Page 114 - Culture3-2017

วัฒนธรรมลูกผสม ยุคปัจจุบันที่มีความเปลี่ยนแปลง และมีความเคลื่อนไหว
หรือ Hybrid Culture ไปข้างหน้าอย่างรวดเร็ว เราก็จะมีความตื่นตัวและ

“เป็นการผสมผสานระหว่าง ๒ สิ่งจนกลมกลืน ตั้งหลักได้ถูก ความตระหนักนี้จะท�าให้เราต้อนรับ
กลายเป็นสิ่งใหม่ที่มีลักษณะเป็นลูกผสม (Hybrid) และยินดีกับคนที่มีวัฒนธรรมต่างกับเราได้ง่ายขึ้น
แต่เดิมค�านี้ถูกใช้ในวิทยาศาสตร์ เช่น การผสมกล้วยไม้ มองความแตกต่างหลากหลายทางวัฒนธรรมอย่างให้
๒ สายพันธุ์ผสมกันได้เป็นสายพันธุ์ที่แปลกใหม่ เป็นต้น เกียรติและเป็นมิตร มองเห็นคุณค่าของการด�ารงอยู่
ต่อมาค�านี้ถูกน�ามาใช้กับวัฒนธรรม ซึ่งถ้าวัฒนธรรม ท่ามกลางการข้ามทางวัฒนธรรมอย่างมีสีสัน มองเห็น
ที่ผสมผสานกันแล้วดูกลมกลืนเป็นธรรมชาติก็อาจจะ ถึงความน่าสนใจ และอยากช่วยในการขับเคลื่อนทาง
ได้รับการยอมรับได้ง่ายขึ้น ในทางศิลปกรรมมีตัวอย่าง วัฒนธรรมให้ไปข้างหน้าอย่างมีพลวัตร (dynamic)
มากมายที่เรียกได้ว่าเป็นศิลปกรรมแบบลูกผสม ซึ่ง คือท�าให้เกิดวิถีชีวิตที่มีคุณค่า ไม่ถูกกรอบกักขังไว้
บางกรณีก็สามารถท�าให้เกิดนวัตกรรมทางศิลปะขึ้นมา แต่มีเสรีภาพที่จะเติบโตแตกกิ่งก้านอย่างเป็นอิสระ

ได้ด้วย ท�าให้เกิดสิ่งใหม่ที่ดีงามให้กับโลกใบนี้ ตัวอย่าง โดยธรรมชาติของมันเอง
เช่น ในทางดนตรี นวัตกรรมของครูเอื้อ สุนทรสนาน “แน่นอนว่าการข้ามวัฒนธรรมอาจจะไม่ใช่
และคณะของท่าน ผู้ประพันธ์เพลงไทยสากล หรือที่ สิ่งที่เหมาะสมเสมอไป แต่หากสิ่งนั้นไม่เหมาะสมกับ
รู้จักกันว่าเพลงสุนทราภรณ์ซึ่งเป็นวัฒนธรรมดนตรี การใช้ชีวิตในสังคมนั้น ๆ มันก็จะค่อย ๆ หายไปเอง
ลูกผสมระหว่างเพลงคลาสสิกแบบไทยเดิม และ เราไม่ควรตกใจหรือกังวลมากจนเกินไปกับการปะทะ
เพลงคลาสสิกแบบตะวันตก มีลักษณะท่วงท�านอง กันทางวัฒนธรรม วัฒนธรรมที่เกิดเองตามธรรมชาติ
และเทคนิคการประพันธ์และการแสดงที่โดดเด่นเป็น เช่น วิถีชีวิตน�าพาไป การคมนาคมหรือความเจริญ
เอกลักษณ์ของตนเอง ถือว่าล�้าสมัยมากส�าหรับยุคนั้น ก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีน�าพาไป ย่อม
มีทั้งความเป็นตะวันตกและไทยอย่างลงตัว ผลงานทาง จ�าเป็นต้องปรับปรนตนเองให้สามารถพัฒนาเคียงบ่า
ทัศนศิลป์จ�านวนมากก็มีลักษณะของลูกผสมที่ลงตัว เคียงไหล่กับชาวโลกได้ ก็ไม่ต้องไปห้ามหรือปิดกั้น
เช่น ผลงานของศิลปินแห่งชาติหลายท่าน ผลงานของ จนเข้าข่ายลิดรอนสิทธิเสรีภาพ เพราะอย่างไรก็ตาม
นักออกแบบในด้านต่าง ๆ ตั้งแต่เครื่องเรือน ไปจน โดยธรรมชาติมนุษย์ก็รักในรากเหง้าของตนเอง รักใน
กระทั่งเครื่องแต่งกาย และเครื่องประทินผิวพรรณ
ต่าง ๆ ก็มีให้พบเห็นอย่างมากมาย อาทิ ผลิตภัณฑ์

ประทินผิวพรรณชื่อดังหลายยี่ห้อ มีการโฆษณาถึง Cross Culture วัฒนธรรมพันทาง
การผสานศาสตร์ของการบ�าบัดแบบธรรมชาติของไทย หมายถึงการผสมผสานของวัฒนธรรมในท้องถิ่นกับวัฒนธรรมต่างถิ่น หรืออีกนัยหนึ่่ง
แต่ดั้งเดิมกับวิทยาศาสตร์การแพทย์สมัยใหม่ เป็นต้น เป็นการข้ามวัฒนธรรมระหว่างกันตั้งแต่ระดับชุมชนในท้องถิ่นไปจนถึงระหว่างประเทศ
ตัวอย่างที่ยกมาคร่าว ๆ ทั้งหมดนี้ล้วนยืนยันว่ามนุษย์ ซึ่งเกิดจากการเดินทางติดต่อสื่อสาร การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกัน ไม่ว่าจะเป็น
นั้นข้ามวัฒนธรรมอยู่แล้วตามหลักของสัญชาตญาณ วัฒนธรรมการกิน การแต่งกาย การใช้ชีวิต การท�างาน ศิลปะ เป็นต้น น�ามาปรับใช้อย่าง
แห่งการวิวัฒน์ตนเอง” สร้างสรรค์และเกิดประโยชน์ โดยอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของแต่ละท้องถิ่นยังคงอยู่

คุณค่าของวัฒนธรรมพันทาง Hybrid Culture วัฒนธรรมลูกผสม

“ถ้าคนในยุคปัจจุบันตระหนักถึงความเข้มแข็ง หมายถึง การผสมผสานความหลากหลายทางวัฒนธรรม จนยากเกินกว่าจะแยก
ของการข้ามวัฒนธรรม Cross Culture ว่ามันมีคุณค่า ส่วนใดส่วนหนึ่งออกจากกันได้ มักเกิดเป็นวัฒนธรรมใหม่ขึ้นเสมอ โดยอาศัยการไปมา
มีความส�าคัญต่อการสร้างให้สังคมเรามีความเข้มแข็ง หาสู่กัน รวมทั้งการติดต่อสื่อสารระหว่างกัน ดังนั้นวัฒนธรรมของทุกชาติในโลกนี้
สามารถยืนอยู่เคียงบ่าเคียงไหล่กับประเทศอื่น ๆ ในโลก ล้วนเกิดขึ้นได้ด้วยการหยิบยืมแลกเปลี่ยนกันไปมาทั้งสิ้น

112