นิตยสารวัฒนธรรม ฉบับ ๓ ปีพ.ศ.๒๕๕๗ - page 101

101
กรกฎาคม-กันยายน ๒๕๕๗
ร่วมมือกันเพิ่มมากขึ้นในหลายๆ โครงการ เช่น การแลกเปลี่ยน
เรียนรู้ วิ ทยาการการผลิตเครื่องปั ้นดินเผาแก่ กันและกัน
การประชุมสัมนา แหล่ งโบราณคดีของเครื่องปั้นดินเผาใน
ประเทศต่างๆ ร่วมกัน การจัดการประกวดเครื่องปั้ นดินเผา
ในประเภทต่างๆ การพัฒนาเทคนิคการผลิตเพื่อผลทางด้าน
การตลาดให้มีมูลค่ าเพิ่มมากขึ้ น รวมทั้งการบรรจุ เรื่ อง
การพั ฒนาคุ ณภาพการผลิตเครื่องปั ้ นดิ นเผา ไว้ ใน
แผนแม่บทของโครงการส่งเสริมด้ านหัตถกรรมของ AEC
ในปีหน้าอีกด้ วย
หากหลายสิ่ งดังกล่าวเป็ นไปตามที่คาดหมายไว้
ต่อไปกลุ่มประเทศอาเซี ยนของเรา จะเป็นผู ้ น�ำในเรื่อง
เครื่องปั้นดินเผา และในอนาคตเครื่องปั้นดินเผาแห่งอาเซียน
จะกลายเป็นมรดกทางภูมิปั ญญาอันล�้ ำค่าที่ ยืนยงคงอยู่
คู่แผ่ นดิน เป็ นหลักฐานทางประวัติ ศาสตร์ที่น่าภาคภูมิใจ
ตลอดไป
สมัยรัชกาลที่ ๓ทรงท�ำนุบ�ำรุงการท�ำกระเบื้องเคลือบ
มุงหลังคา กระเบื้องเคลือบสี เพื่อใช้ประดับตกแต่ง โดยใช้
เตาเผาแบบเตาทุเรียง ซึ่ งสร้างที่วั ดสระเกศ
สมัยรัชกาลที่ ๕ เป็นระยะที่ เจริญรุ่ งเรืองมาก
เครื่องปั ้นดินเผา เครื่องถ้วยชามที่สั่งเข้ามาส่วนใหญ่มาจาก
จีน ญี่ปุ่น และทวีปยุ โรป เป็นถ้วยชามและเครื่องแต่งเรือน
ในสมัยนั้นในเมื องไทยมีการท�ำกั นเฉพาะการเขียนลวดลาย
ลงบนเครื่องปั้นดินเผาเท่านั้น
สมัยรัชกาลที่ ๖ ประเทศไทยเริ่มมี โรงงานผลิต
เครื่องปั้ นดินเผาประเภทเนื้อหยาบ เช่น กระถาง โอ่ง อ่าง
และไห ซึ่งมีทั้งชนิดเคลือบและไม่เคลือบ เพิ่มมากขึ้ นตาม
ความนิยม
สมัยรัชกาลที่ ๗ เครื่องปั้นดินเผาเป็นอุตสาหกรรม
หนึ่งที่ได้รับการส่งเสริม และมีผู้สนใจท�ำเป็นอุ ตสาหกรรมใน
ครอบครัว ในภาคเหนือ ภาคอีสาน และภาคกลาง ผลิตภัณฑ์
ที่ผลิตได้ ขณะนั้นคือ โอ่ง อ่าง และไห
จากพ.ศ. ๒๕๐๐ เป็นต้นมาทางราชการได้ เริ่ม
พั ฒนาเกี่ยวกับเครื่ องปั้นดิ นเผาอย่ างจริงจัง โดยการส่ ง
เจ้ าหน้าที่ไปรั บการฝึกอบรมเพิ่มเติ มในต่างประเทศแล้ว
กลับมาพัฒนาบุคลากร และมีการศึกษาวิ จัยส� ำรวจดินและ
หินชนิ ดต่างๆ ผลจากการศึ กษาและการวิจัยพบว่าเรามี
วัตถุดิบที่สามารถใช้ท�ำเครื่องปั้ นดินเผาได้เป็นอย่างดี เป็นผล
ให้ มีการลงทุ นสร้างโรงงานเครื่องปั ้ นดินเผาขึ้ นมาอีก
มากมายทั่วประเทศไทย
ปัจจุบันนี้ เครื่องปั ้นดิ นเผาทั้งของประเทศไทย
และของเพื่อนบ้านในอาเซี ยนมิได้เป็ นเพียง เครื่องใช้ หรือ
ภาชนะส�ำหรับใส่สิ่ งของต่างๆ ดั งอดีตกาลอี กต่อไปแล้ว
เกือบทุกประเทศต่ างให้ความส�ำคัญใส่ ใจ สนับสนุน และ
เอกสารการอ้างอิง
ภัทรา นิษฐ์ทองบั ว. ยุทธศาสตร์การบริหารจัดการผลิตภัณฑ์ เครื่องปั้นดินเผา ตำ�บลเจดีย์ หัก อำ�เภอเมือง จังหวัดราชบุ รี. ๒๕๕๐
มณฑล วชิรโกเมน การพัฒนาผลิตภั ณฑ์เครื่องปั้ นดินเผาชุมชนบ้ านหม้อ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, ภาควิชามนุษยศาสตร์ สาขาวิชาประวัติศาสตร์. “โครงการศึกษาเครื่องปั้นดินเผา
มานัส รอดชื่น. กระบวนการออกแบบและพัฒนาตุ๊กตาเครื่องปั้นดินเผาของกลุ่มหัตถกรรมเครื่องปั้ นดินเผาบ้านมอญ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์. ๒๕๕๐
มูลนิธิอนุรักษ์โบราณสถานในพระราชวังเดิม กองบั ญชาการกองทัพเรือ. “เครื่องปั้นดินเผาโบราณของไทย, เครื่องปั้ นดินเผายุคก่อนประวั ติศาสตร์
กฤษฎา พิ ณศรี การศึกษารูปแบบศิลปะและคติความเชื่อในงานเครื่องปั้นดินเผาวัฒนธรรมเขมรในประเทศไทย. สุ รินทร์: มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์.
จำ�นง แรกพินิจ. ภู มิปัญญาชาวบ้านเพื่อการพัฒนาชุมชนและสังคมไทย. ภาควิชาสังคมศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิ ณ.
ขอบคุณ
ภาพจาก วรณัย พงศาชลากร
ภาพเตาทุเรียง จากhttp://www.panoramio.com/photo/40636362