นิตยสารวัฒนธรรม ฉบับ ๓ ปีพ.ศ.๒๕๕๗ - page 9

9
กรกฎาคม-กันยายน ๒๕๕๗
ผ้ าตีนจก
ศูนย์ศิลปาชีพพิ เศษในภูมิภาคต่างๆ ได้ด�ำเนินงาน
ทั้งด้านอนุรักษ์และส่งเสริมผ้าทอมือให้กลับมาได้รับความนิยม
โดยเฉพาะผ้าทอมือของกลุ่มชนต่างๆ ที่มีเอกลักษณ์โดดเด่น
เช่น ผ้าทอมือของกลุ่มชนชาวไทยวนบริเวณภาคเหนือตอนล่าง
หรือภาคกลางตอนบนและภาคกลาง เช่น กลุ่ มยวนบริเวณ
จังหวัดราชบุรี อุตรดิตถ์ เชียงใหม่ ผ้าทอมือของกลุ่มไทยวน
มักทอผ้ ายกและผ้าจก ซึ่งใช้ ต่อเชิงซิ่ นอย่ างที่ เรี ยกว่า
ซิ่นตี นจก เช่นเดียวกั บกลุ่มไทพวนบริเวณจังหวัดสุโขทัย
อุทัยธานี พิษณุโลก ที่ มักทอผ้ าจกเป็นส่ วนใหญ่ รวมทั้ ง
กลุ่มไทคั่ง บริเวณจั งหวัดอุทัยธานี จนถึงกลุ่มชนชาวไทยภูเขา
ในบริ เวณภาคเหนือ ซึ่งมี ศูนย์ศิลปาชี พพิเศษบ้ านห้วยเดื่อ
จังหวัดแม่ฮ่องสอน ให้การสนับสนุนและส่งเสริม
ในบริเวณภาคอีสานหรือภาคตะวั นออกเฉียงเหนือ
มีกลุ่มทอผ้ าที่มีเอกลักษณ์ เฉพาะโดดเด่นหลายกลุ ่ม เช่น
กลุ ่มผู ้ไทในบริเวณจั งหวัดนครพนม ร้ อยเอ็ด ผ้าทอที ่มี
ชื่อเสียงของกลุ่มนี้ได้แก่ ผ้าไหมทอลายจกที่เรียกว่า ผ้าแพรวา
ซึ่งใช้ เป็นผ้าห้อยไหล่หรือผ้ าเบี่ยง ส่วนกลุ ่มชนไทลาวที่
กระจายอยู่ทั่วไปในภาคอี สาน มักทอผ้าไหม ผ้ามั ดหมี่
เช่น กลุ ่มทอผ้าไหมและผ้ามัดหมี่ในบริเวณจังหวัดขอนแก่น
สุรินทร์ และบุรีรัมย์
ผ้าทอมื อเป็นศิลปหัตถกรรมประเภทหนึ่ งที่ได้รับ
การสนับสนุนและส่งเสริ มอย่างกว้างขวางมาเป็นเวลานาน
หลายสิบปี จนท�ำให้มรดกภูมิปัญญาประเภทนี้ที่ถูกปล่อยปละ
ละเลยมานาน ได้รับความสนใจและมีผู้เห็นคุ ณค่ามากขึ้น
ในขณะเดียวกันก็รื้อฟื้นช่างทอที ่ว่างเว้นจากการทอมานาน
ได้หวนกลับมาท�ำงานที่ตนถนัด ในขณะเดียวกันก็มีเยาวชน
รุ่นใหม่ ให้ความสนใจงานถักทอและจะเป็นผู ้สื บสานงาน
ศิลปหัตถกรรมประเภทนี้ไว้ไม่ให้สูญหาย
งานถักทอดังกล่าวเป็นงานศิลปหัตถกรรมพื้นบ้าน
ที่ได้รับการส่งเสริมจากมูลนิธิส่ งเสริมศิ ลปาชีพในสมเด็จ
พระนางเจ้าสิ ริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ท�ำให้ ชาวบ้านได้ ใช้
ความสามารถสร้างผลงานตามขนบนิยมของท้องถิ่นให้ ได้
รู้คุ ณค่า และน�ำไปสู่การประกอบอาชีพเสริ มหรืออาชีพหลัก
ผ้าแพรวา