Page 120 - Culture4-2017 วารสารวัฒนธรรม ปีที่ ๕๖ ฉบับที่ ๔ ตุลาคม - ธันวาคม ๒๕๖๐
P. 120
๑ ๒
ภาพ ๑ ช่างตีมีดอรัญญิกรุ่นใหม่ในบ้าน “คนท�ามีด ป่าสัก” เริ่มใช้เตาไฟฟ้าในการเผาแท่งเหล็ก ภาพ ๒-๓ พิพิธภัณฑ์หัตถกรรมมีดอรัญญิก ภายในจัดแสดง
เรื่องราวความเป็นมาของหมู่บ้านคนท�ามีดแห่งนี้ได้อย่างน่าสนใจ ภาพ ๔ มีดท�าครัวทรงสมัยใหม่ ท�าด้วยสแตนเลส ผลงานครูพยงค์ ทรัพย์มีชัย
ภาพพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล- ส่วนที่ ๓ มีดอรัญญิกในยุคปัจจุบัน โดยจัดแสดงตัวอย่างมีด
อดุลยเดช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรม- ๔ ประเภท คือ มีดท�าครัว มีดเกษตร มีดเดินป่า และมีดสวยงาม ผลิตภัณฑ์
ราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙ เมื่อครั้งเสด็จพระราชด�าเนินมาเกี่ยวข้าว ชุดสแตนเลสบนโต๊ะอาหารสวยงามประณีต รวมทั้งนิทรรศการเชิดชู
ในแปลงนาประวัติศาสตร์ทุ่งมะขามหย่อง ต�าบลบ้านใหม่ อ�าเภอ เกียรติ “ครูเตา” ของชุมชนตีมีดอรัญญิกจากอดีตถึงปัจจุบัน
พระนครศรีอยุธยา เมื่อวันที่ ๑๔ พฤษภาคม ๒๕๓๙ พร้อมภาพถ่าย
ของครูพยงค์ ผู้ท�าเคียวเกี่ยวข้าวถวายในหลวง รัชกาลที่ ๙ และเรื่องราว
ความปลาบปลื้มใจหาที่สุดมิได้ที่พระองค์ทรงมีพระราชด�ารัสให้ตน
รักษาการตีมีดอรัญญิกอันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะนี้ไว้มิให้สูญหายไป ประเพณีไหวครูบูชาเตา
รวมทั้งได้จัดแสดงเคียวเกี่ยวข้าวรูปทรงต่าง ๆ ต่อมาเป็นนิทรรศการ ของชาวตีมีดอรัญญิก
วิถีชีวิตของชาวบ้านในหมู่บ้านต้นโพธิ์และหมู่บ้านไผ่หนอง ริมแม่น�้า ทุกวันนี้หมู่บ้านหัตถกรรมตีมีดชุมชนอรัญญิกยังคงอนุรักษ์
ป่าสัก พร้อมจัดแสดงเครื่องใช้ไม้สอยในชีวิตประจ�าวัน ประเพณีเเละสืบสานวัฒนธรรมที่ส�าคัญมาตั้งเเต่สมัยบรรพบุรุษ
ส่วนที่ ๒ กว่าจะมาเป็นมีดอรัญญิก จัดแสดงภาพถ่ายขั้นตอน คือ พิธีไหว้ครูบูชาเตา อันเป็นพิธีของช่างตีมีดที่อยู่ในชุมชนอรัญญิก
การตีมีดแบบดั้งเดิม พร้อมทั้งจัดแสดงเครื่องมือโบราณต่าง ๆ ในการ ซึ่งจะจัดขึ้นในช่วงเช้าตรู่ของวันพฤหัสบดีแรกนับถัดจากเทศกาล
ตีเหล็ก ขึ้นรูปทรงมีดแต่ละประเภทของชาวเวียงจันทน์เมื่อ ๒๐๐ สงกรานต์
กว่าปีที่ผ่านมา จากนั้นเป็นพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จ- ก่อนถึงวันพิธีไหว้ครูบูชาเตาหนึ่งหรือสองวัน ชาวบ้านตีมีด
พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร และสมเด็จ- จะซ่อมเเซมและท�าความสะอาดเครื่องมือเครื่องใช้ต่าง ๆ ก่อนน�ามา
พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จมาทอดพระเนตร วางไว้ในที่จัดเตรียมไว้ให้เรียบร้อย ส่วนเตาเผาเหล็กจะต้องปั้น
การตีมีดที่ชุมชนแห่งนี้ รวมทั้งนิทรรศการพิธีไหว้ครูบูชาเตา ขึ้นใหม่ เเละจัดเตรียมเครื่องบูชาพระพุทธ รวมถึงเครื่องเซ่นไหว้ครู
118
