Page 41 - CultureMag2015-3
P. 41
บทร้องพน้ื บ้าน งานประพนั ธ์พน้ื ถิ่นยคุ ปัจจบุ ัน
ในระดับพ้ืนถ่ิน จากประสบการณ์ท่ีผู้เขียนเก็บ ก า พ ย ์ พ ญ า ก ง พ ญ า ภ า ณ ป ร ะ พั น ธ ์ โ ด ย เ ท พ
รวบรวมข้อมูลบทร้องพ้ืนบ้านมาหลายสิบปีพบว่า มีนักเพลง สุนทรศารทูล เมื่อปี ๒๕๓๗ ท่านได้ประดิษฐ์กาพย์ข้ึนใหม ่
หมอทำ� ขวญั ขอทาน ลเิ ก ละคร ฯลฯ รบั การถา่ ยทอดต�ำนาน ๑๖ แบบ นับว่ามีชั้นเชิงและเนื้อหายอดเยี่ยม ตอนต้น
พญากง พญาพาน มาจากครูแต่ละรุ่น บางท่านมีปฏิภาณ มีภาพโบราณสถาน โบราณวัตถุ รายละเอียดพื้นท่ี ย่าน
สามารถดน้ ขึ้นสดๆ เม่ือมผี ู้ฟงั เรียกรอ้ ง เช่น ชื่อบ้านนามเมือง ประวัติท่ีมา เช่น บางช้าง สามพราน
(พญากงให้พรานสามคนไปหาช้างชั้นดีและไปพบช้างหัวเสือ
หมอเพลนิ เอย่ี มสวสั ด ์ิ (พ.ศ. ๒๔๒๙–๒๔๙๔) ชาว จึงนำ� มาถวาย)
นครไชยศรี หมอท�ำขวัญนาคและผู้ประกอบพิธีกรรมโบราณ
ต่างๆ มีบทร้องเรื่องนี้เป็นท�ำนองเพลงแหล่ เน้ือหายืดยาว พระยาพาน พระยากง ประพันธ์โดย พงษ์อนันต์
มาก ท่านได้ถา่ ยทอดไว้แก่ศิษยย์ ่านบ้านบางระก�ำ สรรพานิช เป็นบทละครส�ำหรับการแสดงแสงสีเสียง รวมท้ัง
ได้ประพนั ธ์ท�ำนองเพลงไทยสากลใหต้ วั ละครร้องประกอบ
ครูเฉลา สุกกล�่ำ พ่อเพลงปรบไก่ทรงเครื่องแห่ง
สระกะเทียม บทร้องเป็นท�ำนองเพลงปรบไก่ เนื้อความ นิทานพญากง พญาพาน ประพันธ์โดย มนัส
โยงถึงมูลเหตุการณ์สร้างพระปฐมเจดีย์ งานนมัสการกลาง แก้วบูชา เป็นหนังสือเสริมความรู้แก่อนุชนเร่ืองโบราณสถาน
เดือน ๑๒ และวถิ ีชีวติ ยุคนัน้ สงิ่ แวดลอ้ ม ภมู ทิ ศั นว์ ฒั นธรรมในเมอื งนครปฐมและทเ่ี กยี่ วขอ้ ง
โดยสอดแทรกความรู้วิทยาการต่างๆ ที่คัดตัดตอนมาขยาย
ครูบุญช่วง ศรีรางวัล (เกิด พ.ศ. ๒๔๗๙) นักเพลง ความจากบทร้องพืน้ บ้านในอดีต
ขอทาน ผู้มีจิตเป็นกุศลยิ่งใหญ่ผู้หนึ่งแห่งบ้านบางระก�ำ
บทร้องเป็นท�ำนองเพลงร่านิเกริง (หรือ “ราชนิเกริง” คือ เพลงตบั เรอ่ื งพญากง พญาพาน ประพนั ธโ์ ดย มนสั
ท�ำนองลิเก) ท่านมีความทรงจ�ำเก่ียวกับวรรณกรรมพื้นถ่ิน แก้วบูชา เป็นเพลงตับเรื่อง ประกอบการบรรยาย สำ� หรับฝึก
จำ� นวนมาก ให้อนุชนได้ส�ำแดงกลวิธีเล่านิทานอย่างมีน�้ำเสียง อารมณ์
สอดคลอ้ งกนั ไปกบั เนอ้ื เรอื่ ง โดยใชเ้ พลงส�ำเนยี งมอญโบราณ
หมอวิไล แก้วพารา หมอท�ำขวัญนาคแห่งบ้าน
บางระกำ� บทรอ้ งเปน็ ทำ� นองเพลงแหล ่ กลา่ วถงึ ตอนตน้ เรอ่ื ง
ที่พญากงด�ำรงชีวิตอยู่อย่างมีสุข จนเมื่อต้องน�ำพระโอรส
พญาพานไปลอยน�้ำ มเหสีชื่อสุมาลีมีความทุกข์หนักในอัน
จะต้องอ�ำลาโอรส ท�ำนองเพลงแหล่ชุดน้ีท่านว่าเอาไว้สอน
พ่อนาคใหร้ ู้บญุ คณุ พอ่ แม่
ครูยอด คล้ายมงคล นักพากย์หนังตะลุงย่านวัด
บางพระ บทรอ้ งเปน็ ทำ� นองเพลงไทยสากลสำ� หรบั พากยห์ นงั
ตวั ตลกเพ่ือสลบั ฉาก คั่นเรอื่ ง คา่ เวลา
< อนสุ าวรยี พ์ ญากงช้นี ้ิว
รมิ คลองเจดียบ์ ชู า ใกล้ตลาดสด
ในตวั เมอื งนครปฐม
กรกฎาคม-กันยายน ๒๕๕๘ 39
