นิตยสารวัฒนธรรม ฉบับ ๓ ปีพ.ศ.๒๕๕๗ - page 96

96
เครื่องปั้นดิ นเผา ถือได้ว่ าเป็นเครื่องใช้
ส� ำคัญที่ เกี่ยวข้ องกับการด�ำเนิ นชี วิตของมนุษย์ ที่เก่าแก่
บรรพบุรุ ษของเราใช้ภูมิปัญญาประดิ ษฐ์เครื่ องปั้นดิ นเผา
ขึ้นมา ในขั้นแรกคงเพื่อไว้เป็นภาชนะส�ำหรับบรรจุน�้ำและ
อาหาร หรือใส่สิ่งของต่างๆ ตลอดจนน�ำไปใช้เป็นสิ่งประกอบ
ในพิธีกรรมบางอย่างมาตั้งแต่สมัยยุ คก่อนประวัติศาสตร์
จนมาถึงในปัจจุบั นเครื่องปั้นดิ นเผากลับกลาย
เป็นมรดกอันล�้ ำค่า เป็นหลั กฐานทางประวัติ ศาสตร์ของ
แผ่นดิ นในประเทศต่ างๆ โดยเฉพาะประเทศในภูมิภาค
อาเซียนของเรา ที่มีประวัติ ความเป็นมาในการสรรสร้ าง
เครื่ องปั้นดินเผามาอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลายาวนาน
แม้ ว่านั กโบราณคดี บางกลุ่ มจะมีความเชื่อว่ า
ชนชาติ เก่าแก่ที่สุดที่ รู้จักท�ำเครื่ องปั้นดิ นเผาขึ้นมาใช้เป็น
ชาติแรกในโลกคือชาวอียิปต์ เมื่อประมาณ ๑๐,๐๐๐ กว่าปี
ที่ผ่ านมา จากการขุดค้นพบเศษซากของเหยือกน�้ำโบราณ
ที่ท�ำขึ้นจากดินเผา นอกจากนั้นแล้ วยังมีอีกหลายชนชาติ
ที่สามารถปั้นเครื่องปั ้นดินเผาขึ้นไว้ใช้ในเวลาต่อมานั่นคือ
จีน ญี่ปุ่น เปอร์เซีย อาหรับ กรี ก โรมัน ฯลฯ
อย่างไรก็ตาม ยังไม่ มีการชี้ชัดยื นยันได้ว่า มนุษย์
รู ้จักประดิษฐ์ เครื่องปั ้นดิ นเผามาเป็ นเวลานานเท่าไรแน่
แต่อย่างน้อยเมื่อประมาณ ๓๐,๐๐๐ ปีที่ผ่านมา ซึ่งตรงกับ
ยุ คหินเก่าตอนปลาย มี การขุดค้นพบในทวี ปยุโรปที่เมือง
มาราเวี ย ซึ่งเรียกว่าแหล่งวั ฒนธรรมกราเวตเตียม พบว่า
มี การน�ำดิ นเหนี ยวมาผสมกับขี้ เถ้ าปั ้นเป็ นรู ปคนและ
รูปสัตว์ต่างๆ เช่นช้าง หมี หมาป่า และสิงโต สิ่งเหล่านี้อาจเป็น
ต้ นแบบของเครื่องปั้ นดินเผาในยุคต่อๆ มาก็เป็ นได้
การที่มนุษย์ยุ คก่อนประวัติ ศาสตร์ รู้ จักการท�ำ
เครื่องปั ้นดินเผานั้น ขั้นแรกคงเกิดจากการรู ้จักสังเกตุจาก
การใช้ ไฟหรือความร้อนในการหุงต้ มอาหาร จนเห็ นดินที่
ถูกความร้อนจากไฟแล้วแห้งเป็นแผ่น น�้ำไม่สามารถซึ มผ่านได้
จึงเกิ ดความคิดในการน�ำดินมาปั้ นให้มีรู ปร่างเลี ยนแบบ
ภาชนะที่ เกิดขึ้นตามธรรมชาติแล้วน�ำมาใส่อาหาร ใส่น�้ำ เช่น
กะลามะพร้าว เปลือกหอย น�้ำเต้า เมื่อปั้นเสร็จจึงน�ำไปเผาไฟ
ให้คงรูป คงทน น�้ำไม่รั่วซึม
ส่วนเครื่องปั้นดินเผาที่พบในเอเชียที่มีอายุเก่าแก่ที่สุด
คื อ เครื่ องปั ้นดิ นเผาที่พบในประเทศญี่ ปุ ่ นมี อายุ ราว
๑๒,๕๐๐ ปี ซึ่งนับว่าเป็นเครื่องปั้นดิ นเผาที่มีอายุเก่าแก่
มากที่สุดแห่งหนึ่ งของโลก
ส�ำหรับในแถบประเทศในภูมิภาคอาเซียนของเรานั้น
แหล่ งผลิตเครื่ องปั้นดินเผาที่ ส� ำคัญที่ พบในสาธารณรั ฐ
ประชาชนจีนมีอายุมากที่สุดคือ ประมาณ ๖,๐๐๐ ปี เป็น
เครื่องปั้นดิ นเผาแบบไม่เคลื อบ ที่เรียกว่ ายางเฉา ต่อมา
ช่ างปั้นชาวจีนรู ้จักการเคลื อบเครื่องปั ้นดิ นเผามาตั้งแต่
ปลายยุคหินใหม่ และนับตั้ งแต่สมัยประวัติศาสตร์ตอนต้ น
เป็นต้นมา การท�ำเครื่ องปั้นดินเผาของจีนก็นิยมการเผาและ
เคลือบโดยใช้ดินขาว เผาด้วยอุณหภูมิสูงเกิน๑,๐๐๐ องศาขึ้นไป
ด้วยเหตุ ดังกล่ าวจึงท�ำให้เครื่ องปั้นดิ นเผาของ
จีนจัดเป็นเครื่องปั ้นดินเผาที่มีคุ ณภาพดี มี เอกลักษณ์เป็ น
ของตนเอง มีชื่อเสียงแพร่หลาย อี กทั้งยังมี อิทธิพลทางด้ าน
รูปแบบและวิ ธีการผลิ ตให้กั บอีกหลายประเทศในแถบ
ภูมิภาคอาเซียนในเวลาต่อมาอีกด้ วย
๑. รู ปปั้นวีนัส ตุ๊กตาเซรามิก วัฒนธรรมกราเวตเตียม
๒. รู ปปั้นหมี วัฒนธรรมกราเวตเตียม
๓. รู ปปั้นหัวสิงห์โต วั ฒนธรรมกราเวตเตียม
๑ ๒
๓