Page 65 - Culture4-2017 วารสารวัฒนธรรม ปีที่ ๕๖ ฉบับที่ ๔ ตุลาคม - ธันวาคม ๒๕๖๐
P. 65
จักรวาลทัศน์
นันทนา ปรมานุศิษฏ์ เรื่อง
พิชญ์ เยาว์ภิรมย์ นันทนา ปรมานุศิษฏ์ และ ยอด เนตรสุวรรณ ภาพ
ดอนปู่ตา
พื้นที่ศักดิ์สิทธิ์แหงหมูบานอีสาน
ผีกับคน
เสฐียรโกเศศได้กล่าวเรื่องการนับถือผีว่า “ผีที่มาก่อนและอยู่ใกล้ชิด
กับคน ก็คือผีบรรพบุรุษ ได้แก่ ญาติผู้ใหญ่ มีพ่อแม่ปู่ย่าเป็นต้น ซึ่งตายไป
แล้วและด้วยความอาลัยรัก แม้ท่านจะตายไปแล้วก็ยังนึกว่าท่านยังอยู่ คือ
เป็นผีประจ�าอยู่ในเรือน คอยดูแลเอาใจใส่ ให้ลูกหลานที่ยังอยู่มีความสุข
ความเจริญ ถ้าลูกหลานตั้งตนอยู่ในจารีตประเพณี หรือให้ร้ายได้ทุกข์แก่
คนในบ้านได้ เมื่อคนเหล่านั้นประพฤติตนออกนอกรอยประเพณี...ทางภาคเหนือ
หรือพายัพเรียกว่า ผีปู่ย่า ไม่นับตายายเข้าด้วย ทางภาคอีสานเรียก ผีปู่ตา
ไม่นับญาติผู้ใหญ่ที่เป็นหญิงคือย่ายายเข้าด้วย ทางภาคกลางเรียกว่า
ผีปู่ย่าตายาย นับเอาเข้าหมดทั้งญาติผู้ใหญ่และทางฝ่ายพ่อและแม่ ทางภาคใต้
เรียกว่าผีตายายไม่นับปู่ย่าเข้าด้วย”
(เสฐียรโกเศศ, การศึกษาเรื่องประเพณีไทย และชีวิตชาวไทยสมัยก่อน, กรุงเทพฯ :
ส�านักพิมพ์คลังวิทยา, ๒๕๑๕, หน้า ๒๐๘-๒๐๙)
พ่อใหญ่จ�้า นายศึก ศรีบ้านโพน และปู่จัน นายเลื่อน หาระทา ก�าลังท�าพิธี “ปลงบ๋า” ด้วยเครื่องบวงสรวง
ต่าง ๆ โดยเริ่มจากการบูชาแม่ธรณีด้วยเครื่องหวานและผลหมากรากไม้ ๔ อย่าง
ตุลาคม-ธันวาคม ๒๕๖๐ 63
