Page 91 - Culture3-2017
P. 91
๓
ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว งานจักสาน เขาก็ตื่นเต้นบอกว่า แหมนี่เป็นใยอะไรถึงได้สวยงามและอยู่ได้
ย่านลิเภาเป็นที่นิยมในหมู่เจ้านายชั้นสูง เนื่องจากเจ้าพระยายมราช ทนทานกว่าหวายอยู่ถึง ๑๐๐ ปี สียิ่งขรึมไป สวยเป็นมันอยู่ในที
(ปั้น สุขุม) ซึ่งขณะนั้นด�ารงต�าแหน่งพระยาสุขุมนัยวินิต สมุหเทศา- สวยกว่าถักใหม่ ๆ อีก...”
ภิบาลมณฑลนครศรีธรรมราช ได้ฟื้นฟูการจักสานย่านลิเภาขึ้น (พระราชด�ารัส สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
และแพร่หลายเข้าไปในวัง งานชิ้นหนึ่งที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร
พระบรมราชินีนาถทรงพบคือ กล่องที่สานด้วยย่านลิเภาของสมเด็จ- เมื่อวันที่ ๑๑ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๒๑ ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดา)
พระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ที่มีรูปทรง
คล้ายหนังสือที่มีสันหนา อายุประมาณกว่า ๑๐๐ ปี แต่ยังมีสภาพ ย่านลิเภาพันธุ์ที่น�ามาใช้จักสานได้คือ ย่านลิเภาใหญ่ เพราะ
สมบูรณ์ ทรงน�ากล่องย่านลิเภาใบนี้มาเป็นต้นแบบให้ศึกษา มีล�าต้นตรงและมีคุณภาพดีที่สุด ความมหัศจรรย์ของย่านลิเภาคือ
เส้นเล็ก มีคุณสมบัติเหนียวคงทน เมื่อน�ามาสานเป็นเครื่องใช้ก็จะ
“ย่านลิเภานี่ทีแรกข้าพเจ้าคิดว่าเป็นหญ้าชนิดหนึ่ง แต่ตอนหลัง ทนทานใช้ได้นานนับศตวรรษ มีสีสันสวยงามตามธรรมชาติ คือ
เห็นชาวต่างประเทศเขาสนใจมาก จึงได้ทราบว่า เป็นใยชนิดหนึ่ง สีน�้าตาลและสีด�า ซึ่งสีน�้าตาลนั้นก็มีอ่อนแก่ เวลาสานต้องเลือกใช้
อยู่ในตระกูลของเฟิร์น แข็งแล้วเหนียวมาก เหนียวแล้วอ่อนสลวยเชียว เฉพาะสีที่เหมือนกันและเลือกเฉพาะเส้นที่ได้คุณภาพ ฉะนั้นใน
ถักได้อย่างงดงาม สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว หนึ่งมัดที่มี ๑๐๐ เส้นจะใช้ได้ราว ๒๐ เส้นเท่านั้น สีที่หายากคือ
ก็โปรดให้สมเด็จพระบรมราชินีต่าง ๆ ถือซึ่งบัดนี้อายุกว่า ๑๐๐ ปี หน้าน�้าตาลหลังขาว โดยด้านหลังที่เป็นสีน�้าตาลอ่อนจะใช้ท�า
ก็ยังอยู่สวยงาม เมื่อคราวท่านนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นมาข้าพเจ้าก็ให้ดู ลวดลาย เช่น ลายคชกริชและลายพิมพ์ทอง
กรกฎาคม-กันยายน ๒๕๖๐ 89
