Page 20 - may53

เบญจมาส แพทอง…เรื่อง
๑๘
งามอย่างไทย
ท่านคงเคยได้ยิ นผู้เฒ่าผู้แก่เล่าถึงแฟชั่นที่ ย้อนยุคกลับไปกลั บมาเหมือน
เมื่อครั้งคุณย่าคุณยายยั งสาวบ่อย ๆ หรือตัวท่านก็คงประจักษ์ ด้วยตัวเองว่าการ
แต่งการของวัยรุ่นที่ นิยมใส่ กันอยู่ในปัจจุ บันนี้ ครั้งหนึ่งได้เคยเป็นสิ่งที่นำ�สมัย
หรือท่านเคยเห็น เคยสัมผัสและสวมใส่แล้ว
บทความที่จะเสนอนี้จะขอเล่าถึงการแต่งกายสมัยรัตนโกสินทร์ย้อนยุคไป
ถึงรัชการที่ ๑ ว่าคนสมัยก่อนเขาแต่งกายไว้ผมกันอย่างไร มีวิวัฒนาการอย่างไร
จมมาถึงปัจจุบันในยุคที่เรา ๆ ท่าน ๆ แต่งตัวกันอยู่ทุกวั นนี้ กล่าวได้ว่าการแต่งกาย
สมัยรั ตนโกสินทร์ระยะเริ่มแรกคงรับช่วงต่อมาจากสมัยอยุธยาตอนปลายเพราะ
คนในสมัยนั้ นเป็นคนที่อพยพหนี ภัยสงครามมาจากอยุธยาเห็นความเจริ ญ
รุ่งเรื่องของอาณาจักรอยุธยาขนบธรรมเนียมประเพณีและศิลปวัฒนธรรมจึงได้
รับการฟื้นฟูให้เหมือนสมัยครั้งบ้านเมืองดี
ในรัชการที่ ๑ ถึงรัชการที่ ๓ ลักษณะการแต่งกายโดยทั่ วไปทั้งชายและ
หญิงจะนุ่งผ้าและห่มผ้ ากันโดยปกติ คือ นุ่งโจงกระเบน ห่มผ้าไม่นิยมสวมเสื้อ
การสวมเสื้อจึงเป็ นเรื่องพิเศษ ผู้ สวมมักจะได้แก่ พระมหากษัตริย์ ขุ นนาง
ทหาร ซึ่งต้องสวมใส่ในพระราชพิธี หรือออกรบ ความแตกต่างของระดับชนชั้น
ขึ้นอยู่กับลักษณะเนื้อผ้า ลวดลายผ้า ความวิจิตรหรูหรา ความประณีตของผ้า อาทิ
ชาวบ้านมักใช้ผ้าพื้นเรียบหรื อเนื้อหยาบกว่าขุนนาง ชาววังซึ่งใช้ผ้าเนื้อละเอียด
สอดเส้นเงินเส้นทอง ปักดิ้น เป็นต้น นอกจากนี้ ยังกำ�หนดผ้าบางชนิด ใช้ ได้
เฉพาะขุนนางเวลาเข้าเฝ้า จะนุ่งผิดกาลเทศะไม่ได้ ถ้าจะจำ�แนกให้เห็ นเด่นชัด
ขุนนางนุ่งผ้าโจงกระเบนสีต่าง ๆ ไม่สวมใส่เสื้อ ยกเว้นฤดูหนาว ลักษณะเสื้อที่
ใช้จะเป็ นเสื้อคอปิด ผ่าอก แขนยาว มีกระดุ ม สาบเสื้อหรือคอกลมผ่ากลาง มี
กระดุม สาบเสื้อ มั กมีผ้าคาด บางครั้งสวมเสื้อครุยใส่ลอมพอก ชาวบ้านนุ่งผ้า
โจงกระเบนไม่สวมเสื้อและรองเท้ า แต่ถ้ าอยู่บ้านทำ�งานหนักก็จะถกสั้นเหนือ
เข่าบางครั่งนุ่งผ้าลอยชายโดยไม่เหน็ บหางอย่างโจงกระเบน เพื่อสะดวกใน
การทำ�งาน แต่ถ้ ามีงานหรือเทศกาลก็ จะนุ่งโจงกระเบนเป็นผ้าแพรสีต่าง ๆ
ห่มผ้ าคล้องคอปล่ อยชายยาวทั้ง ๒ ข้าง ไว้ด้านหน้า หรือคล้องไหล่ทิ้งชายไว้
ด้านหลัง หรือพาดบ่าไว้ ส่วนผู้หญิงในราชสำ�นักจะนุ่งผ้ายกหรือผ้าลายทอง มี
ทั้งนุ่ งโจงและจีบห่มสไบเฉียงด้ วยผ้าปักหรือผ้าแพรที่ พับเหมือนอัดกลี บ เสื้อ
ที่ใช้จะเป็นเสื้อคอปิด ผ่าอก แขนกระบอก หญิงชาวบ้านนิ ยมห่มผ้าแถบซึ่งมี
วิธีห่ม ๔ วิธี คื อ ใช้คาดอกแล้วเหน็ บริมผ้าข้ างบนซุกลงไปให้ติดกับส่วนที่คาด
ปล่อยชายทิ้งลงไปข้างหน้า คนมีอายุมักนิยมห่มแบบนี้ วิธีที่ ๒ ใช้ห่มคาดอก