นิตยสารวัฒนธรรม ฉบับ ๓ ปีพ.ศ.๒๕๕๗ - page 11

11
กรกฎาคม-กันยายน ๒๕๕๗
ศิลปหัตถกรรมที่มีลักษณะพิเศษมากที่ได้รับการ
ส่งเสริมจากมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯคือ หัตถกรรมปีกแมลงทับ
แมลงทับเป็นแมลงในอันดับแมลงปี กแข็ง ปีกมี
สี เขียวเลื่ อมน�้ ำเงิ นหรือเขี ยวมรกต แวววาว จนได้ รั บ
การขนานนามว่า อัญมณีติดปีก พบมากในบริเวณภาคอีสาน
วงจรชีวิตของแมลงชนิดนี้ค่อนข้างสั้น เมื่อสมเด็จพระนางเจ้า
พระบรมราชินีนาถฯ เสด็จฯ จังหวัดสกลนคร ชาวบ้านน�ำ
ปีกแมลงทั บร้อยเป็นพวงถวาย ทรงเห็นความงดงามของ
ปีกแมลงทับ จึงน� ำแมลงทับมาทรงเลี้ยงเพื่อเอาปีกแมลงทับ
ที่ตายแล้ วมาสร้ างมูลค่าเพิ่ ม ตั้งแต่การน� ำมาประดั บ
หัวโขนพระรามประดับด้วยปีกแมลงทั บ
กล่ องใส่เครื่ องประดับไม้ไผ่
เครื่องแต่งกาย เสื้อผ้า ฝากล่อง จนถึงฝาตู้ ความงดงาม
แวววาวของปีกแมลงทั บเป็นความงามจากธรรมชาติที่
ไม่สามารถสร้างได้ด้วยมื อมนุษย์
เครื่องจักสานเป็นศิลปหัตถกรรมอีกประเภทหนึ่ง
ที่ได้รับการส่งเสริ ม โดยพยายามให้ชาวบ้านที่มีความสามารถ
ในการจักสานทุ กภาคได้ ใช้ความสามารถตามความถนั ด
และพยายามให้ใช้ วัตถุดิ บในท้องถิ่น เช่ น ในบริเวณภาคใต้
ส่งเสริมให้สานย่านลิเภา กระจูด ใบเตย หรือใบล�ำเจี ยก
ซึ่งประสบความส�ำเร็ จอย่างดียิ่ง โดยเฉพาะงานจั กสาน
ย่านลิเภาที่สานเป็นกระเป๋ าถือได้รับความนิ ยมมาก เช่นเดียว
กับเสื่อ ตะกร้า กระสอบจากกระจูดและใบเตยที่ปรับเปลี่ยน
รูปแบบให้ทันสมั ยและสอดคล้ องกั บความต้องการของ
ผู้บริ โภค ในบริเวณภาคเหนือและภาคอีสานงานจั กสาน
ส่ วนใหญ่ใช้ ไม้ไผ่และหวาย ส่ วนมากสานเป็นก่องข้ าว
กระติบข้าว ซึ่งปรับเปลี่ยนรูปแบบและลวดลายให้สอดคล้อง
กับรูปทรงที่ ประยุกต์ ให้เหมาะสมกับการใช้สอย เช่น ใช้ใส่
เสื้อผ้าแทนการใส่ข้าวเหนี ยวนึ่ง ในบางท้องถิ่นในภาคอีสาน
ประยุกต์ ลายขิดจากผ้าทอเป็นลายจักสาน และเปลี่ยนจาก
ก่องข้าว กระติบข้าว เป็นกล่องใส่กระดาษเช็ดมือ ตะกร้าผลไม้
เป็นต้น
นอกจากศูนย์ศิ ลปาชีพที่ ผลั กดันให้ ราษฎรเกิด
อาชีพเลี้ยงครอบครั วได้แล้ วนั้น ยังมีอีกหน่ วยงานหนึ่ง
ซึ่งท�ำหน้าที่พั ฒนาผลิตภัณฑ์ และหาช่องทางการตลาดสู่
นานาประเทศ ซึ่งหน่วยงานนั้ นคือ ศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพ
ระหว่างประเทศ