Page 90 - CultureMag2015-3
P. 90
ภมู ปิ ระเทศอันดี โอกาสทร่ี ออยู่
การมีบ้านเกิดตั้งอยู่ ณ บ้านเกาะน้อย อ�ำเภอ ในบรรดามติ รสหายและเพอื่ นบา้ นผรู้ ว่ มขดุ หาของเกา่
ศรสี ชั นาลยั ของ ประเสรฐิ มโหธร ชวนใหน้ กึ ถงึ พระนางผสุ ดี จากเตาโบราณ คงมีเพียง ประเสริฐ มโหธร เท่านั้นที่ลงมือ
เม่ือคร้ังจะต้องลงจากสวรรค์มาจุติเพ่ือเป็นพระมารดาของ ทดลองหาวิธีผลิตเครื่องปั้นดินเผาให้เหมือนครั้งโบราณ
พระเวสสนั ดร ทท่ี รงขอพรขอ้ หนง่ึ จากทา้ วสกั กะกค็ อื ขอใหเ้ กดิ เป้าหมายไม่ใช่เพ่ือท�ำของปลอมลวงว่าเป็นของเก่าเพราะ
ในภูมิประเทศอันดี (บางส�ำนวนว่าขอให้อยู่ในปราสาทของ ของเดิมในยุคน้ันก็ยังหากันได้ไม่ยาก แต่ความตั้งใจหลัก
กษัตริย์แห่งกรุงสีพี) สะท้อนถึงโลกทรรศน์ท่ีเห็นว่าสภาพ อยู่ทค่ี วาม “อยากรู้”
แวดล้อมของแหล่งอาศัยมีผลต่อการด�ำเนินชีวิต เม่ือได้ถือ
กำ� เนดิ บนแผน่ ดนิ ศรสี ชั นาลยั ภมู ปิ ระเทศทม่ี แี หลง่ ดนิ เหนยี ว แรกทเี ดยี วนนั้ ประเสรฐิ มโหธร คดิ วา่ เครอื่ งสงั คโลก
อันเหมาะแก่การผลิตเคร่ืองปั้นดินเผา ผืนดินอุดมด้วยม ี คือการท�ำเครื่องปั้นดินเผา แล้วเอามาชุบเคลือบ เม่ือต้ัง
แม่น�้ำยมไหลผ่าน ประเสริฐจึงย่อมสนใจในเครื่องสังคโลก– ครอบครัวในปี ๒๕๐๘ แล้วความอยากรู้ก็ยังคงติดค้างในใจ
เคร่ืองปั้นดินเผาเคลือบคุณภาพดีที่ส่งเป็นสินค้าออกไปยัง ตกคำ�่ ประเสรฐิ กจ็ ะนำ� ดนิ เหนยี วมาลองปน้ั โดยผสมวสั ดตุ า่ งๆ
ดนิ แดนตา่ งๆ แต่ครง้ั ปางบรรพ์ ท่ีคิดว่าน่าจะให้สีสันใกล้เคียงกับจานชามโบราณ ก่อเตาฟืน
สุมไฟเผาหลายชั่วโมง หานำ�้ ชุบต่างๆ มาเคลือบเพราะคิดว่า
ประเสริฐ มโหธร เกิดเมอื่ ป ี ๒๔๘๗ เขายอ้ นใหฟ้ ังถงึ การท�ำสังคโลกให้ได้สีเขียวน้ันเป็นเพราะน�้ำเคลือบ ลองผิด
เม่ือคร้ังวัยเยาว์ว่า ช่วยผู้ใหญ่ท�ำนาท�ำไร่ต้ังแต่ ๑๐ กว่าขวบ ลองถกู อยหู่ ลายปี
เช่นเดียวกับชาวบ้านเกาะน้อยท่ัวไป ไถนาไปก็เจอเศษเครื่อง
สังคโลกเกล่ือนกลาดมากเข้าก็สะดุดใจและสงสัยแต่ยังคงทิ้ง “หนังสือของกรมศิลป์และอะไรต่างๆ เขาก็บอกว่า
ค้างไว้ในใจ พอเข้าวัยหนุ่มก็ทำ� กสิกรรม ปลูกพริก ข้าวโพด ใหใ้ สธ่ าตตุ วั นน้ั จะไดส้ นี นั้ ใสส่ ารตวั นจี้ ะไดส้ นี ี้ ผมทำ� ตาม
ฯลฯ ว่างเวน้ จากการทำ� นาท�ำไรใ่ นบางช่วงยังเคยรับจ้างพาย ที่หนังสือบอกทุกอย่าง ไม่เห็นได้ เขาอาจจะมีอะไรที่
เรือส่งคนข้ามฟากน้�ำยม “ไปสลึงมาสลึง” เพราะแต่เดิมถนน บอกเราไมห่ มด หรอื เราท�ำอะไรไมถ่ กู วธิ กี ไ็ มร่ เู้ หมอื นกนั
ใหญ่อยู่อีกฝั่งนำ้� นานครั้งเพื่อนฝูงก็ชักชวนกันขุดหาของเก่า เลยคิดว่าไม่เอาละแบบนั้น ลองเองเลยดีกว่า เอาใบไม้
จากเตาทุเรียงที่มีอยู่ดกด่ืนถือเป็นงานอดิเรกและรายได้เสริม ก่ิงไม้ ต้นโน่นต้นนี่มาทดลอง อันไหนที่เราคิดว่าจะให้สี
แต่นั่นก็เป็นเรื่องเน่ินนานหลายสิบปีก่อนท่ีกรมศิลปากรจะ แบบท่ีเราอยากได้ลองให้หมด ดินลูกรังก็เคย หินก็เคย
เขา้ ควบคมุ และประกาศเขตอทุ ยานประวตั ศิ าสตรศ์ รสี ชั นาลยั แต่ไม่ได้ผลสักอย่าง ผมลองมากว่า ๒,๐๐๐ อย่าง
ผสมนู่นผสมน่ี ลองทุกวันจนภรรยาบ่นว่าจะปั้นและเผา
การพบ เห็น หยิบ จับ
วัตถุโบราณมากชิ้นมาตลอดชีวิต ไปถึงไหน สุดท้ายผมเจอว่า
ท�ำให้ประเสริฐนึกสงสัยว่าถ้วย ขี้เถ้านี่แหละ ข้ีเถ้าไม้อย่าง
จาน ชาม ตุ๊กตา ตะเกียง แจกัน หน่ึงได้ผลดีที่สุด เคร่ืองปั้น
พาน คนโท กาน้�ำ ฯลฯ เหล่า ดินเผาของผมเลยไม่มีสาร
บรรดาเคร่ืองปั้นดินเผาที่มีสีและ เ ค มี ผ ส ม ทุ ก อ ย ่ า ง ม า จ า ก
ลวดลายแปลกตา่ งไปจากทพี่ บเหน็ ธรรมชาติทั้งนั้น ที่เห็นมันๆ
ในยุคปัจจุบัน มีความหลากหลาย วาวๆ กไ็ ดจ้ ากการเผา ไมต่ อ้ ง
เพียงใด มีกรรมวิธีผลิตอย่างไร มนี �้ำเคลอื บ”
เพราะหากนบั เฉพาะจานลายปลา
กเ็ คยพบเหน็ อยเู่ กอื บรอ้ ยแบบแลว้ ระหวา่ งทกี่ ารทดลอง
ดำ� เนนิ ไป กเ็ กดิ เหตไุ มค่ าดฝนั
88 วฒั นธ รม
