Page 29 - Culture1-2018
P. 29
งามพริ้มงามพราย ลูกปัดเลื่อมลายสะบัดพลิ้ว
ร่ายร�าเอวอ่อนร่อนปลิว นิ้วงอนโนราชาตรี
นาฏยโนรา หรือ โนรา จิตวิญญาณแห่งแดนใต้ ศาสตร์แห่งการ
ร่ายร�า ที่คนใต้เรียกสั้นๆ ว่า “โนรา” เป็นชื่อศิลปะการแสดง
พื้นเมืองอย่างหนึ่งของภาคใต้ ที่มีบทร้องเป็นกลอนสด ผู้ขับร้องต้อง
ใช้ปฏิภาณไหวพริบ สรรหาค�าให้สัมผัสกันได้อย่างฉับไว มีความหมาย
ทั้งบทร้อง ท่าร�า เครื่องดนตรีประกอบด้วย กลอง โหม่ง ปี่ ทับ ฉิ่ง
และแตระ “โนรา” เป็นการละเล่นที่มีทั้งการร้อง การร�า บางส่วนเล่น
เป็นเรื่อง และบางโอกาสก็แสดงตามคติความเชื่อที่เป็นพิธีกรรม
ที่เกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตมาตั้งแต่สมัยโบราณ
เสน่ห์ของโนราอยู่ที่เครื่องแต่งกายที่มีสีสันและทักษะของศิลปิน
ที่แสดงและร้องร�าอย่างมีไหวพริบปฏิภาณ การร่ายร�าด้วยท่วงท่าที่
งดงาม อ่อนช้อย แต่ทว่าสง่างาม มั่นคงแข็งแรง ฉับไว และมีพลังอย่าง
น่าเกรงขาม ผู้แสดงต้องเคลื่อนไหวเร้าใจสนุกสนาน ร�าประกอบจังหวะ
ดนตรี หรือร�าประกอบบทร้อง ภายใต้เครื่องแต่งกายที่มีน�้าหนักมากกว่า
๑๕ กิโลกรัม
การแต่งกายของโนรามีลักษณะคล้ายคลึงกับกินรี ประกอบด้วย
“เทริด” ซึ่งถือเป็นของสูง ที่คณะโนราต้องใช้ในพิธีไหว้ครูหมอ ใน
พิธีกรรมโนราโรงครู สันนิษฐานว่า “เทริด” อาจมีต้นเค้าจากรัดเกล้า
ของกษัตริย์ในสมัยโบราณ ดังจะเห็นได้จากพระพุทธรูปทรงเครื่องน้อย
ในสมัยอยุธยา ที่นิยมสร้างแบบแต่งองค์ทรงเครื่องประดับลวดลาย สวม
เทริดหรือศิราภรณ์ ยอดมงกุฎเป็นชั้นอันงดงาม มีกุณฑล (ตุ้มหู) สังวาล
ทับทรวง ปั้นเหน่ง สนับเพลา รองพระบาท ฯลฯ ศิลปะทางภาคกลาง
เหล่านี้ได้แพร่กระจายมาสู่ภาคใต้ ซึ่งสามารถเห็นได้จากพระพุทธรูป
ทรงเครื่องในนครศรีธรรมราช พัทลุง และตรัง ที่มีการสวมศิราภรณ์
แบบชั้นเดียวคล้ายเทริดโนรา เฉกเช่นเดียวกับศิลปกรรมในสมัยอยุธยา
การแต่งกายของโนราในอดีตนั้น ผู้แสดงโนราล้วนเป็นชาย จึงไม่
ได้สวมเสื้อ สวมแต่สังวาลกับทับทรวงคล้องคอ ใส่สนับเพลายาวถึง
ข้อเท้า นุ่งผ้าหยักสูง มีหางหงส์เจียรบาด คาดเข็มขัดทับสายเอว
ข้อมือใส่ก�าไล ต้นแขนใส่พาหุรัดทั้งสองข้าง และสวมเทริด ปัจจุบันการ
แต่งกายได้เปลี่ยนแปลงไป เมื่อมีโนราหญิงเกิดขึ้น เริ่มมีการสวมเสื้อ
และถุงเท้า ในยุคก่อนๆ มีเพียงนายโรงคนเดียวที่สวมเทริด ส่วนคนอื่น
ที่เป็นนางร�าจะใช้เพียงผ้ายันต์โพกศีรษะ ผู้หญิงจะใส่เฉพาะรัดอก
หรือรอบอก คลุมไหล่ ปิ้งคอ จะไม่ใส่สังวาล หรือสวมสร้อย
มกราคม - มีนาคม ๒๕๖๑ 27
