Page 19 - apr53

หมายถึง ภิกษุในพระพุทธศาสนา) สมณสารูป (กิริยามารยาท
ที่ สมควรแก่สมณะ เช่น ภิกษุ พูดจาควรจะมีสมณสารูป)
สมณศักดิ์ (ยศพระสงฆ์ที่ ได้รับพระราชทานมีหลายชั้นแต่ละ
ชั้นมี พัดยศเป็นเครื่องกำ�หนด) พระธรรมกถึก (พระที่ เป็น
นักเทศน์ผู้ แสดงธรรม) อุปั ชฌาย์ (พระเถระผู้เป็นประธาน
การบวชกุ ลบุตรในพระพุทธศาสนา) ธรรมาสน์ (ที่สำ �หรับ
พระภิกษุนั่ งแสดงธรรม) เปรียญ (ผู้สอบความรู้พระปริยัติ
ธรรมสายบาลี ได้ตามหลักสูตรตั้งแต่ ๓ ประโยคขึ้นไป) มหา
(สมณศักดิ์ที่ ใช้นำ�หน้าชื่อพระภิกษุที่ สอบไล่ได้ตั้งแต่เปรี ยญ
ธรรม ๓ ประโยคขึ้นไป) มหานิกาย (ชื่อคณะสงฆ์นิกายหนึ่ง
คู่กับธรรมยุติกนิกาย) มหายาน (ชื่อนิกายในพระพุทธศาสนา
ฝ่ายเหนือที่นับถือกันในทิเบต จีน ญี่ปุ่น เกาหลี และ ญวน)
โยม (คำ�ที่พระภิกษุสามเณรใช้เรียกบิดามารดาของตน หรือ
เรี ยกผู้ ใหญ่รุ่นราวคราวเดียวกั บบิดามารดา)โยมอุ ปัฏฐาก
(ใช้ เรียกผู้ แสดงตนเป็ นผู้อุ ปการะพระภิ กษุสามเณร)
โอสถ (ยารักษาโรค) โลมา (ขน)เกศา (ผม) ถาน (ส้วม)
ไทยธรรม (ของถวายพระ) ปัจจัย (เครื่องอาศัยเลี้ยงชีวิตของ
พระภิกษุมี ๔ อย่างคือ จีวร (ผ้านุ่งห่ม) บิณฑบาตร (อาหาร)
เสนาสนะ (ที่อยู่) คิลานเภสัช (ยา) รวมเรียกว่าจตุปัจจั ย
คื อ ปัจจัย ๔ โดยปริ ยายหมายถึงเงินตราก็ ได้) อาสนะ
(ที่ นั่ง) อาสน์สงฆ์ (ที่ยกพื้นสำ�หรับพระสงฆ์ นั่ง) อาสนศาลา
(โรงฉันอาหาร) เสนาสนะ (ที่ นอนและที่นั่ ง หรือ ที่อยู่ )
พระครู (ฐานันดรประเภทหนึ่งแห่งพระภิกษุต่ำ�กว่าพระราชา
คณะ) พระราชาคณะ (พระภิกษุที่ ได้รับแต่งตั้งและสถาปนา
ให้ มีสมณศักดิ์ตั้ งแต่ชั้นสามัญจนถึงชั้ นสมเด็จ) สิกขาบท
(ข้อวินัยบทบั ญญัติในพระวินัยที่พึงศึ กษาปฏิบัติ) ธุดงค์ (ชื่อ
วัตรปฏิ บัติอย่างเคร่งครัดของพระภิกษุ เช่น การอยู่ในป่ า)
บริขาร (เครื่องใช้สอยของพระพระภิ กษุ มี ๘ อย่าง รวม
เรียกว่า “อัฐบริขาร” ได้แก่ สบง จี วร สังฆาฏิ บาตร มีดโกน
เข็ม รัดประคด กระบอกกรองน้ำ�)
๒. คำ �ราชศั พท์ สำ �หรั บพระภิ กษุ ที่เป็ นคำ �
สรรพนาม
รู ป ( เป็ นคำ �ลักษณนามใช้ เรี ยกพระภิ กษุ
สามเณร เช่น พระ ๑ รูป) อาตมา, อาตมภาพ (คำ �ที่ใช้
แทนตัวผู้ พูดสำ�หรั บพระภิ กษุสามเณรกั บคฤหัสถ์ เป็น
สรรพนามบุรุษที่ ๑) พระคุณเจ้า (คำ �เรียกพระภิกษุที่ นับถือ
หรือชั้ นสมเด็จพระราชาคณะ เป็นสรรพนามบุ รุษที่ ๒)
พระองค์ (เป็นคำ�ลักษณนามและคำ�สรรพนาม ใช้แก่สมเด็จ
พระสังฆราช เป็ นสรรพนามบุรุษที่ ๓) เกล้ากระหม่ อม,
เกล้ากระหม่อมฉัน (ใช้เมื่อกราบทูลสมเด็ จพระสังฆราช เป็น
สรรพนามบุรุษที่ ๑) ฝ่าพระบาท (ใช้กับสมเด็จพระสังฆราช เป็น
สรรพนามบุรุษที่ ๒) ท่านมหา, พระมหา (ใช้กับพระเปรียญธรรม
ตั้งแต่ ๓ – ๙ ประโยค) ท่าน (ใช้พูดกับพระอันดับธรรมดา
เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๒)
๓. คำ�ราชาศั พท์สำ�หรับพระภิกษุที่เป็นคำ�กริยา
ชาตะ (เกิด) จำ�พรรษา (อยู่ประจำ�ที่วัด ๓ เดือน
ในฤดูฝน) เจริ ญพร (เป็นคำ�เริ่มที่ พระภิกษุสามเณรพูดกับ
สุภาพชนและเป็นคำ�รับ) เจริญพระพุทธมนต์ (การสวดมนต์
ของพระสงฆ์ในมงคลพิ ธี) นิมนต์ (เชื้อเชิ ญ) นมัสการ (การ
แสดงความอ่อนน้อมด้วยการกราบไหว้) อุ ปสมบท (บวช
เป็นพระภิกษุ) บรรพชา (บวชเป็นสามเณร) ลาสิกขา (สึ ก
ลาออกจากความเป็นภิ กษุเป็นคนธรรมดา) อาราธนา (นิมนต์
๑๗