Page 33 - E-Book Culture 02_20182
P. 33
ปักสะดึงกลึงไหมลายไทยทั้งลายเลื่อม และลายหนุน
เครื่องแต่งกายโขน-ละคร, ระบ�า, ร�า, ฟ้อน, ปักหน้าหมอนฯ
เป็นการถ่ายทอดองค์ความรู้และสร้างเครือข่ายช่างในการ
ปฏิบัติงานต่อไป
วิทยาลัยในวัง หรือ โรงเรียนช่างฝีมือในวัง ฝึกอบรมวิชาชีพ
ช่างปักสะดึง ซึ่งเป็นหนึ่งในวิชาช่างสนะ วิทยาลัยในวัง เป็นอีก
หน่วยงานหนึ่งที่ยังคงให้ความรู้ในกระบวนงานด้าน ช่างสะดึง
ซึ่งใช้กระบวนการปักในรูปแบบต่างๆ เพื่อเป็นการสร้างบุคลากร
ที่ปฏิบัติงานในสาขานี้ให้เพิ่มขึ้นเป็นการสืบทอดกระบวนการ
งานช่างให้คงอยู่ต่อไป
และทั้งหมดที่กล่าวถึงข้างต้นนั้น นั่นก็คือ หน่วยงาน
๓ ต่างๆ ที่ช่วยกันสืบสาน ธ�ารงรักษาไว้ซึ่ง งานช่างสนะ
อันมีชื่อมาแล้วแต่โบราณ หากแต่ปัจจุบันมีการปรับเปลี่ยนการ
ท�างาน ท�าให้ชื่องานช่างสนะ ถูกหลอมรวมไปกับชื่องานต่างๆ
ทรงได้พระราชทานโอกาสให้ฝึกปรือเพิ่มพูนฝีมือ และ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ งานช่างสนะ ทั้งหมด ท�าให้ค�าๆ นี้
พระราชทานก�าลังใจแก่บุคคลเหล่านั้นให้สามารถสร้างสรรค์ ซึ่งเป็นหนึ่งในงานประณีตศิลป์ชั้นยอดของชาติ คือ งานช่าง
งานฝีมือต่างๆ ขึ้น โรงฝึกศิลปาชีพสวนจิตรลดา ได้พัฒนา สิบหมู่ ซึ่งอดีตพระบรมมหากษัตราธิราชเจ้าได้ทรงอุตสาหะ
การด�าเนินงานให้ก้าวหน้า ผลงานที่สร้างสรรค์ขึ้น ล้วนเป็น ฟื้นฟูขึ้นจากการสงครามคราวเสียกรุงศรีอยุธยา ต้องพลอย
ประณีตศิลป์ชั้นสูง มีความวิจิตรงดงาม และหนึ่งในนั้น เลือนหายไปกับความเปลี่ยนแปลงของสังคมไทยอีกครั้งหรือไม่
ช่างปักผ้า เป็นงานที่ทรงคุณค่ายิ่ง แสดงถึงเอกลักษณ์ เกียรติศักดิ์ อย่างไร เรื่องนี้นับเป็นเรื่องที่ทุกภาคส่วนของสังคมไทยจะต้อง
และเกียรติภูมิของงานประณีตศิลป์ไทย ซึ่งงานชนิดนี้ก็คือ หันมาช่วยกันคิดพิจารณากันอย่างรอบคอบต่อไป
งานช่างสนะ แต่โบราณนั้นเอง
ส�านักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร ในปัจจุบันได้ท�าการรื้อฟื้น เอกสารอ้างอิง
กระบวนการงานผ้าลายทองแผ่ลวด ซึ่งเป็นหนึ่งงานที่มีความ ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรมศัพท์ศิลปกรรม อักษร ก-ช ฉบับ
สืบเนื่องกันกับงานช่างสนะ การใช้วัสดุผ้ากับกระดาษ หรือหนัง ราชบัณฑิตยสถาน. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, ๒๕๕๐
ในการท�างานช่างด้านเครื่องผ้าที่น�ามาเย็บปักให้เกิดเป็นลวดลาย กรมศิลปากร. งานช่างหลวง. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, ๒๕๕๔
ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กรุงเทพฯ :
ดังเช่น งานผ้าทองลายฉลุ ผ้าลายทองแผ่ลวด การปักดิ้น ราชบัณฑิตยสถาน, ๒๕๒๕
ปักไหม เลื่อม แล่งต่างๆ การเข้ารูป เข้าทรง ผ้าม่าน ผ้าหน้าโขน กรมศิลปากร. การศึกษาและการพัฒนาการองค์ความรู้เกี่ยวกับการ
แต่งกายยืนเครื่องโขน-ละครร�า. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, ๒๕๕๐
เรือพระราชพิธี เครื่องสูง ตาลปัตร พัดรอง รวมถึง เอกสารมาตรฐานก�าหนดต�าแหน่งนายช่างศิลปกรรม. ช่างสนะไทย
เครื่องแต่งกายโขน ละคร และหุ่นไทย เป็นต้น นายนิยม กลิ่นบุบผา
ส�านักการสังคีต กลุ่มนาฏศิลป์ งานพัสตราภรณ์และ นายสมชาย ศุภลักษณ์อ�าไพพร
นางสุพรทิพย์ ศุภรกุล
เครื่องโรง กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม เป็นอีกหน่วยงาน นายบุญชัย ทองเจริญบัวงาม
หนึ่งที่ยังคงสืบทอดศิลปะ งานช่างสนะ โดยพยายามศึกษา นายวีรธรรม ตระกูลเงินไทย
โรงเรียนช่างฝีมือในวังหญิงพระบรมมหาราชวัง
ทดลองปฏิบัติงาน ด้านการปักผ้า เครื่องแต่งกายโขน-ละคร ส�านักการสังคีต กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม
นอกไปจากการแสดงโขน ซึ่งมีความสืบเนื่องในงานช่างสนะ ส�านักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม
ส�านักการสังคีต กลุ่มนาฏศิลป์ เปิดอบรมช่างปัก งานปักผ้า
เมษายน - มิถุนายน ๒๕๖๑ 31
