Page 46 - Culture4-2017 วารสารวัฒนธรรม ปีที่ ๕๖ ฉบับที่ ๔ ตุลาคม - ธันวาคม ๒๕๖๐
P. 46
พระสุธน จึงไปทูลยุยงท้าวอาทิจจวงศ์ว่าพระสุธนเป็นกบฏ แต่ไม่ หย่อนลงในหม้อน�้าที่นางกินนรีมาตักไปรดนางมโนราห์เพื่อล้าง
เป็นผล บังเอิญมีศึกมาตีนครอุดรปัญจาล จึงแกล้งทูลแนะน�าให้ กลิ่นสาบมนุษย์ ท�าให้นางรู้ว่าเจ้าชายติดตามมาจึงไปทูลให้ท้าวทรุมะ
ส่งพระสุธนไปรบ และในวันที่พระสุธนชนะศึกท้าวอาทิจจวงศ์ก็ ทรงทราบ ท้าวทรุมะจึงให้น�าเจ้าชายเข้ามาในวัง หลังจากที่ได้ทดลอง
ทรงสุบิน ปุโรหิตจึงอาศัยเป็นเหตุที่จะฆ่านางมโนราห์เพื่อให้พระสุธน ก�าลังและความเก่งกล้าสามารถ ตลอดจนความซื่อสัตย์ที่มีต่อ
เศร้าโศกเสียพระทัยจนสิ้นพระชนม์ ปุโรหิตแกล้งทูลพยากรณ์ว่า นางมโนราห์จนเป็นที่พอใจแล้ว ท้าวทรุมะจึงจัดการอภิเษกให้ในที่สุด
เคราะห์ร้ายนั้นต้องท�าพิธีบูชายัญ และต้องใช้นางมโนราห์มาบูชายัญ ซึ่งในสุธนชาดกก็ด�าเนินความตามนี้ แตกต่างกันเฉพาะรายละเอียด
ด้วย เมื่อนางมโนราห์รู้ก็ไปทูลขอความช่วยเหลือจากนางจันทเทวี ของเส้นทาง ภัยอันตรายต่าง ๆ วิธีการแก้ไข ตลอดจนรายละเอียด
แต่ก็ไม่สามารถช่วยได้ จึงใช้อุบายขอปีกหางจากนางจันทเทวี แล้ว การทดลองความเก่งของพระสุธนเท่านั้น
สวมบินหนีไป ตอนปิดเรื่องของทั้งสองส�านวนด�าเนินเรื่องเหมือนกัน กล่าวคือ
ส่วนเหตุการณ์ช่วงท้ายเรื่องที่พรรณนาถึงการติดตามของ หลังจากพระสุธนอยู่ที่เมืองกินนรระยะเวลาหนึ่งแล้ว ปรารถนา
พระสุธนจนกว่าจะพบนางมโนราห์อีกครั้ง ในสุธนกุมาราวทานด�าเนิน จะกลับบ้านเมือง จึงบอกแก่นางมโนราห์ นางจึงขอติดตามไปด้วย และ
ความว่า เจ้าชายสุธนได้เดินทางติดตามไปตามทางที่นางมโนราห์ ทั้งสองก็พากันกลับไปยังบ้านเมืองของพระสุธนในที่สุด แล้วจบเรื่อง
บอกไว้กับพระฤษี และน�าลูกวานรไปด้วยเพื่อจะได้เลือกกินผลไม้ ด้วยการประชุมชาดกคือ การแสดงกลับชาติ
ที่ไม่เป็นพิษ ได้พบอันตรายต่าง ๆ แต่ก็สามารถรอดพ้นไปได้จนถึง ตามข้อเท็จจริงของนิทานหรือเรื่องเล่าทั้งหลายที่เล่าสู่กันฟัง
เมืองกินนร และได้ใช้แหวนของนางมโนราห์ที่ฝากไว้กับพระฤษี เพื่อความเพลิดเพลินหรือเพื่อการใดก็ตามมักเป็นไปตามลักษณะ
ภาพ ๑-๓ เรื่องพระสุธน มโนราห์ จากพระสุธนชาดก จิตรกรรมไตรภูมิในสมุดข่อย (ภาพจากหนังสือสมุดภาพไตรภูมิ ฉบับกรุงศรีอยุธยา-กรุงธนบุรี เล่ม ๑ และเล่ม ๒)
ภาพ ๔ คณะนักแสดงโนรา นครศรีธรรมราช สมัยรัชกาลที่ ๖ คนนั่งด้านซ้ายแสดงเป็นตัวพราน ซึ่งโนรามาจากชื่อนางมโนราห์ ตัวเอกละครนอกสมัยอยุธยา ซึ่งเป็น
ละครชาตรี บางทีเรียกรวมกันว่า โนราชาตรี
๑ ๒
44
