Page 90 - CultureMag2015-3
P. 90
ในอดีตบ้านละครมีอยู่เป็นจ�ำนวนมากในภาคกลาง
แต่ในปัจจุบันมีอยู่เฉพาะบางแห่ง เช่นที่จังหวัดเพชรบุรี
พระนครศรีอยุธยา อ่างทอง เฉพาะในอยุธยามีคณะละคร
เก่าแก่ท่ีสืบทอดมานาน ได้แก่ คณะสร้อยทองและคณะ
อุดมศิลป์ แต่ก็มีคณะท่ีแยกตัวออกไปและเกิดใหม่อีกหลาย
คณะ
คณะอุดมศิลป์เป็นละครโบราณ เล่นเร่ืองจักรๆ
วงศๆ์ เชน่ แกว้ หนา้ มา้ หลวชิ ยั คาว ี สงั ขท์ อง ไกรทอง อเิ หนา
เป็นตน้ ละครประเภทนม้ี ชี อ่ื เรยี กหลายแบบ เช่น ละครนอก
ละครชาตรี ละครชาวบ้าน หรือ “ละครแก้บน” แต่ส�ำหรับ
ปา้ ตว๋ิ เองจะบอกวา่ คณะอดุ มศลิ ปม์ ลี ลี าการรอ้ งรำ� คอ่ นไปทาง
ละครในเนอื่ งจากมบี รรพบุรษุ ทฝ่ี ึกหดั มาจากในวัง
ละครกับพิธีแก้บน
การแสดงแก้บนเป็นหน้าที่หลักของละครพ้ืนบ้าน
โบราณเหลา่ น ้ี ในอยธุ ยาคนมกั จะนยิ มบนบานกบั พระประธาน
ท่ีนับถือกันว่าศักด์ิสิทธิ์ เช่นหลวงพ่อพระมงคลบพิตร
หลวงพ่อโตวัดพนัญเชิง โดยเฉพาะถ้าเป็นเร่ืองใหญ่เรื่อง
สำ� คญั กจ็ ะบนวา่ เมอื่ สำ� เรจ็ สมความปรารถนาแลว้ จะน�ำละคร
มาแสดงตอบแทน ในกรณีนี้เจ้าภาพจะว่าจ้างคณะละครมา
เลน่ แกบ้ น
ดังนั้นละครแก้บนจึงมีความหมายหลักเป็นการ
แสดงให้ส่ิงศักดิ์สิทธ์ิชม และมีธรรมเนียมการแสดงท่ีเป็น
พิธีการ มีข้ันตอนเฉพาะ
เร่ิมจากการท่ีเจ้าภาพจะเตรียมเครื่องบน ได้แก่
หวั หม ู เปด็ ไก ่ บายศร ี กลว้ ย มะพรา้ วออ่ น ดอกไม ้ ธปู เทยี น
วางบวงสรวง หลงั จากนน้ั ละครจะเรม่ิ โหมโรงเวลาประมาณ
๑๐ โมงเช้า แบบดั้งเดิมจะมีการ “ร้องเชื้อ” เพ่ือไหว้คุณ
พระรัตนตรัย บิดามารดา ครูบาอาจารย์ และออกนามสิ่ง
ศักดิ์สิทธ์ิ เพื่อบอกว่าเจ้าภาพได้จัดละครมา “แก้บน” ตามที่
สัญญาไวแ้ ลว้
หลังจากนั้นจะเป็นการร�ำที่เรียกว่า “ร�ำถวายมือ”
โดยมตี วั ละครทแ่ี ตง่ เครอ่ื งพระนาง ร�ำเปน็ คใู่ นทำ� นองเพลงชา้
88 วฒั นธ รม
