Page 49 - apr53

๔๗
ความรู้ความเข้าใจในหนัง จะทำ�ให้เรารู้จักส่วนดี
ส่ วนเสียที่มีอยู่ ในหนังมากขึ้น
ความรู้ จักมากขึ้น ซึ่งไม่ว่าจะเป็นสิ่งใดสิ่งหนึ่ง, จะ
ก่ อให้เกิดประโยชน์อะไรแก่มนุ ษย์ นั้นดู จะเป็นสิ่งที่ ไม่
จำ�เป็นต้องอธิบาย
แต่ ปัญหาอยู่ที่ว่า ทุกวั นนี้ คนหลายคน ได้ดู
หนัง, เคยดูหนัง, รู้จักหนัง แต่คนน้อยคนนัก ที่จะเรียก
ได้ว่า “รู้จักและเข้าใจ” หนั ง ดี
ซึ่ งคนหลายคนนี้ นับรวมได้ ทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็น
คนดูหรือคนทำ�หนังบางคนด้วยซ้ำ �ไป
ความ “รู้จักและเข้าใจ” หนัง ที่คนหลายคนอาจ
จะยังมีไม่เพียงพอนี่แหละครับ ที่ทำ�ให้ทุกวันนี้
คนบางคนอาจจะดูหนังไปอย่างไม่รู้จักหนัง
ดูหนังอย่างเสียประโยชน์ (ที่ควรได้) มากกว่าได้
ประโยชน์
ดูหนังอย่างเป็ นเหยื่อของการนำ�เสนอ (บางสิ่ง
บางอย่าง) ในหนัง
เกิดปรากฎการณ์เรื่องหนังไทยไม่เคยดี เท่าหรือดี
กว่าหนังต่างประเทศ (ส่ วนใหญ่)
และ ฯลฯ และ ฯลฯ......ซึ่ งสรุ ปว่าเอาแค่ นี้ก็แล้วกัน
อาการของโรครู้จักแค่หนัง แต่ ยังไม่รู้ จักพอที่
จะเรี ยกว่า “รู้และเข้ าใจหนัง” นี้ สามารถจะเยียวยา
ได้ บ้าง ถ้าใครจะพยายาม สร้างความเข้าใจระหว่ าง
ตัวเรากับหนังให้มากขึ้น
ถ้าจะเปรียบตัวเรากับหนัง ว่าหนังเป็นคนที่เราไม่
เคยรู้จักมาก่อน แต่เราอยากจะทำ�ความรู้จัก การพยายาม
สร้างความเข้าใจประการแรก เราก็ควรจะ
เริ่มด้วยการส่ งภาษาสื่ อสารกันดูก่ อนว่า
เรากับหนั งนั้นพูดภาษาเดียวกั นได้หรื อไม่
เพียงใด
ในกรณีนี้ หนั งพู ดภาษาคนไม่ได้ แน่
แต่คนมีสิ ทธิ์จะเรียนรู้ภาษาหนั ง เพื่อการ
สื่อสารว่า ตัวเรากับหนัง จะสามารถสร้าง
ความเข้าใจกันได้ หรือไม่และแค่ไหนเพียง
ใด?
คนเราถ้าสามารถสื่ อสารผ่ านภาษา
เดียวกันได้ แล้ว การรู้จักและเข้าใจกัน ก็
จะง่ายขึ้น เป็นของธรรมดา
อยาก “รู้จักและเข้าใจหนัง”ให้มากขึ้ น เราจึง
จะต้องรู้จัก “ภาษาหนัง” ก่อนเป็นประการแรก
คนที่ให้ความรู้เรื่องภาษาหนั ง แก่ผมเป็นคนแรก
นั้นมีชื่อเสียงเรียงนามว่า ม.ร.ว.คึ กฤทธิ์ ปราโมช ซึ่งผม
จำ�ได้ดีว่า อาจารย์คึกฤทธิ์ เขียนเรื่องเหล่านี้ ไว้ในหนังสือ
ชื่อเมืองมายา
ผมจะขออนุ ญาตคั ดข้ อเขี ยนของอาจารย์
ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ที่เกริ่ นถึงเรื่องนี้ มานำ�เสนอไว้
ดังต่อไปนี้
“สำ�รวลรื่นคลื่นราบดังปราบเรียม
ทั้งน้ำ �เปี่ยมป่าแสมข้างแควขวา
ดาวกระจายพรายพร่างกลางนภา
แสงคงคาเค็มพราวราวกั บพลอย”
ที่คัดเอามาลงไว้ข้างบนนี้เป็ นภาษาของกวี จาก
นิราศเมืองเพชรของสุนทรภู่ และเป็นคำ �พูดซึ่งแสดงให้
เห็นถึงความคิดและความรู้สึ กในภาพธรรมชาติ โดยใช้
การเปรียบเทียบกับสิ่ งอื่นทำ�ให้ ผู้ที่ได้อ่านได้ยิ นแลเห็น
ภาพนั้นได้ชั ดแจ้ง
ผู้สร้างภาพยนตร์ ก็มี ภาษาของตนโดยเฉพาะ ซึ่ง
จะต้องใช้เพื่ อแสดงความรู้ สึ กนึกคิดของตนให้ ปรากฏ
แก่ผู้ดู เช่นเดียวกับกวีหรือศิ ลปิ นอื่นๆ แต่ ภาษาของ
ผู้สร้างภาพยนตร์นั้น เป็นภาษาแสดงออกด้วยภาพมิใช่
ด้วยถ้อยคำ� แต่ถึงอย่ างนั้น ภาษาของภาพยนตร์ก็ ยัง
สามารถเปรียบเทียบ อุปมาอุปมัย เพื่อให้คนดูได้เข้าใจ
ถึงความรู้สึกนึกคิดต่างๆ ไม่น้อยไปกว่าภาษาแห่งกวี หรือ