัสกลิ่นนั้นอย่างแน่นอน
วั ฒนธรรมอั นดีงามของผู้คนชาว “ไททรงดำ �”
ที่บ้านสะแกรายแห่งนี้ เต็มไปด้วยมนต์เสน่ห์ที่ทำ�ให้ใครๆ
ต่างก็ต้องหลงรักไปตามๆ กัน อีกทั้งยังเป็นหมู่บ้านตั วอย่าง
ในเรื่องของการอนุรักษ์วัฒนธรรมที่ สืบทอดมาจากรุ่นสู่ รุ่น
หลายๆ คนที่อยากจะรู้จักและสัมผัสวัฒนธรรมที่มีชีวิตอยู่
เป็นต้องแวะเวียนเยี่ ยมเยือนมาสถานที่แห่งนี้เสมอๆ
ศู นย์การเรี ยนรู้ ภูมิ ปัญญาไทยของที่ นี่ ยั งคง
กลิ่นอายวิ ถีชีวิ ตของชาวบ้านไททรงดำ � ที่ตั้งรกรากอยู่ใน
สถานที่แห่งนี้ให้เราได้ศึกษาเรียนรู้กั น ด้วยบรรยากาศแรก
เริ่มเมื่ อเราเข้าไปนั้น เราก็จะเห็นบ้ านเรือนของชาวบ้าน
แวดล้อมไปด้ วยสวน มีต้ นไม้น้อยใหญ่ ขึ้นอยู่เต็มไปหมด
บรรยากาศร่มรื่นเต็มไปด้วยแมกไม้นานาพรรณ ที่สำ�คัญนั่น
ไม่ใช่ฉาก พร้อมด้ วยพืชผั กสวนครั วที่ทางศู นย์ได้ ปลู กไว้
โดยรอบอีกทั้งยังจัดให้มีกิจกรรมต่างๆที่สอนให้กับนักท่องเที่ยว
กว้ างประมาณ ๑ นิ้วฟุตเศษ มี ลวดลายริ้วสีขาว ๒ – ๓ ริ้ ว
เย็บติดกับผ้าชิ้ นที่ ๒ เป็นตีนซิ่น ถ้าสามีตายต้องเลาะเอา
ตี นซิ่นนี้ออกเพื่อเป็นการไว้ทุกข์ให้สามี
สำ�หรับวิธีการนุ่งซิ่น คื อ เอามุมผ้าทางซ้ายและ
ทางขวาพั บทบกันตรงกลาง แล้ วพับลงคาดด้ วยเข็มขัด
ให้สูงกว่ าส่ วนหลัง เพื่อสะดวกในการก้ าวเดินเวลาทำ �งาน
ผ้าซิ่ นลายแตงโมในชีวิตประจำ�วันจะใส่กับ “เสื้อน้ อย หรือ
เสื้ อแขนจิ๊ด” ซึ่งเป็นเสื้อแขนกุดตัวเสื้อสั้นผ่ากระดุมด้านหน้ า
นอกจากเสื้อน้ อยแล้ว ในสมัยก่อนนิ ยมคาด “ผ้าเปี่ ยว” ซึ่ง
เป็นผ้ าคาดอก ปั กลวดลายไว้ที่ชายทั้งสองข้ าง หญิงที่
แต่งงานแล้ วจะใช้ผ้าเปี่ ยวสีดำ� หรือสีครามแก่ ส่วนหญิงสาว
จะใช้ ผ้าเปี่ยวย้อมสีสันต่างๆ นอกจากนี้มีผ้าผืนเล็กๆ ยาวๆ
ใช้ คล้องคอพาดไหล่ทับผ้าเปี่ยวอีกทีหนึ่ง ในเวลาลงข่วงหรือ
ในโอกาสที่ มีการละเล่ นต่างๆ หญิงไทยโซ่งนิยมใช้ ผ้าเปี่ยว
คาดอก ในปัจจุ บันจะเห็นแม่เฒ่าไทยโซ่งพาดผ้าเปี่ยวสีคราม
ไว้ บนไหล่สำ �หรับใช้ สารพั ดประโยชน์ ซึ่ งภาพต่างๆ นั้ น
คุ ณก็จะได้เห็นที่บ้านสะแกรายแห่ งนี้เช่นกัน
นอกเหนือจากการแต่งกายแล้วนั้น ชาวไททรงดำ�
ยั งมีการทำ�เครื่องหอมที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว ที่สืบทอด
กันมายาวนาน อีกทั้งยังนำ�มาทำ�เป็นเครื่องประดับตามแบบ
ฉบั บของชาวไททรงดำ�อีกด้ วย นั่นก็คือ “การทำ �แป้งพวง”
ซึ่ งที่ศู นย์การเรียนรู้ภูมิปัญญาไทยปิยะชนกแห่งนี้ ก็จะให้
คุ ณได้เรียนรู้วิ ธีการทำ�แป้งพวงด้ วยตัวเอง โดยแป้งพวงนั้น
ก็มีมาตั้งแต่ สมัยรั ชกาลที่ ๕ หลายคนคงสงสัยว่าแป้งพวง
เป็นอย่ างไร “แป้งพวง” ก็คือ แป้งที่มีความงดงามอ่อนหวาน
ประณี ตและมีกลิ่ นหมอจรุงใจ ซึ่ งแสดงถึงภูมิปัญญาของ