Page 102 - E-Book Culture 02_20182
P. 102
โดยทั่วไปการขยายตัวของตลาดจะไม่ คลองสาทรที่ตอนบนมีถนนเจริญกรุงพาดผ่าน พ.ศ. ๒๔๙๓
เป็นไปเพียงฟากหนึ่งฟากใดของล�าน�้า ยกเว้น
บางแห่งที่ภูมิประเทศริมฝั่งอีกด้านเป็นหน้าผา
หินสูงชัน ไม่มีที่ราบ เช่น ชุมชนริมฝั่งน�้า
สาละวิน ซึ่งบางแห่งปรากฏชุมชนเมือง
เพียงฝั่งเดียวของล�าน�้า
ทุกวันนี้ การขนส่งและการสัญจรทางน�้า
ลดบทบาทไปมาก หากอาการ “ติดตลาด”
หรือค่านิยมโหยหาอดีต ซึ่งท�าให้ภาพตลาดน�้า
ดั้งเดิม รวมถึงตลาดน�้าประดิษฐ์ถูกปลุก
กระแสขึ้นใหม่ตามการรณรงค์ของภาครัฐ
(เรื่องใดก็ตามที่ภาครัฐรณรงค์ มักสะท้อนว่า
เรื่องนั้นๆ เข้าสู่ภาวะวิกฤตแล้ว) หาใช่เป็น
เรื่องพัฒนาการทางสังคมตามเงื่อนไขปกติไม่
ความเข้าใจคลาดเคลื่อน เรื่อง “เมืองท่า
ชายฝั่งทะเล” พัฒนาการทางสังคมจากระดับ
บ้าน มาเป็นหมู่บ้าน ชุมชน เมือง เมืองท่า
เมืองหลวง เริ่มจากปัจจัยการด�ารงชีพดังกล่าว
แล้ว ยังอาศัยภูมิประเทศที่เหมาะสมเป็น
เงื่อนไขเอื้ออ�านวยต่อการขยายตัวต่อๆ ไป
ลักษณะส�าคัญของถิ่นฐานระดับ
เมืองใหญ่นั้นมักตั้งอยู่ริมฝั่งล�าน�้าขนาดใหญ่
ซึ่งมีล�าน�้าสาขาหลายเส้นไหลมาบรรจบ
เป็นปากคลอง นั่นหมายถึงการเข้าถึงและ
การระบายสินค้าประเภทต่างๆ จากดินแดน
ภายในอื่นๆ ท�าได้อย่างสะดวก สามารถขนส่ง
สินค้าเหล่านั้นมายังจุดศูนย์กลางเพื่อกระจาย
สู่ตลาดอื่นๆ ได้กว้างไกลขึ้น
ตลาดคลองบางกรวย จ.นนทบุรี พ.ศ. ๒๔๙๓
ราชอาณาจักรอยุธยา เป็นตัวอย่างหนึ่งของพัฒนาการตลาดริมน�้า จากชุมชน
ขนาดเล็ก ต�าแหน่งที่ตั้งอยู่บนเส้นทางคมนาคมทางน�้า เติบโตเป็นชุมชนเมืองท่า
ค้าขายที่ยิ่งใหญ่ มีทางคมนาคมขนส่งผ่านแม่น�้าสายหลักและล�าน�้าสาขาหลายสาย
มาบรรจบกัน
100
