Page 50 - CultureMag2015-3
P. 50
เม่ือลองสอบค้นเอกสารจากอดีต พบข้อความใน แรกมีและพ้นื ท่กี ารเลน่
วชิรญาณวิเศษ เล่ม ๙ แผ่นท ี่ ๔๖ (วนั พฤหัศบดที ี่ ๑๓ เดอื น งกู ินหาง
กนั ยายน รตั นโกสนิ ทรศก ๑๑๓ - ตรงกบั พ.ศ. ๒๔๓๘) กลา่ วถงึ
“งูกินหาง” ในเร่ือง “บั้งไฟ” ว่ามีการต้ังขบวนเดินเรียงกันไป กระทรวงวัฒนธรรมประกาศขึ้นทะเบียนงูกินหาง
“อยา่ งเด็กเลน่ งกู นิ หาง” ดงั รายละเอียดว่า โดยแจกแจงวธิ กี ารเลน่ งกู นิ หางไวเ้ ปน็ สามลกั ษณะ ไดแ้ ก ่ กนิ
หางตัวเอง กินหางตัวอ่ืน และแม่งูกินลูกงู น่าเสียดายท่ี
“ฝา่ ยผเู้ ปนแขกนน้ั กน็ ดั หมายเวลา มารวมกนั พรอ้ ม เอกสารเผยแพร่ให้รายละเอียดวิธีเล่นลักษณะท่ี ๒ และ ๓
แลว้ กน็ ำ� กนั ออกเดนิ เรยี งๆ เปนลำ� ดบั กนั ไป เหมอื นอยา่ งเดก็ ด้วยข้อความเดียวกัน แต่ก็พออนุมานได้ว่า การละเล่นที่
เลน่ งกู นิ หางฉนนั้ คอื มคี นหามกลองตไี ปขา้ งนา่ คหู่ นง่ึ กบั คน พบเห็นและทีร่ จู้ กั กันท่วั ไปนั้นตรงกบั ลกั ษณะท ่ี ๒
ตฆี อ้ งอกิ คนหนง่ึ แลว้ กถ็ งึ พระแกๆ่ เปนลำ� ดบั ลงไปจนถงึ เณร
แล้ว ถึงผู้ชายแก่ผู้หญิงแก่ๆ ผู้สาว แล้วจ่ึงถึงพวกชายหนุ่มๆ ณ ขณะน้ี หลักฐานที่ยืนยันได้ชัดเจนก็คือ การ
แลเด็กๆ เดินตามกันเนื่องมา บางพวกที่มีแคนก็เป่าแคนร้อง ละเล่นงูกินหางมีมาก่อนปี ๒๔๓๘ ส่วนพ้ืนที่การเล่น
รำ� ท�ำเพลง เลน่ เอกิ เกรกิ มาตามทาง”
พบทั้งในและนอกประเทศไทย
หลกั ฐานขา้ งตน้ ยนื ยนั ไดแ้ นช่ ดั วา่ งกู นิ หางเปน็ ทร่ี บั ร ู้ อา้ งอิง
กนั ในแงก่ ารละเลน่ ของเดก็ มาชา้ นาน (ปจั จบุ นั สารานกุ รมไทย “การละเล่นของไทย” ใน สารานุกรมไทยส�ำหรับเยาวชน เล่มท่ี ๑๓.
ส�ำหรับเยาวชนฯ จัดให้เป็น “การละเล่นของเด็กและผู้ใหญ่”) กรุงเทพฯ : โครงการสารานุกรมไทยส�ำหรับเยาวชน โดยพระราช-
ท่ีน่าสังเกตก็คือรายละเอียดของขบวนแห่บั้งไฟดูจะละม้าย ประสงคใ์ นพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยูห่ ัว.
ความหมายตามลักษณะของสำ� นวนอยไู่ ม่นอ้ ย นรศิ รานวุ ดั ตวิ งศ,์ สมเดจ็ ฯ เจา้ ฟา้ กรมพระยา. ประชมุ บทละครดกึ ดำ� บรรพ์
ฉบบั บริบรณู ์. พมิ พค์ ร้งั ท่ี ๗. กรงุ เทพฯ : กรมศลิ ปากร, ๒๕๒๘.
หากเม่ือลองสืบค้นถึงที่มาของส�ำนวนงูกินหาง บรรจบ พนั ธเุ มธา. กาเลหมา่ นไต กรงุ เทพฯ : สมาคมภาษาและหนงั สอื ,
ออกจะน่าแปลกใจอยู่บ้างที่เมื่อครั้งขุนเศรษฐบุตรสิริสาร ๒๕๐๕.
(แช เศรษฐบตุ ร) บรรณาธกิ ารหนงั สอื พมิ พ ์นกั เรยี น และ ตทู้ อง ______________. จดหมายถงึ แดงตอ้ ย. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พส์ ตรสี าร,
สมยั ป ี ๒๔๖๗ คดิ รวบรวมสำ� นวนเกา่ ๆ ไว ้ แลว้ มอบหมายให้ ๒๕๐๗.
ขุนวิจิตรมาตรา (สง่า กาญจนาคพันธุ์) เขียนค�ำอธิบายและ ______________. ไปสอบค�ำไทย. กรุงเทพฯ : โครงการเผยแพร ่
ยกตวั อยา่ งจากเอกสารเกา่ ทม่ี สี �ำนวนไทยอย ู่ โดยสง่ ใหพ้ ระยา เอกลักษณ์ของไทย กระทรวงศกึ ษาธิการ, ๒๕๒๒.
อปุ กิตศลิ ปสารช่วยอ่านตรวจ การรวบรวมครัง้ นนั้ ไม่พบการ ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔.
บนั ทกึ ถงึ สำ� นวน “งกู นิ หาง” แตอ่ ยา่ งใด ตอ่ มาเมอ่ื ขนุ วจิ ติ รฯ กรุงเทพฯ : ราชบัณฑติ ยสถาน, ๒๕๕๖.
เขียนหนังสือเรื่อง เด็กคลองบางหลวง ก็ได้บันทึกไว้ว่าเป็น วิจิตรมาตรา, ขุน. ส�ำนวนไทย. กรุงเทพฯ : สมาคมส่งเสริมเทคโนโลย่ี
การละเลน่ อยา่ งหนงึ่ โดยยกคำ� รอ้ งโตต้ อบจากละครดกึ ดำ� บรรพ์ (ไทย-ญ่ปี นุ่ ). ๒๕๓๘.
มาไวพ้ อเป็นตวั อยา่ ง อภิลักษณ์ เกษมผลกูล, บรรณาธิการ. ลายพระหัตถ์ สมเด็จเจ้าฟ้าฯ
กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ประทานพระพินิจวรรณการ เร่ือง
ตรวจช�ำระหนังสือพระอภัยมณี และประชุมบทละครดึกด�ำบรรพ์.
กรุงเทพฯ : ศูนย์สยามทรรศนศ์ กึ ษา, ๒๕๕๕.
48 วฒั นธ รม
