Page 28 - apr53

Basic HTML Version

บ่
าวสั
นก๋ำ
�แปง…เรื่
อง
เ มื่
อ ถึ
ง เ ท ศ ก า ล
สงกรานต์
ซึ่
งถื
อเป็
เทศกาลส่
งท้
ายปี
เก่
ต้
อนรั
บปี
ใหม่
ของชาว
ล้
านนา ทุ
กคนมี
ความสุ
สนุ
กสนานเบิ
กบานใจ
แต่
ก็
ไม่
ลื
มที่
จะทำ
�อะไร
หลาย ๆ อย่
าง เพื่
อให้
เกิ
สิ
ริ
มงคลแก่
ชี
วิ
ต โดยที่
การกระทำ
�บางอย่
าง
พบว่
า มี
เรื่
องของต้
นไม้
เข้
าไปมี
ส่
วนเกี่
ยวข้
อง
ในด้
านของความเชื่
ออยู่
ค่
อนข้
างมาก
นิ
ทานจากพรหมจั
กร
ชาดก ชาดกล้
านนาเรื่
อง
"อุ
สสาบารส" กล่
าวถึ
เ รื่
อ ง ข อ ง ส้
มป่
อ ย ว่
ครั้
งหนึ่
ง มี
ควายชื่
อทรพี
คิ
ดอยากเอาชนะพ่
อ จึ
ท้
าชนทรพาผู้
พ่
อ ทั้
งสอง
ต่
อสู้
กั
นจนเวลาล่
วงเลย
ฝ่
ายทรพี
เพลี่
ยงพล้ำ
�ถู
ทรพาไล่
ขวิ
ดจนถอยร่
ไปไกล ขณะนั้
นเองทรพี
ได้
ถอยไปชนต้
นส้
มป่
อยที่
กำ
�ลั
งออกฝั
กอยู่
ด้
วยกำ
�ลั
งที่
ชน
อย่
างแรงทำ
�ให้
ฝั
กส้
มป่
อยหล่
นลงมาถู
กหั
วทรพี
ทั
นใดนั้
กำ
�ลั
งที่
เคยอ่
อนล้
าหมดแรง เกิ
ดฮึ
กเหิ
มเพิ่
มขึ้
น ได้
ที
ทรพี
จึ
งถาโถมเข้
าชนทรพาอย่
างเมามั
น ผู้
เป็
นพ่
อเสี
ยที
หมด
แรงถอยไปชนต้
นมะขามป้
อม ลู
กมะขามป้
อมหล่
นถู
กหั
เรี่
ยวแรงที่
อ่
อนล้
ายิ่
งหมดไป จึ
งถู
กทรพี
ผู้
เป็
นลู
กฆ่
าตาย
ในที่
สุ
ด เรื่
องนี้
อาจเป็
นต้
นเหตุ
หนึ่
งของความเชื่
อในอนุ
ภาพ
ของน้ำ
�ส้
มป่
อย
ในวรรณกรรมชาดกเรื่
อง "ปุ
ณณนาคกุ
มาร" ตอนที่
ปุ
ณณนาคกุ
มารเข้
ากราบทู
ลพระบิ
ดาเพื่
อขออนุ
ญาตทิ้
สภาวะอั
นเป็
นนาคให้
กลายเป็
นมนุ
ษย์
พระบิ
ดาทรงอนุ
ญาต
และได้
ประทานขั
นทองคำ
�ให้
๑ ใบ แล้
วให้
หาส้
มป่
อยให้
ได้
ฝั
ที่
มี
๗ ข้
อ จำ
�นวน ๗ ฝั
ก เอาแช่
ในขั
นที่
มี
น้ำ
�จาก ๗ แม่
น้ำ
และ ๗ บ่
อ นำ
�ไปที่
ฝั่
งแม่
น้ำ
�ใหญ่
เสกคาถา ๗ บท จำ
�นวน
๗ คาบ ถอดคราบออก และอาบน้ำ
�มนต์
พร้
อมสระเกล้
าดำ
�หั
จากนั้
นเอาคราบนาคนั้
นใส่
ในขั
นทองคำ
�ไหลลงน้ำ
�เสี
ยจึ
งจะ
เป็
นคนโดยสมบู
รณ์
การใช้
ส้
มป่
อยที่
ปรากฏในเรื่
องนี้
ก็
แสดง
ให้
เห็
นถึ
งความเชื่
อในคุ
ณสมบั
ติ
ของส้
มป่
อยอี
กเรื่
องหนึ่
ส้
มป่
อย เป็
นพื
ชประเภทไม้
เถาเนื้
อแข็
งชนิ
ด Acacia
rugata Merr. ในวงศ์
Leguminosae ต้
นและใบคล้
ายชะอม
มี
รสเปรี้
ยว ชาวบ้
านจะใช้
ยอดอ่
อนใส่
แกงให้
ได้
รสเปรี้
ยว
แทนมะนาว ชาวบ้
านนิ
ยมใส่
ในต้
มส้
มไก่
เมื
อง ปลา หรื
อต้
ส้
มขาหมู
จะได้
รสชาติ
เปรี้
ยวอร่
อยและหอมกลิ่
นส้
มป่
อย มี
ผลเป็
นฝั
กแบนๆ เป็
นข้
อ คล้
ายฝั
กฉำ
�ฉา หรื
อฝั
กกระถิ
นเทศ
แต่
จะสั้
นและบางกว่
า จะมี
หนามตลอดที่
ต้
นและกิ่
งก้
าน นิ
ยม
ใช้
ฝั
กแห้
งของส้
มป่
อยแช่
น้ำ
� สำ
�หรั
บเป็
นส่
วนประกอบสำ
�คั
ในพิ
ธี
กรรมรดน้ำ
�เพื่
อความเป็
นสิ
ริ
มงคล สรรพคุ
ณทางยา
ต้
น แก้
น้ำ
�ตาพิ
การ ใบ แก้
โรคตา เป็
นยาถ่
าย ขั
บเสมหะ
ชำ
�ระเมื
อกมั
นใน ลำ
�ไส้
แก้
บิ
ดฟอกล้
างประจำ
�เดื
อน ดอก
รั
กษาโรคเส้
นพิ
การ ผล ใช้
แก้
น้ำ
�ลายเหนี
ยว ราก ใช้
แก้
ไข้
ฝั
กแห้
ง นำ
�ไปปิ้
งให้
เหลื
องชงน้ำ
�จิ
บแก้
ไอและขั
บเสมหะ เป็
ยาทำ
�ให้
อาเจี
ยน ใช้
ฟอกผมแก้
รั
งแค ช่
วยให้
ผมดกดำ
� เป็
เงางาม ไม่
แตกปลาย แก้
ไข้
จั
บสั่
น แก้
โรคผิ
วหนั
ง เมล็
นำ
�ไปคั่
วแล้
วบด ให้
ละเอี
ยดใช้
นั
ตถุ์
ให้
คั
นจมู
ก ทำ
�ให้
จามดี
ส่
วนใบ ตำ
�ให้
ละเอี
ยดใช้
ประคบช่
วยคลายเส้
นได้
ส้
มป่
อย เป็
นพื
ชสมุ
นไพรที่
ผู้
คนยกย่
องให้
มี
คุ
ณค่
าควร
แก่
การเก็
บรั
กษา เชื่
อว่
าสามารถ ขจั
ดสิ่
ง ชั่
วร้
ายเภทภั
ยต่
างๆ
ให้
หมดไปจากตั
วและบ้
านเรื
อนได้
วิ
ถี
ชี
วิ
ตชาวชนบทล้
านนา กลมกลื
น สอดคล้
องกั
ธรรมชาติ
ความเชื่
อและแนวปฏิ
บั
ติ
จึ
งได้
รั
บอิ
ทธิ
พลจากสิ่
รอบตั
ว ถู
กนำ
� มาใช้
ให้
เกิ
ดประโยชน์
สู
งสุ
ด คุ
ณค่
าสำ
�คั
ของธรรมชาติ
เกิ
ดจากใจ ที่
มี
แรงศรั
ทธาและความเชื่
อมั่
หลายอย่
างจึ
งบั
งเกิ
ดผลดี
และถ่
ายทอดให้
ถื
อปฏิ
บั
ติ
สื
บมา
นอกจากนี้
ส้
มป่
อยยั
งผู
กพั
นเกี่
ยวข้
องกั
บชาวชนบท
ล้
านนา ในเรื่
องพิ
ธี
กรรมสำ
�คั
ญต่
างๆ ชาวบ้
านเชื่
อว่
า ส้
มป่
อย
เป็
นพื
ชศั
กดิ์
สิ
ทธิ์
ขจั
ดสิ่
งเลวร้
าย อั
ปมงคล เป็
นการปลด
ปล่
อยสิ่
งไม่
ดี
ให้
หลุ
ดพ้
นจากชี
วิ
๒๖