Page 100 - Culture3-2016
P. 100
มองผา่ นหนามเตย
สมบตัิภกู่าญจน์ผทู้รงคณุวฒุิคณะกรรมการภาพยนตรฯ์แหง่ชาติ
ภาพยนตร์
สอ่ื สะทอ้ นวฒั นธรรม
บรรณาธกิ ารวารสารฉบบั นมี้ โี จทยฝ์ ากผมวา่ เรอื่ งของ
ภาพยนตร์ตอนที่ ๓ นี้อยากให้เป็นเรื่องของ “ภาพยนตร์
สื่อสะท้อนวัฒนธรรม” เพื่อจะได้แตกต่างจากเรื่องของการ
ตรวจพิจารณาภาพยนตร์ในสองตอนที่ผ่านมา
ผมนั่งตีโจทย์อยู่นานพอสมควร
ด้วยความไม่ค่อยแน่ใจนักว่าท่านอยากจะได้เรื่องของ
ภาพยนตร์ในฐานะที่เป็นสื่อสะท้อนวัฒนธรรม หรืออยากได้
ความเห็นว่า ภาพยนตร์สามารถใช้เป็นสื่อสะท้อนวัฒนธรรม
ได้หรือไม่อย่างไรหรือมากน้อยแค่ไหน? คิดมากไปตามประสา
คนสูงวัยแต่ยังขยันหายใจน่ันแหละครับ คิดไปสักพักก็ต้องหา
ข้อสรุปให้กับตัวเองว่า
เรื่องของภาพยนตร์ หรือหนัง ที่ภาษาของฝรั่งผู้คิดค้น
เรียกว่าMovieอันหมายถึงภาพที่เคลื่อนไหวได้จึงมาสู่คาแปล สรปุวา่ถา้ยง่ิคดิมากกจ็ะยงิ่ไดค้าตอบมากเรอื่งเขา้ไปอกีจนในทสี่ดุ
ภาษาไทยท่ีนาคาว่า “ภาพ” บวกกับคาว่า “ยนตร์” (คือภาพ ผมต้องสรุปความเห็นของผมเองว่า
ทีเ่กิดจากเคร่อืงยนต์กลไก)กลายเป็น“ภาพยนตร์”ขึ้นมาซึ่ง ภาพยนตร์หรือหนังจะเป็นอะไรหรือจะสามารถใช้
เป็นคนละความหมายกับคา ว่า “หนัง” อีก เพราะคา ว่าหนังมี เพอ่ื การใด หรอื เพอ่ื ประโยชนข์ องใคร อยา่ งไร เพยี งใด? กไ็ ด้
ทม่ีาจากคาโบราณทเี่รียกการแสดงเชิดแผ่นหนงัทีแ่กะสลักเป็น ทงั้หมดขอแตเ่พยีงใหค้นทตี่อ้งมสีว่นเกย่ีวขอ้งกบัภาพยนตร์
รปูต่างๆผ่านจอโดยมีแบ็กกราวน์เป็นแสงไฟอันมที้งัหนงัใหญ่ หรือหนงันัน้ไดรู้้จกัหรอืเขา้ใจว่าภาพยนตร์คืออะไร?
หนงั ตะลงุ ทค่ี นไทยเคยดมู ากอ่ น ครนั้ “ศนิ มิ า” หรอื Movie มาถงึ ท้ังผู้สร้างและผู้ดูภาพยนตร์ ถ้าทุกคนรู้จักและเข้าใจว่า
ภาษาชาวบา้ นทเ่ี รยี กมหรสพนว้ี า่ หนงั ซงึ่ มที ง้ั หนงั ฝรงั่ หนงั ญปี่ นุ่ ภาพยนตร์ในความหมายท่ีถูกต้องแท้จริง (ตามหลักการของ
ภาพยนตร์) คืออะไรแล้ว จะตระหนักแน่นอนว่าภาพยนตร์คือ
ก็เลยเกิดข้ึน ก่อนทีค่ าว่าภาพยนตร์จะตดิ ตามมา
เพยี งแคค่ วามหมายและทมี่ าของคา วา่ ภาพยนตรห์ รอื หนงั ศิลปะอีกอย่างหน่ึงซึ่งเกิดจากฝีมือมนุษย์ท่ีนาศิลปะอีกไม่น้อย
ก็สะท้อนวัฒนธรรมแห่งความเหมือนความต่างนานาประการ กวา่ สบิ สาขามาใชร้ วมกนั เขา้ แลว้ กก็ ลายเปน็ “ศลิ ปะภาพยนตร”์
เพราะฉะน้ันภาพยนตร์ในตัวของมันเองย่อมเป็นส่ือสะท้อน ขึ้นมา ซึ่งก็เป็นศิลปะอีกหนึ่งอย่างที่ต้องมีท้ังผู้ผลิตและผู้เสพ
ทางวัฒนธรรมโดยไม่ต้องสงสัย ส่วนจะสะท้อนในทางใด เช่นเดียวกับศิลปะทั่วไป เพราะฉะน้ัน “งานศิลป์” ชิ้นนี้
หรือในแง่มุมใดบ้างยังต้องพิจารณากันในประเด็นอ่ืนต่อไปอีก
จะดีจะเลวจะได้รับความพอใจหรือไม่พอใจจากใครอย่างไร?
98
