Page 40 - Culture2-2016
P. 40
หลากหลายรูปแบบเรื่องเล่าพระรถเมรีซึ่งถูกผลิตซ้าอย่างต่อเนื่องสะทอ้นใหเ้หน็ถึงความนยิมในวรรณกรรมพนื้บา้นเรื่องนี้ของสังคมไทยเป็นอย่างดี
จะว่าเป็นชาตรเีลน่เรอื่งพระรถเมรีตอนเมรพีาพระรถไปชมสวน ปี๒๕๒๔ก็มเีรอื่งพระรถเมรีกากับโดยเนรมิตได้ดาราคู่ขวญั
แล้วถกู มอมเหล้า พระรถหนีไป ยุคนัน้ คือ ทูน หิรญั ทรัพย์ กบั สพุ รรษา เนื่องภิรมย์ มาแสดง
ก่อนท่ีจะมีการพิมพ์เป็นหนังสือยังพบ “คา่ วธรรมเรอื่ ง ผ่านมาอีกกว่า ๒๐ ปี ในปี ๒๕๕๐ มีการ์ตูนเร่ืองนางสิบสอง
พระรถ-เมร”ี๑จารเมอ่ืจ.ศ.๑๒๓๙(พ.ศ.๒๔๓๐)เม่อืเรมิ่มีของบริษัทไรท์บิยอร์นปีถัดมาบริษัทเดียวกันนี้ก็สร้างพระรถ
ระบบการพมิพใ์นโรงพมิพก์พ็บหลายสานวนทมี่อีทิธพิลมากทสี่ดุ เมรีและค่ายหนงัจเีอม็ตูนกน็าเรอ่ืงนางสิบสองมาทาแต่เฉพาะ
ตามทีม่ผีู้วจิยัค้นคว้าเปรียบเทียบว่าน่าจะเป็นพระรถสานวน ตอนผจญภยั นางยกั ษ์สารตรา ในปี ๒๕๕๑
นายบุศย์ พิมพ์ที่โรงพิมพ์ราษฎร์เจริญในปี พ.ศ. ๒๔๙๒ ซ่ึง วรรณกรรมเรื่องนี้อยู่คู่กับคนไทยมาตลอดทุกยุคสมัย
สานวนนี้ไปจบลงท่ีหลังพระรถรักษาดวงตาให้แม่และป้าแล้ว ในอีกแง่มุมหนึ่งเรื่องพระรถเมรียังผูกพันกับคนไทยในมิติของ
จงึกลบัไปหานางเมรีครา่ครวญจนตายตามนางไปทเี่กา่กวา่นนั้ ประวตัศิาสตรช์มุชนดว้ยเชน่อาเภอพนสันคิมจงัหวดัชลบรุีซงึ่
น่าจะเป็นของหลวงศรอีมรญาณที่รวมรวมเรียบเรยีงพิมพ์เมือ่ปี ได้ชอ่ืว่าเป็นเมืองพระรถมสีถานทีท่่เีช่ือกันว่าเป็นตามเรอ่ืงราว
๒๔๗๖ในชอ่ืนทิานรอ้ยแกว้เรอ่ืงพระรถเสนทเี่ปน็กลอนอา่นกม็ี เลา่กนัวา่บดิาพระรถอยบู่า้นหนองบวัมารดาอยบู่า้นหมอนนาง
พระรถเมรกี ลอนสภุ าพ ของ ส.เลย้ี งถนอม พมิ พป์ ี ๒๕๑๒ แลว้ ยงั เพราะมี “หมอนนางสบิ สอง” ลักษณะเป็นศิลารูปร่างคล้าย
พบวา่ มี “บายศรพี ระรถ (เครอ่ื งเล่นมหาราช)” และ “แหลฤ่ ๅษี หมอนสิบสองก้อน ปัจจุบันเหลือก้อนเดียว ส่วนหลังโบสถ์
แปลงสาร (เครอ่ื งเลน่ มหาพน)” ในหนงั สอื ประชมุ แหลเ่ ครอ่ื งเลน่ วดั เนนิ หลงั เต่ามเี ล่ากนั วา่ เลอื ดของนางยกั ษไ์ หลมาทว่ มบรเิ วณ
มหาชาติ ของนายหรีด เรืองฤทธิ์ พมิ พ์ปี ๒๕๐๑
นจี้งึเรยีกว่า“บา้นโคกดนิแดง”เป็นต้น
โศกนาฏกรรมมกั งดงามตรงึ ใจและเปน็ แรงบนั ดาลใจชน้ั ดี หากมองในมิติด้านจิตวิญญาณความเช่ือจะเห็นว่าการ
เชื่อมโยงเรื่องพระรถเมรีไปสู่เรื่องพระสุธนมโนราห์นั้นสะท้อน
ให้กวสีร้างสรรค์ผลงานดังเช่นตอนทพ่ีระรถกลับมาหานางเมรี
อกีครง้ัแลว้พบวา่นางตายแลว้กวนีามาแตง่เปน็กาสรวลพระรถ ถงึคตเิรอื่งกฎแหง่กรรมและภพชาตทิน่ีางเมรอีธษิฐานวา่“ชาตนิี้
โดยวิทยาชูพนัธ์ตีพิมพ์เมอ่ืปี๒๕๒๔เป็นบทคร่าครวญของ น้องตามพ่ีไปชาติหน้าขอให้พ่ีตามน้องบ้าง”พระสุธนเลย
พระรถทตี่ อ้ งทงิ้ นางเมรมี าเพราะความกตญั ญู อาลยั อาวรณ์ว่า
จะตายตามและขอให้เกิดชาติใหม่ได้อยู่ด้วยกัน
๑“ค่าว” หมายถึง คาประพันธ์ท่ีร้อยสัมผัสคล้องจองกัน มีหลายประเภท
เร่ืองที่ปรากฏในเทศนาธรรมหรือใช้ในการแต่งเรื่องแบบจักรๆ วงศ์ๆ เพื่ออ่าน
ความนยิ มวรรณกรรมเรอื่ งนย้ี งั นา ไปสรา้ งเปน็ ภาพยนตร์
สู่กันฟัง เรียกว่า “ค่าวธรรม” ค่าวจึงเป็นวรรณกรรมที่มีคุณค่าทางด้านภาษา
เมื่อปี ๒๕๑๗ เรื่องนางสิบสอง นางเอกคือ เยาวเรศ นิศากร
ของล้านนา
38
