Page 85 - นิตยสารวัฒนธรรม ปีที่ ๕๒ ฉบับที่ ๑ มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๖

ในป พ.ศ.๒๔๘๔ เฟอเดินทางไปศึกษาศิลปะที่
มหาวิทยาลัยศานติ นิเกตั นประเทศอินเดีย ตามคํ าแนะนํา
ของศาสตราจารยศิลป พีระศรี และหนังสือแนะนําทําใหเฟอ
เขาเรียนไดตามที่ตั้งใจไว แตระหวางที่ศึกษาอยูนั้น เฟ อไดรั บ
ขาวร ายคือ ยายทับทิมผูซึ่งเลี้ยงดูเขามาแตเด็ก และเปนญาติ
คนเดียวในชีวิตเขาเสียชีวิต “ผมรองไหทั้ งคืน นั่งตัวชาไมรูสึกตัว
ผมแทบเปนบา คิดถึงอดีตที่ ผานมามีแตความทุกข และยัง
เกาะกุมมาถึงเดี๋ยวนี้ ผมเดินไปตามทองถนน สายฝนกระหน่ํา
ลงมา ทองฟามืดครึ้ม ฟ าคํารามลั่ นนากลัว ผมรูสึกหมดสิ้น
ทุ กอยางในชีวิ ต...” แตความโชครายมิ ไดหยุ ดเพียงเทานั้น
ภรรยาผูสูงศักดิ์ของเขาปวยดวยโรคประสาท และยายไปอยูที่
เมืองพระตะบองกับญาติของเธอ เคราะหกรรมยังกระหน่ําเฟอ
ตอไปอีก เมื่อเกิดสงครามโลกครั้ งที่ ๒ เขาตองทนทุกขทรมาน
อยูในคายเชลยถึ ง ๕ ป แตคุกไมสามารถหยุ ดการสรางงาน
ศิลปะของเขาได ภาพชุดคายกักกัน จึงเปนงานวาดเส นที่มี คา
ชุดหนึ่ งของเฟอ
เมื่อสงครามสงบเฟ อจึงเดินทางกลับประเทศไทย
อย างสิ้ นไร ไม ตอก ตองไปอาศั ยกินอาศั ยนอนกับเพื่อน
“ตอนนั้นผมอายุสามสิบกว า กลับเป นทุกขอยางแสนสาหั ส
หมดเนื้อหมดตัวสิ้นทุกสิ่ งทุกอยาง ขาวก็ไมมีจะกิน เพื่ อนผม
คนหนึ่งขอรองใหไปอยู กับเขา เขาไมรังเกียจผม ผมก็อาศั ย
มุดหัวนอน เขาก็ออกไปหาอาจารยศิลป พีระศรี ตอนอยูที่
กรมศิลปากร ท านชวยผมมาก ตังค ก็ให ยืมกอน ท านพาไป
ทํางานเขียนรูปที ่วัดเบญจมบพิ ตร เขียนภาพพระธาตุหริภุญชัย
ก็พอมีกิน ผมเดิ นไปสนามหลวงทุกวัน กินขาวราดแกงกะหรี่
จานละบาท ผมอยูตัวคนเดี ยวจริงๆ อยูคายก็โดดเดียว กลับมา
ก็โดดเดียว ดูแลวทุเรศตั วเอง...” นี่คือชีวิตของศิลปนในอดีต
ที่เปนศิลปนไสแหงจริ งๆ
แต ในที่สุดศาสตราจารยศิ ลป ก็ ชวยให เขาเขา
ทํางานในกรมศิลปากรและยายไปเปนอาจารย ในมหาวิทยาลั ย
ศิลปากร พ.ศ.๒๔๙๗ ไดเดินทางไปศึ กษาศิลปะที่ ประเทศ
อิตาลีเปนเวลาสองป เทากับใหโอกาสและใหชีวิตใหมแกเขา
ซึ่งศาสตราจารยศิลปกลาววา “...ในป พ.ศ.๒๔๙๗ เฟ อไดรั บ
ทุ นการศึ กษาจากรั ฐบาลอิตาลีไปศึกษาศิ ลปกรรมต อ ณ
ประเทศอิตาลี มีกําหนดสองป นี่เองเปนเวลาที่แสดงใหเห็นถึง
สมรรถภาพอันยิ่งใหญของเฟ อในการทํางานศิลปะ ภาพเขียนสี
และภาพวาดดวยเสนจํานวนมากกวารอยชิ้นสร างขึ้นดวยฝมือ
ศิลปนของเขา งานของเขาเรียกรองความสนใจจาก ซิ นญอร
ออปโป ศาสตราจารย ฝายจิ ตรกรรมแหงสถานศึกษาศิ ลปะ
ของโรม ศาสตราจารยผู นี้ไดเห็นคุณภาพอันสูงสงแหงความเปน
ศิลปนไทยโดยแทจริงอันมี อยูในตัวเฟอ
สวนใหญของภาพเขี ยนสีและภาพวาดดวยเสน
ซึ่งเฟอกระทําในอิตาลีนั้ น ไดถายทอดความรูสึกประทับใจ
ที่เฟอไดรั บจากธรรมชาติหรือจากสิ่งใดๆ ก็ ดี ออกมาใหเห็น
อย างเดนชั ด ผูที่ ไดชมงานศิลปกรรมเหลานี้ มิอาจงดเว น
ความรู สึกชื่นชมในความวิ ริ ยะอุตสาหะ ซึ่ งเฟอไดมี ตองาน
ของเขาด วยความจริงใจอย างสุดซึ้ ง ปราศจากซึ่งความคิด
ที่จะกระทําสิ่งใหมๆ แปลกๆ อยางไมมีเหตุ ผล อันเปนสิ่งเลวราย
ตอชีวิตทางพุทธิป ญญาโดยทั่วไปในโลกปจจุบันนี้
การที่เราจะชื่นชมศิลปะนั้ นจําตองสลั ดตัวเราเอง
ออกไปนอกการเนรมิตของศิลปนเสียกอน อยางไรก็ดีในกรณี
งานของเฟอสวนใหญที่ สร างขึ้นในอิตาลีนั้ น เราตองปลอย
ใหเขาเปนผูนําท านไปเยือนกรุงเวนิส โรม ปซา ฟรอเรนซ ฯลฯ
และฟงเพลงซึ่งสะทอนออกแหงจิตวิญญาณอันคลุกเคลาไป
กับความงาม ความเรนลับและความฝนของเขา...” ขอเขียน
เชิงแนะนําผลงานศิลปะของเฟอโดยศาสตราจารยศิลป พีระศรี
ถอดความเปนภาษาไทยโดย เขียน ยิ้มศิริ (พ.ศ.๒๔๖๕-๒๕๑๓)
ประติมากรชั้นเยี่ยม ศิษยคนหนึ่งของศาสตราจารยศิลป พีระศรี
ซึ่งแสดงใหเห็นสํานวนภาษาในชวงพุทธศักราช ๒๔๙๐-๒๕๐๐
เมื่ อกลับมาประเทศไทย เฟอไดสงงานจิตรกรรม
สีน้ํามัน แนวคิ วบิสม (Cubism) เขารวมการแสดงศิลปกรรม
แหงชาติครั้งที่ ๘ พ.ศ.๒๕๐๐ ได รับรางวัลเกียรตินิ ยมอันดับหนึ่ง
เหรียญทอง ประเภทจิตรกรรม จากภาพชื่อ “นางแบบ” หรือ
“องคประกอบ” ทําใหเฟอไดรั บการยกยองเปนศิลปนชั้นเยี่ยม
จากการแสดงศิลปกรรมแหงชาติ
๘๓
มกราคม-มีนาคม ๒๕๕๖