นิตยสารวัฒนธรรม ฉบับ ๓ ปีพ.ศ.๒๕๕๗ - page 98

98
สมัยถั ดมาเป็นเครื่องปั้ นดินเผาแบบ “พระเจ้ า
ชัยวรมั นที่ ๖” ลักษณะคล้ายแบบบาปวน มีรอยแตกเป็น
ริ้ว ส่วนใหญ่เป็นเครื่องใช้ในครัวเรือน เช่น ถ้วย ชาม ครก
ไห มีอายุราวพุทธศตวรรษที่ ๑๖ ถึงต้นพุทธศตวรรษที่ ๑๗
ในราชอาณาจั กรกัมพู ชา จะพบแหล่งเตากระจายตั วอยู่
ในบริ เวณตามแนวถนนราชมรรคาทั้ง 5 สายที่ออกไปจาก
เมื องพระนครหลวง ส่วนในเขตอีสานใต้ พบมากแถบ
กลุ่มเตาสวาย กลุ่มเตาละหอกตะแบง กลุ่มเตาบ้านถนนน้อย
ของอ�ำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์
ต่อมาวิ วัฒนาการเป็นเครื่องเคลื อบแบบนครวัด
มีสีน�้ำตาล หรือสีขาวนวล ภาชนะเนื้อบาง มี รูปทรงต่างๆ
อายุในราวปลายพุ ทธศตวรรษที่ ๑๖–๑๗ ในกัมพู ชาพบ
โดยทั่ วไป โดยเฉพาะกลุ่มเตาซาเส กลุ ่มเตาคนันโพ กลุ่ม
เตาทัพเจย ส่วนในประเทศไทย จะพบตามแหล่งเตาใน
อ�ำเภอบ้านกรวด อ�ำเภอประโคนชัย อ� ำเภอล�ำปลายมาศ
อ�ำเภอนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์ และอ�ำเภอพิมาย อ�ำเภอโนนสูง
ในจั งหวัดนครราชสีมา
ยุ คสุดท้าย เรียกว่าเครื่องปั ้นแบบบายน เป็ น
เครื่องเคลือบที่ มีเนื้อดินเผาหนา สีเข้ ม เคลือบภาชนะด้วย
น�้ำเคลือบสีด� ำหรือน�้ำตาลออกด�ำเป็ นพื้น รูปทรงเป็นไห
หรือคนโท และแจกันใบใหญ่ เครื่องเคลือบแบบนี้จะมีอายุ
ระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๑๗–๑๙ ซึ่งเป็นช่วงสุดท้ายของ
การผลิตเครื่องปั้นดินเผาในเขตเมืองพระนครหลวง ภาชนะ
ในยุคนี้ พบทั่วไปในเขตราชอาณาจักรกัมพู ชาและในเขต
จังหวัดบุ รีรัมย์ ศรีสะเกษ สุรินทร์ นครราชสีมา ของไทย
ส�ำหรับเครื่องปั้นดินเผาของประเทศไทยเรานั้น
ถื อได้ว่ าเป็ นประเทศหนึ่ งในกลุ ่ มประเทศอาเซียนที่ มี
ประวัติ ศาสตร์ ในเรื่องการผลิตเครื่องปั ้นดิ นเผามาอย่าง
ยาวนานที่มีชื่อเสียงไปทั่วโลกคือ แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง
ที่อ�ำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี เป็ นแหล่งทรัพย์สิ น
ทางวั ฒนธรรมที่ ส� ำคั ญของประเทศไทย ที่ ขุดค้ นพบ
เครื่องปั ้นดิ นเผาโบราณวัตถุและหลักฐานทางโบราณคดี
ประเภทต่างๆ อันเป็นหลักฐานส�ำคัญที่แสดงถึงวัฒนธรรม
สมัยก่อนประวัติศาสตร์ที่มีพัฒนาการทางด้านวิทยาการและ
ศิลปะที่เจริญรุ่งเรืองสื บต่อกันมานับพันๆ ปี
วั ฒนธรรมบ้านเชียงจึงนั บว่าเป็นวัฒนธรรมเก่าแก่
ที่มีความส�ำคัญแห่งหนึ่งของโลก เมื่อประมาณ๕,๖๐๐ปีมาแล้ว
มีหลักฐานที่แสดงให้เห็นถึ งความเจริญทางด้ านเทคโนโลยี
เช่นการผลิตภาชนะดินเผา โดยเป็ นการประดิษฐ์ที่มีวิ ธีการ
เป็นของตนเอง มิได้ รับอิทธิพลจากจีน เศษภาชนะดินเผาที่
ขุดพบ มีการตกแต่งด้วยการเขียนเป็ นลายสีแดง แบ่งออก
เป็น ๓ ยุคคือ
ยุ คแรกเครื่ องปั้นดินเผาจะมีลักษณะเป็นทรงที่ใช้
งานในชีวิ ตประจ�ำวันเช่น ถ้ วย ชาม ภาชนะต่างๆ และเป็น
ลายขูดขีดธรรมดา
ยุ คที่สอง เริ่ มมีการใช้สีแดง วาดลวดลายแต่งแต้ ม
เครื่องปั้นดิ นเผาประมาณครึ่งใบ
ยุ คที่สาม มีการวาดลวดลายสวยงามเต็ มใบใน
เครื่องปั้นดิ นเผา ลายที่พบมากที่สุดคือมี ลักษณะเหมื อน
ลายก้นหอย
คนโทรูป "พระโพธิสั ตว์สมันตสุข" (พระผู้มองรอบด้าน)
อายุในราวพุทธศตวรรษที่ ๑๘ แหล่งเตาในเขตจังหวัดบุรีรัมย์