๓๒
หั
ตถศิ
ลป์
อย่
าง
โฮงฮด
เป็
น
รู
ปพญานาค
ที่
ใช้
ในการ
ทำ
�
พิ
ธี
ฮดสรงพระ
หรื
อที่
เรี
ยกว่
า
พิ
ธี
เถราภิ
เศก
อั
นแสดง
ถึ
งการใช้
นาคเป็
นสั
ญลั
กษณ์
ในการเป็
นตั
วกลางที่
เปลี่
ยน
ผ่
านสถานภาพทางสั
งคมระหว่
างชาวบ้
านและพระสงฆ์
นาค
ในมิ
ติ
วั
ฒนธรรม
เชิ
งช่
าง
โดยเฉพาะในกลุ่
ม
วั
ฒนธรรมไทย-ลาว ทั้
งล้
านนาและล้
านช้
าง ยั
งปรากฏ
การใช้
นาคเป็
นองค์
ประกอบสำ
�คั
ญในลวดลายของ
โฮงฮดพุ
ทธหั
ตถศิ
ลป์
ที่
ใช้
สรงน้ำ
�พระพุ
ทธรู
ป
และพระสงฆ์
ในพิ
ธี
เถราภิ
เศก
เพื่
อเลื่
อนสมณะศั
กดิ์
พระในสมั
ยโบราณ
พญานาคในองค์
ประกอบธรรมาสน์
ทางพระพุ
ทธศาสนาด้
วย
ศิ
ลปะงานช่
างแบบพื้
นบ้
านพื้
นเมื
อง
ผ้
าทอโดยลดทอนรายละเอี
ยดตามจิ
นตนาการเป็
น
ลั
กษณะตั
ว s และตั
ว w โดยมี
คำ
�อธิ
บายว่
าความคิ
ดเรื่
อง
นาคมี
มาก่
อนที่
นาคแบบอิ
นเดี
ยจะแพร่
เข้
ามาสู่
ท้
องถิ่
น
นาคในความหมายเก่
าของท้
องถิ่
นเป็
น
สั
ญลั
กษณ์
แห่
ง
อวั
ยวะเพศชาย
เป็
นผู้
บั
นดาลสายฝนเชื่
อมโยงกั
บความ
อุ
ดมสมบู
รณ์
เมื่
อรั
บพระพุ
ทธศาสนาเข้
ามา
นาคได้
หมายถึ
งสายรุ้
งผู้
เชื่
อมโยงระหว่
างโลกมนุ
ษย์
กั
บเขา