Page 25 - E-Book Culture 02_20182
P. 25
พัฒนศิลป์การดนตรีและการละคร กลายเป็นเสียงที่ผู้คนในสังคม ยูทูปและเฟซบุคเป็นระยะ โดยเฉพาะกลุ่มนักดนตรีที่ใช้ชื่อว่า
ใหม่คุ้นเคยเช่นกัน “วิเศษดนตรี” น�าโดยณัฐพันธุ์ นุชอ�าพันธ์ มีผลงานออกสู่ผู้ชม
นอกจากนี้ บทบาทของกระจับปี่ ยังไปปรากฏในการรับรู้ ในโซเชียลมีเดียมากที่สุดและมีจ�านวนผู้สนใจติดตามผลงาน
ของกลุ่มนิสิตนักศึกษา ปัญญาชน ในยุคการเมืองเดือนตุลา โดย มากที่สุด นักดีดกระจับปี่คนอื่นๆ ที่มีผลงานสู่สาธารณะ เช่น
เฉพาะการที่สุจิตต์ วงษ์เทศ ซึ่งมีความสนใจในเครื่องดนตรี ประสาร วงศ์วิโรจน์รักษ์ วงกอไผ่, อภิชัย พงษ์ลือเลิศ
โบราณชิ้นนี้ น�ากระจับปี่ไปประสมวงกับเครื่องดนตรีอื่นๆ ของ กรมศิลปากร, โกญจนาท วิบูลย์เพ็ง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
คนหนุ่มสาวหัวก้าวหน้า ใช้ชื่อวงดนตรีว่า “เจ้าพระยา” และ เป็นต้น ส่วนช่างท�ากระจับปี่รุ่นใหม่ที่มีชื่อเสียงอยู่ในท้องตลาด
“ต้นกล้า” น�าบทกวีของเนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ สุจิตต์ วงษ์เทศ เครื่องดนตรีไทย ได้แก่ ช่างบุญรัตน์ ทิพยรัตน์ จ.เชียงใหม่
มาเป็นวัตถุดิบหลักในการแสดงออกทางความคิดเห็นทางการ ช่างจักรี มงคล กรุงเทพมหานคร ช่างวรรณรัชต์ ศุภสกุลด�ารง
เมือง ก็ท�าให้กระจับปี่เป็นที่รู้จัก และส่งผลต่อมาที่วงดนตรี พระนครศรีอยุธยา ฯลฯ นอกจากนี้ ยังมีนักดนตรีร่วมสมัยที่
รุ่นใหม่หลังจากนั้น คือวงกอไผ่ ที่มักใช้กระจับปี่เป็นส่วนหนึ่ง ทดลองพัฒนากระจับปี่ขึ้นเป็นเครื่องดนตรีแนวเวิลด์มิวสิคเล่น
ของการแสดงคอนเสิร์ต กับวงดนตรีสากลอย่างจริงจัง คือ พงษ์พรหม สนิทวงศ์
ปัจจุบัน สถานภาพของกระจับปี่ กลับมาเป็นที่สนใจใน ณ อยุธยา พัฒนาจ�านวนเส้นสายกระจับปี่ คุณภาพสาย การจัด
สังคมดนตรีไทยที่เน้นการสื่อสารผ่านโซเซียลมีเดีย คนหนุ่มสาว แบ่งระยะนมกระจับปี่ ตลอดจนวงจรไฟฟ้าที่น�ามาขยายเสียง
ที่เป็นผลผลิตของมหาวิทยาลัยชั้นน�าหลายแห่ง หันมาเล่น ของกระจับปี่เมื่อบรรเลงในเวทีดนตรีร่วมสมัย
กระจับปี่อย่างจริงจัง มีการอัพโหลดผลงานขึ้นแสดงตัวตนใน อย่างไรก็ตาม ณ วันนี้ยังไม่อาจเรียกได้ว่า กระจับปี่จะอยู่
ในสังคมไทยได้อย่างจริงจัง ค�าตอบของการนี้ยังอยู่ที่ค�าว่า
การศึกษา เพราะการค้นคว้าเรื่องกระจับปี่ยังเป็นการศึกษา
“นอกระบบ” มากกว่า “ในระบบ” ข้อมูลเรื่องกระจับปี่ เป็นเรื่อง
แลกเปลี่ยนกันในโซเซียลมีเดียมากกว่าต�าราของรัฐ (ซึ่งก็ไม่ต่าง
ไปจากสมัยที่อธิบายกันในอดีตเท่าไร ยังคงวนเวียนกับเรื่องที่มา
เชิงภาษาและบทกวีที่ลอกกันมาทุกยุคสมัย) แต่อย่างไรก็ตาม
กลุ่มผู้คนที่สนใจในเรื่องกระจับปี่ก็เป็นเพียงชนกลุ่มน้อย เมื่อเทียบ
กับผู้สนใจเครื่องดนตรีประเภทอื่นๆ ไม่มีแหล่งเรียนรู้ในระดับ
มัธยมศึกษาหรืออุดมศึกษาที่เปิดพื้นที่ให้กระจับปี่โดยเฉพาะ ไม่มี
ผู้ช�านาญการท�าหน้าที่ถ่ายทอดความรู้ ไม่มีการส่งเสริมการศึกษา
วิจัยอย่างเป็นจริงจัง ไม่ว่าจะพัฒนานักวิจัย ทุนวิจัย หรือการ
สร้างสรรค์งานวิจัยเชิงทดลองขึ้นมาเพื่อสร้างองค์ความรู้ใหม่ให้
กับกระจับปี่ รวมทั้งจุดที่น่าเสียดายคือ กระจับปี่ฝั่งไทย มีโอกาส
ที่จะแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับเครือญาติพิณคอยาวในโลกกว้างน้อย
มาก มิเพียงแต่การแลกเปลี่ยนกับจับเป็ยในฝั่งกัมพูชาเท่านั้น
เอกสารอ้างอิง
เฉลิมศักดิ์ พิกุลศรี. สังคีตนิยมว่าด้วยดนตรีไทย.
กรุงทพฯ : โอ.เอส. พริ้นติ้ง เฮ้าส์ม, ๒๕๔๒
ปัญญา รุ่งเรือง. อ่านและฟังดนตรีไทยประกอบเสียง.
กรุงทพฯ : โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย, ๒๕๓๓
อานันท์ นาคคง. เพราะพร้องซอสามสายร่ายล�าน�า.
กรุงทพฯ : โรงพิมพ์ห้องภาพสุวรรณ, ๒๕๓๘
โกญจนาท วิบูลย์เพ็ง หนึ่งในผู้เล่นกระจับปี่ยุคใหม่ ห้องพิณโบราณ และห้องเรียนเพลงดนตรีอาเซียน. facebook
เมษายน - มิถุนายน ๒๕๖๑ 23
