57
เมษายน-มิ
ถุ
นายน ๒๕๕๖
ธรรมชาติ
-จั
กรวาล
ผู้
ช่
วยศาสตราจารย์
ดร.หทั
ยรั
ตน์
มาประณี
ยาหอม
สารพั
ดเวชสรรพคุ
คนไทยสมั
ยโบราณมั
กเรี
ยกหา
“ยาหอม”
หรื
“ยาลม”
ทุ
กครั้
เมื่
อมี
อาการไม่
สบายวิ
งเวี
ยน จุ
กเสี
ยด คลื่
นไส้
อาเจี
ยน เป็
นต้
น นั
บเป็
ยาครอบจั
กรวาลที่
ต้
องมี
ติ
ดบ้
านเลยที
เดี
ยว ยาหอมเกิ
ดจากภู
มิ
ปั
ญญา
ท้
องถิ่
นของคนไทยที
น�
ำสมุ
นไพรหลากหลายชนิ
ดมาผสมปรุ
งใช้
เป็
ยารั
กษาโรคลมเสี
ยมากกว่
า เนื่
องจากภู
มิ
ประเทศอยู
ในเขตร้
อนชื้
ผู
ปรุ
งยาหอมจะต้
องรู
สรรพคุ
ณและวิ
ธี
การปรุ
งสมุ
นไพรต่
างๆ จึ
งออกมา
เป็
นยาหอมได้
และที่
เรี
ยกว่
ายาหอมเป็
นเพราะส่
วนประกอบของสมุ
นไพร
ที่
น�
ำมาใช้
มาจากเกสรดอกไม้
ที่
มี
กลิ่
นหอมหลายชนิ
ด อาทิ
เช่
น จ�
ำปา กฤษณา
หญ้
าฝรั่
น จั
นทน์
แดง รวมทั้
งเที
ยน เช่
น เที
ยนขาว เที
ยนด�
ำ เที
ยนแดง
เที
ยนข้
าวเปลื
อก และเที
ยนตาตั๊
กแตน นอกจากนี้
ยั
งมี
โกฐทั้
ง ๕ อี
ก เช่
โกฐสอ โกฐเขมา โกฐเชี
ยง โกฐหั
วบั
ว โกฐจุ
ฬาลั
มพา เป็
นต้
“โกฐ”
(อ่
านว่
า โกด) นั้
น เป็
นชื่
อเครื่
องยาสมุ
นไพรจํ
าพวกหนึ่
ง ซึ่
งจะได้
มา
จากส่
วนต่
างๆ ของพื
ช และมี
หลายชนิ
ด เช่
นโกฐทั้
ง ๕ อย่
างที่
ได้
กล่
าวมาแล้
วข้
างต้
ซึ่
งถื
อเป็
นส่
วนสำ
�คั
ญในการปรุ
งยาหอมแล้
ว ก็
ยั
งมี
โกฐอื่
นๆ ที่
มี
ความสำ
�คั
ญใน
ตำ
�รั
บยาไทยโบราณ เช่
น โกฐทั้
ง ๗ ก็
จะเพิ่
ม โกฐกระดู
ก โกฐก้
านพร้
าว นอกจากนั้
ก็
จะมี
โกฐทั้
ง ๙ ซึ่
งก็
จะเพิ่
ม โกฐพุ
งปลา โกฐชฎามั
งสี
และมี
โกฐพิ
เศษอี
ก ๓ ชนิ
ด คื
โกฐกั
กกรา โกฐกะกลิ
ง และโกฐน้
�เต้
า ในตํ
ารายาแผนโบราณอาจจะมี
การเขี
ยนคำ
�ว่
“โกฐ” เป็
น โกฎ โกฏ โกฏฐ์
โกด หรื
อ โกษฐ์
ก็
ไม่
ต้
องสงสั
ยเพราะหมายถึ
ง โกฐ เดี
ยวกั
1...,49,50,51,52,53,54,55,56,57,58 60,61,62,63,64,65,66,67,68,69,...124