Page 33 - mar53

ลาวคงนั บถือผีคือบรรพบุรุษผู้ มีพระคุณที่ล่ วงลับไปแล้ว
และมีลั ทธิบูชางู โดยเหตุที่ได้อพยพโยกย้ายมาสู่อาณา
บริ เวณที่เป็นเขตมรสุ มฝนตกชุกมีสั ตว์ร้ ายนานาชนิด
โดยเฉพาะคงจะถูกงูกัดตายมาก จึงยอมจำ�นนแล้วบูชา
จะเห็นรูปปั้นงู ในสมัยก่อนเป็นหัวงูจงอางซึ่ งเรี ยกกันว่า
งูซวง ต่อมาจึ งเติมหงอนขึ้นคล้ายกับสวมชฏาให้งูแล้ว
ใช้เป็ นลวดลายประดับไว้ตามสถานที่ เคารพ เช่นบน
หลั งคาโบสถ์วิหารหรื อตามข้างบันไดทางขึ้ นลง ต่อมา
ชนพวกนี้จึงยอมรับนับถือ พุทธศาสนาในสมัยก่อนสร้าง
พระอุรั งคธาตุ
นอกจากนี้ ยังพบวั ฒนธรรมการสั กที่ เกี่ยวข้ อง
กั บนาคที่ ว่า พวกอ้ ายลาวโดยคำ �ว่าอ้ ายลาวหมาย
ถึ ง ชนชาติ ไทยคือลาว แต่โบราณนานมาเรียกกันว่ า
“อ้ายลาว” (มานิต วั ลลิโภดม ๒๕๒๑:๑๑๗) นิยมสั กตัว
ด้วยหมึก โดยเฉพาะ มณฑลยูนานกับไกวเจานั้น จีนหรือ
ฮั่ น เลยเรียก พวกนี้ว่า ขึ่นหมาน ที่แปลว่า งูใหญ่ ความ
ข้อนี้นำ�ไปพิเคราะห์เปรียบเทียบกับพงศาวดารญวนที่เล่า
ว่า พระเจ้าหลากกองลุน เป็นเชื้อสายพระยานาค และ
ทรงประกาศบังคับให้พลเมืองของพระองค์สักเนื้ อตัวให้
เป็น รูปนาค รูปงู
เพื่อป้ องกันอสรพิษ นั้น ก็ได้ความรู้ว่าชนเหล่า
นั้นคือพวกอ้ายลาว ต่ อมาชนเผ่าอ้ายลาวที่เคลื่อนตัว
มาอยู่ ทางอาณาจักรล้านนา และล้ านช้าง (ซึ่งแนวคิด
ดังกล่าวยังสอดคล้ องกับการศึกษาของนักวิชาการลาว
( หุมพัน รั ตนวงศ์, ๒๕๓๗:๑๐๘) กับความเชื่อที่ว่าคน
ลาวและตระกูลของคนลาวเป็นนาค) ยังนิยมทำ �การสัก
ตัวด้วยหมึกอยู่ เนื่องจากได้รับ อิทธิ พลทางศาสนาจาก
อินเดีย มากขึ้นกว่ าเดิม จึงเปลี่ยนลวดลายการสักจาก
รูปนาค รูปงู เป็น สัตว์ ป่าหิมพานต์ตามคติ ของอินเดีย
เช่น รูปมอม(สิงห์ โต) และรูปนก (จารุบุตร เรืองสุวรรณ
๒๕๒๑:๑๒)
ดังนั้นจะเห็นได้ ว่า นาค คือผู้บันดาลให้เกิดแม่น้ำ�
ลำ�คลองเกิ ดความสมบูรณ์พู นสุขแก่ บ้านเมื องและอาจ
บันดาลภัยพิบัติให้น้ำ�ท้วมเกิ ดความล่มจมแก่บ้านเมื อง
ก็ ได้ นาคมี ความสัมพั นธ์กั บคนในฐานะเป็นบรรพบุ รุษ
เช่น ประวัติของอาณาจักรฟูนันในจดหมายเหตุจีนกล่าว
ว่า พราหมณ์มาแต่งงานกับลูกสาวนาคแล้วตั้งตัวเป็น
กษัตริย์ปกครองฟูนัน หรือในตำ�นานอุรังคธาตุกล่าวถึง
การที่พระพุทธเจ้าทรงทรมานพวกนาค จนเลื่ อมใสใน
พระพุทธศาสนา กลายเป็นผู้อุ ปถัมภ์ พระพุทธศาสนาไป
ยิ่ งไปกว่ านั้ นนาคยั งเป็นสถาบั นที่ ศั กดิ์สิ ทธิ์ ในการ
ปกครองและความยุติธรรม (ศรีศักร วัลลิโภดม, ๒๕๔๖
: ๑๒)
ในคติพุทธ นาค เป็นสัญลักษณ์แทนกิเลส หรือ
ความชั่วร้ายทั้ งหลาย กิเลสอั นชั่วร้ายที่ มี พิ ษสงฉกาจ
ฉกรรจ์ ทำ�ให้คนทั้งโลกตกอยู่ภายใต้อำ�นาจนั้น บัดนี้ได้ ถูก
พระพุทธเจ้ าทรงเอาชนะมันได้การที่พระพุทธเจ้าประทับ
นั่งบนพญานาคเท่ากับบอกให้ โลกรู้ว่าบัดนี้พระพุทธเจ้า
ทรงเอาชนะกิเลสทั้งมวลได้เด็ ดขาดแล้ว (เสถียรพงษ์
วรรณปก, ๒๕๓๗:๓๗) นอกจากนี้ยังมี ช้าง เป็ นสัตว์
สั ญลั กษณ์อย่างหนื่ งที่เกี่ยวข้ องเนื่ องในวั ฒนธรรม
นาคาคติ ดั่งปรากฏหลักฐานในตำ�นานสิงหนวติกุมาร
เรื่อง พระเจ้าพรหม ว่า งู ใหญ่(นาค) กลายร่างเป็น
ช้างเผือกชื่อ ช้างพานคำ� เป็นพาหนะคู่บุญทั้งพระเจ้า
พรหมและท้าวฮุ่งหรือขุนเจือง
ในส่วนของความเป็นสัญลักษณ์จากงู สู่นาคโดย
ถู กปรับเปลี่ยนตามภาษาศั กดิ์สิทธิ์ ดังปรากฏอยู่
ที่ลวดลายเขียนสีบนหม้ อเครื่องปั้นดินเผาจำ�นวน
มากที่ ทำ�ขึ้ นเพื่อเซ่นบูชาศพ ดังที่ได้กล่ าวไว้แล้ว
ในเบื้องตน หรื อจะเห็นได้ จากการที่รูปสัญลักษณ์
นาคถู กนำ�ไปผูกติดเป็นองค์ประกอบสำ�คัญอยู่กับ
บั้งไฟ ที่มนุ ษย์ จุดไปขอฝน โดยมีลักษณะแบบ
งู หรือนาค จะสามารถพบได้ ในกลุ่มวัฒนธรรม
ไทยลาวในหลายประเทศ นอกจากนี้ ยังมีงานพุทธ
วัฒนธรรมการสักที่เชื่อมโยงกับอดีตของลัทธิ
การบูชางูของพวกนาคที่ยังสื บต่อมายังปั จจุบัน
๓๑