Page 92 - วารสารวัฒนธรรม ปีที่ ๕๖ ฉบับที่ ๒ เมษายน - มิถุนายน ๒๕๖๐
P. 92
เดินลึกเข้าไปอีก เสียงดังเสียดหูมาจากคนงาน “ถ้าใช้หนังแพะส่วนอื่น เช่น ส่วนสันหลัง
ชายที่ใช้เลื่อยไฟฟ้าขุดไม้กระท้อนท่อนใหญ่ให้กลวง ส่วนท้อง เสียงจะสู้หนังส่วนสวาบไม่ได้ เป็นเรื่องที่
ด้านใน เพื่อขึ้นรูปเป็นตัวจะเข้ ส่วนช่างกลึงอาวุโสก?าลัง เรารู้จากประสบการณ์ลองท?า หลังจากนั้นก็ใส่สายซอ
ใช้เครื่องมือกลึงท่อนไม้ส?าหรับท?าส่วนต่าง ๆ ของคันซอ ซึ่งท?าจากเส้นไหมตีเกลียว เสร็จแล้วก็ต้องลองเสียง-
และด้านในสุดของโรงงานเป็นห้องพ่นสี คนงานหญิง ตั้งเสียงให้ถูกต้องได้มาตรฐาน”
ง่วนใช้กระดาษทรายขัดผิวไม้ของขิมผีเสื้อให้เรียบเนียน ไม่ว่าซอสามสาย ซออู้ ซอด้วง เครื่องดนตรีไทย
ก่อนลงพื้นด้วยแลคเกอร์ แล้วค่อยน?าไปพ่นสี ทุกชิ้นที่ผลิตจากโรงงานแห่งนี้ ขั้นตอนสุดท้ายครูจ้อน
ครูจ้อนเองหากไม่มีธุระต้องออกไปข้างนอก จะเป็นคนลองเสียงด้วยตัวเองทุกชิ้น ก่อนจะน?าไป
เพื่อพบปะลูกค้าหรือส?ารวจตลาดขายเครื่องดนตรี ก็จะ ส่งขายหรือวางจ?าหน่าย
มาอยู่ที่ห้องท?างานของตนในโรงงานเพื่อท?าเครื่องดนตรี นอกจากนั้นร้ำนครูจ้อนกำรดนตรียังเปิด
เน้นเครื่องสายทั้งซออู้ ซอด้วง และซอสามสาย ตรง สอนดนตรีไทยให้แก่นักเรียน นักศึกษา และผู้สนใจ
มุมห้องด้านหนึ่งมีแท่นเครื่องกลึงตั้งอยู่ ขณะชั้นวาง ทั่วไปในราคาย่อมเยา
โครงเหล็กยาวตลอดแนวผนังอีกฝั่งมีท่อนไม้วางเรียง “เราสอนดนตรีไทยในวันเสาร์-อาทิตย์ ผม
เต็มไปหมด รวมทั้งกะลามะพร้าวตัดขวางที่ใช้ท?า สอนเครื่องสาย ซออู้ ซอด้วง ซอสามสาย ลูกสาว
กะโหลกซอ ผมมาช่วยสอนขิม และครูอีกคนที่จบจากวิทยาลัย
“ช่วงนี้ส่วนใหญ่ผมจะท?าซอสามสาย เพราะท?า นาฏศิลปมาสอนฆ้องวง ส่วนใหญ่เด็กย่านพระประแดง
ยาก คันหนึ่งใช้เวลาประมาณหนึ่งอาทิตย์ ซอสามสาย พระโขนง ปากน?้า ที่จะต้องสอบวิชาดนตรีไทยเพื่อ
มีส่วนประกอบหลายอย่าง คันซอแบ่งเป็นหลายท่อน คัดเลือกเข้า ม.๑ ตามโครงการช้างเผือกของหลาย ๆ
เช่น ทวนบน ทวนกลาง ทวนล่าง ปล้องไฉน ปากช้างบน
ปากช้างล่าง และยอดเจดีย์” ๒
ครูจ้อนอธิบายว่าท่อนไม้บนชั้นวางนั้นใช้
ส?าหรับน?าไปท?าส่วนต่าง ๆ ของคันซอ โดยแต่ละท่อน
จะถูกกลึงให้ได้สัดส่วนพอดี ด้านในเป็นรูกลวง ส?าหรับ
ให้แกนไม้สอดผ่านอีกที เพื่อที่จะประกอบแต่ละท่อน
เข้าด้วยกัน
“ไม้แกนในเป็นตัวส?าคัญเลย ผมได้ความรู้จาก
ครูโบราณว่าต้องใช้ไม้หลาวชะโอน เป็นไม้ที่เขาใช้ท?า
เสาโป๊ะดักปลาทูในทะเล เพรียงกินไม่เข้า ผมสั่งมา รอรูปเพิ่ม
จากสงขลา คุณสมบัติคือมันมีความคงตัว ไม่งอ เช่น
ซอที่ขึงสายเป็นสิบปี พอหมุนคลายสายออก ไม้มัน
ก็เด้งตรงอย่างเดิม”
ส่วนหน้ากะโหลกซอสามสายนั้นขึงด้วยหนัง
แพะ ครูจ้อนเผยเคล็ดลับว่าใช้หนังส่วนสวาบ (ส่วนของ
ร่างกายที่อยู่ระหว่างชายโครงกับสันกระดูกตะโพก)
จะให้เสียงดีที่สุด เพราะไม่หนาหรือบางเกินไป ๑
90
