Page 118 - วารสารวัฒนธรรม ฉบับอาเซียน

116
จึงไม่ น่าแปลกใจที่เช้ าๆ เราจะชอบกินข้าวต้ม
หรือโจ๊ก หรือข้ าวมันไก่ ที่รับมาจากจีน ตกตอนสาย เราชิม
ขนมฝรั่ง หรือทองหยิ บ ทองหยอด ที่ได้ รับอิทธิพลจาก
โปรตุเกส กลางวัน เรานิ ยมขนมจีน ข้าวแช่ และลอดช่อง
ของชาวมอญ ตกตอนเย็ น เปิบแกงกะหรี่ไก่ ที่เรารับจาก
อินเดี ย ก่อนปิดท้ายด้วยขนมโบ๊กเกี้ยของชาวจี น
ยั งไม่นับ แหนมเนือง อาหารเวียดนามยอดนิยม
หมูสะเต๊ะที่ ดัดแปลงมาจากเนื้ อสะเต๊ะของชาวอิ นโดนีเซีย
มาเลเซีย ส้ มตำ� หรื อตำ�บั กฮุ่ ง ของชาวลาว ชาวอีสาน
ที่กลายมาเป็นอาหารสุดฮิ ตของคนไทยทั่วทั้ งประเทศใน
วันนี้ จนกล่าวได้ว่า มีอาหารของชาวอาเซียน ซึมแทรกอยู่
ในวัฒนธรรมการกินอยู่ของคนไทยมาช้านาน อันเกิดจาก
การเลื่อนไหลถ่ ายเทของวัฒนธรรมที่ ไม่เคยหยุดนิ่ง
ความจริงก่อนที่จะรับวัฒนธรรมอาหารจากแหล่ง
อารยธรรมที่รุ่งเรืองมาก่อน ชาวอาเซียนก็มีวัฒนธรรมการ
กินอยู่ ร่ วมกันมานานกว่าพั นปีแล้ ว จากหลั กฐานที่ ชาว
อาเซียนทั้งหมดกินข้าวเป็นอาหารหลัก โดยมีกับข้าวเป็นของ
ประเภท “เน่าแล้วอร่อย” อันได้แก่ ปลาร้า ปลาแดก กะปิ
น้ำ�ปลา ถั่วเน่า น้ำ�ปู๋ น้ำ�บูดู ฯลฯ (สุจิตต์ วงษ์เทศ จาก
บทความ “วัฒนธรรมร่วมในอุ ษาคเนย์ รากเหง้าเก่าแก่ของ
ประชาคมอาเซียน”)
ตราบจนวั นนี้ ไม่ว่าเราจะไปหลงใหลได้ปลื้มเมนู
เด็ดของฝรั่ ง แขก จีน เพียงใด แต่ชาวอาเซียนยังคงต้องมี
ของ “เน่าแล้วอร่อย” เป็ นตัวยืนพื้นที่ช่วยชูรสให้เจริญอาหาร
อยู่เสมอ
“...มัสมั่นแกงแก้วตา หอมยี่ หร่ ารสร้อนแรง
ชายใดได้กลื นแกง แรงอยากให้ใฝ่ฝันหา...” (กาพย์เห่เรือ
ชมเครื่องคาวหวาน พระราชนิ พนธ์ในล้นเกล้า รัชกาลที่ ๒)
เมื่อ “แกงมัสมั่น” ของไทยครองอันดับ ๑ จากการ
โหวตผ่านเฟซบุ๊กโพล โดยซีเอ็นเอ็ นโก ให้เป็นอาหารที่อร่อย
ที่สุดของมนุษยชาติ พร้อมได้สมญานามว่าเป็น “ราชาแห่ง
อาหาร” (King of Food) ด้วยความหวาน หอมและมันจาก
กะทิ เผ็ดร้อนนิดๆ จากเครื่องเทศ เป็นรสชาติที่กลมกล่อม
ลงตัวอย่ างมีเอกลักษณ์ ทำ�ให้ผมนึกถึงบทความ “ตามรอย
สำ�รับแขกคลองบางหลวง” โดย ธี รนันท์ ช่วงพิชิต ชาวคลอง
บางหลวงเชื้อสายแขกเปอร์เชีย แห่ งชุมชนกุฎีเจริญพาสน์
ผู้ มีบทบาทก่อตั้ง “ศูนย์ข้อมู ลประวัติ ศาสตร์ ชุมชนธนบุรี”
คุ ณธีรนันท์เขี ยนถึงมัสมั่นไว้ตอนหนึ่งว่า
“...แม้ปัจจุบัน (มัสมั่น) ถือเป็นแกงพื้นๆ ที่มีขาย
ตามร้านทั่วไป ทว่าสำ�หรับพี่น้องชาวมุ สลิมแล้ว มัสมั่นถือ
เป็นอาหารพิเศษ โดยเฉพาะในงานบุญ เรียกว่าบ้านไหนจัด
งานบุญ อาหารหลักในสำ�รับที่พบบ่อยที่สุด คงจะหนีไม่พ้น
มัสมั่น... คำ�ว่า “มัสมั่น” น่าจะมาจากคำ�ว่า “มุสลิมาน” ใน
ภาษาเปอร์ เชีย อั นเป็นพหูพจน์ของคำ�ว่า “มุสลิม” ที่ใช้เรียก
ผู้ที่นับถือศาสนาอิสลาม...”
ต้นตำ�รับมัสมั่นจึงมาจากเปอร์ เชีย แต่ชาวสยาม
มาปรุงแต่งรสชาติใหม่ให้กลมกล่อมยิ่งขึ้น เช่นเดียวกับข้าว
หมกไก่ ขนมลุดตี่ หรุ่ม มัศกอด ฯลฯ สะท้อนให้เห็นว่ า
อาหารเป็นอีกหนึ่งในวัฒนธรรมอันหลากหลาย ที่คนไทย
และชาวอาเซี ยน รับอิ ทธิพลจากอารยธรรมอื่นที่ เจริญ
รุ่งเรื องมาก่อน แล้วนำ�มาประยุกต์ ดัดแปลงให้คุ้ นลิ้นเราเอง
รวมอาหารไทยยอดนิยม ได้แก่ แกงเขียวหวาน มัสมั่น ต้ มยำ�กุ้ง
และผัดไทย (จากซ้ ายไปขาว)