Page 14 - may53

Basic HTML Version

๑๒
วั
นพื
ชมงคล หรื
อ วั
นพระราชพิ
ธี
จรดพระนั
งคั
แรกนาขวั
ญ เป็
นพระราชพิ
ธี
ที่
มี
การสื
บทอดกั
นมาแต่
โบราณ เป็
นพิ
ธี
ที่
สร้
างความเป็
นสิ
ริ
มงคลแด่
พื
ชพั
นธุ์
ธั
ญญาหาร บำ
�รุ
งขวั
ญเกษตรกร และเตื
อนให้
เริ่
มเพาะ
ปลู
กข้
าวและพื
ชไร่
อั
นเป็
นธั
ญญาหารหลั
กในการดำ
�รง
ชี
วิ
ตของคนไทย
การจั
ดงานพระราชพิ
ธี
พื
ชมงคลจรดพระนั
งคั
แรกนาขวั
ญ เริ่
มมี
ตั้
งแต่
ครั้
งกรุ
งสุ
โขทั
ยเป็
นราชธานี
เมื่
อถึ
งวั
นประกอบพระราชพิ
ธี
พระมหากษั
ตริ
ย์
จะเสด็
ออกเป็
นองค์
ประธาน แต่
ในสมั
ยกรุ
งศรี
อยุ
ธยา มี
การ
เปลี่
ยนแปลงเรื่
องพิ
ธี
กรรม คื
อ พระมหากษั
ตริ
ย์
มิ
ได้
ทรง
เป็
นองค์
ประธานในพระราชพิ
ธี
แต่
จะทรงมอบอำ
�นาจให้
ผู้
อื่
นกระทำ
�แทน ส่
วนตั
วพระมหากษั
ตริ
ย์
เองจะทรงจำ
�ศี
เป็
นเวลา ๓ วั
น ถื
อปฏิ
บั
ติ
เช่
นนี้
เรื่
อยมาจนถึ
งสมั
ยอยุ
ธยา
ตอนปลาย
ต่
อมาในสมั
ยกรุ
งรั
ตนโกสิ
นทร์
พระบาทสมเด็
พระพุ
ทธยอดฟ้
าจุ
ฬาโลกมหาราช (รั
ชกาลที่
๑) พระองค์
ทรงเปลี่
ยนพิ
ธี
กรรมบางอย่
าง คื
อ ผู้
ที่
ทำ
�หน้
าที่
พระยา
แรกนานั้
นเป็
นเจ้
าพระยาพหลเทพ ส่
วนในสมั
ยพระบาท
สมเด็
จพระนั่
งเกล้
าเจ้
าอยู่
หั
ว (รั
ชกาลที่
๓) ทรงให้
ผู้
ที่
ยื
ชิ
งช้
าถื
อตำ
�แหน่
งพระยาแรกนาด้
วย
เมื่
อถึ
งสมั
ยของพระบาทสมเด็
จพระจอมเกล้
เจ้
าอยู่
หั
ว (รั
ชกาลที่
๔) ทรงโปรดเกล้
าฯ ให้
เพิ่
มพิ
ธี
เกี่
ยวกั
บศาสนาพุ
ทธ โดยมี
ชื่
อเรี
ยกว่
พระราชพิ
ธี
พื
มงคลจรดพระนั
งคั
ลแรกนาขวั
แต่
ก็
ต้
องมี
อั
นยกเลิ
ไป เนื่
องจากในช่
วงนั้
นมี
ปั
ญหาเกี่
ยวกั
บบ้
านเมื
อง จาก
นั้
นในปี
พ.ศ. ๒๕๐๓ พระบาทสมเด็
จพระเจ้
าอยู่
หั
(รั
ชกาลที่
๙) ทรงโปรดเกล้
าฯ ให้
ฟื้
นฟู
พระราชพิ
ธี
พื
มงคลจรดพระนั
งคั
ลแรกนาขวั
ญขึ้
นมาอี
กครั้
งหนึ่
ง ซึ่
ประกอบด้
วย ๒ พิ
ธี
คื
อ วั
นแรกจะเป็
พระราชพิ
ธี
พื
มงคล
เป็
นพิ
ธี
ในศาสนาพุ
ทธ จั
ดขึ้
น ณ พระอุ
โบสถวั
พระศรี
รั
ตนศาสดาราม ในพระบรมมหาราชวั
ง และวั
นที่
สองจะประกอบ
พระราชพิ
ธี
จรดพระนั
งคั
ลแรกนาขวั
เป็
นพิ
ธี
ทางศาสนาพราหมณ์
จั
ดขึ้
นที่
ลานพระราชพิ
ธี
ท้
องสนามหลวง โดยพระราชพิ
ธี
จะเริ่
มเมื่
อประธาน
คื
อ พระบาทสมเด็
จพระเจ้
าอยู่
หั
ว หรื
อผู้
แทนพระองค์
เสด็
จประทั
บ ณ พลั
บพลา จากนั้
นโหรหลวงจะบู
ชา
พระฤกษ์
และลั่
นฆ้
องชั
ย ขบวนพระยาแรกนา ได้
แก่
พระยา
แรกนา (ปั
จจุ
บั
นผู้
ทำ
�หน้
าที่
นี้
คื
อ ปลั
ดกระทรวงเกษตร
และสหกรณ์
) เทพี
คู่
หาบทอง ๒ คน เทพี
คู่
หาบเงิ
น ๒
คน รวม ๔ คน (ปั
จจุ
บั
น คื
อ ข้
าราชการพลเรื
อนสามั
จะต้
องเป็
นผู้
หญิ
งโสด) ราชบั
ณฑิ
ตเชิ
ญพระเต้
าเทวบิ
บรรจุ
น้ำ
�พระพุ
ทธมนต์
๑ ท่
าน พราหมณ์
เป่
าสั
งข์
ท่
าน พราหมณ์
เชิ
ญพระโคอุ
ศุ
ภราช ๑ ท่
าน พราหมณ์
ถื
กรรชิ
ง (กรรชิ
ง คื
อ เครื่
องสู
งสำ
�หรั
บกั
นแดด มี
ลั
กษณะ
คล้
ายฉั
ตร) หน้
า ๒ ท่
าน หลั
ง ๒ ท่
าน และพระโค ๑ คู่
จากนั้
นเริ่
มเคลื่
อนขบวน โดยพระยาแรกนาจั
บหาง
คั
นไถมื
อหนึ่
ง และถื
อพระแสงปฏั
กอี
กมื
อหนึ่
ง เดิ
นไถดะ
ทั้
งหมด ๓ รอบ และในระหว่
างนั้
นราชบั
ณฑิ
ตจะพรมน้ำ
พระพุ
ทธมนต์
ลงบนพื้
นดิ
น ในรอบที่
๔ พระยาแรกนาจะ
เริ่
มหว่
านเมล็
ดข้
าวลงในแปลงนาจนครบ ๓ รอบ แล้
วจึ