Page 71 - Culture1-2016
P. 71
ควายยังเปรียบเหมือนโรงงานปุ๋ยเคลื่อนที่ ถือเป็น อกี ตอ่ ไป การใกลส้ ญู พนั ธขุ์ องควายสะทอ้ นถงึ ความลม่ สลาย
เครอื่ งตดั หญา้ ทมี่ ชี วี ติ เพราะกนิ ฟางกนิ หญา้ และเศษพชื อนื่ ๆ ของสงั คมชาวนาแตเ่ ดมิ วฒั นธรรมขา้ วและควายซงึ่ ผกู พนั กบั
ในไร่นา จึงมีส่วนช่วยให้ระบบเกษตรของไทยมีประสิทธิภาพ วิถีชีวิตของชาวนาจึงใกล้สูญหายไปด้วย โดยถูกแทนที่ด้วย
เปน็ ผลใหเ้ กดิ ระบบเกษตรผสมผสาน มลู ควายมคี วามสําาคญั เครอื่ งจกั รทนั สมยั การผลติ แบบสมยั ใหมแ่ ละการซือ้ ขายขา้ ว
มากในการฟื้นฟูความอุดมสมบรูณ์ของดิน เนื่องจากนาที่ใช้ ด้วยระบบเศรษฐกิจใหม่ผ่านพ่อค้าคนกลาง การจําานําาข้าว
ปุ๋ยเคมีติดต่อกันหลายปีจะทําาให้ดินเสื่อมคุณภาพ เมื่อใส่ พันธุ์ข้าวที่เคยมีอยู่จําานวนมากก็จะสูญหายไปเช่นกัน
ปุ๋ยคอกจากมูลควายจะช่วยเพิ่มอินทรียวัตถุให้กับดิน ทําาให้ ภูมิปัญญาเป็นความรู้ที่ประกอบด้วยคุณธรรม
โครงสร้างของดินร่วนซุย ทั้งยังก่อให้เกิดการฟื้นฟูสิ่งมีชีวิตใน ซึ่งสอดคล้องกับวิถีดั้งเดิมของชาวบ้าน โดยที่ชีวิตไม่ได้ถูก
ดิน เช่น จุลินทรีย์ ไส้เดือน แมลงต่างๆ
แบ่งแยกออก หากแต่ทุกอย่างมีความสัมพันธ์กันทั้งการทําา
มาหากิน การอยู่ร่วมกันในชุมชน การปฏิบัติกิจทางศาสนา
สง่ ตอ่ ภมู ปิ ญั ญา
พิธีกรรม และประเพณี พิธีกรรมต่างๆ ล้วนแสดงออกถึง
ชาวนายคุ ใหมอ่ าจไมเ่ หลอื ภมู ปิ ญั ญาในการดแู ลควาย แนวคิดดังกล่าว เช่น งานบุญพิธีที่เกี่ยวกับน้ําา ข้าว ป่าเขา
เลี้ยงควายเสมือนดูแลเพื่อนผู้มีพระคุณ หรือไม่จําาเป็นต้อง รวมถึงสัตว์ บ้านเรือน เครื่องใช้ต่างๆ มีพิธีสู่ขวัญข้าว สู่ขวัญ
ทาํา ขวญั ควายหรอื มปี ระเพณตี า่ งๆ เพอื่ ตอบแทนคณุ ของควาย
ควาย สู่ขวัญเกวียน เป็นต้น
69
มกราคม-มนี าคม ๒๕๕๙
