Page 20 - sep53

๑๘
ภู มิปัญญาไทย
ประเพณีตานก๋วยสลาก หรื อ ประเภณีกิ๋นก๋วยสลาก
หรือ ประเพณีถวายทานสลากภัตร เป็นวิธี การถวายเครื่อง
ไทยทานแก่ พระสงฆ์วิธีหนึ่ งอันเป็นที่นิยมของชาวเหนือ โดย
ทั่วไปจะเริ่มใน วันเพ็ญ เดือน ๑๒ เหนือ (กันยายน) ถึงแรม
๑ ค่ำ� เดื อนเกี๋ยงดับ (พฤศจิกายน)
ประเพณี กิ๋นก๋วยสลาก หรื อตานก๋ วยสลากนี้เป็ น
ประเพณีเก่าแก่ ที่เกิดขึ้นในพระพุทธศาสนาตั้ งแต่พุทธสมัยที่
พระสัมมาสัมพุทธเจ้ายังคงพระชนม์อยู่ ปรากฏในพระธรรม
บทขุททกนิกายว่ า พระพุทธองค์ สรรเสริญพระสาวกอรหั นต์
ของพระองค์คือ พระโกณฑธานเถระ ซึ่ งเป็นผู้มี โชคดีใน
การจับสลากได้ที่ หนึ่งทุกครั้ งแม้พระพุทธเจ้ าก็สู้ ท่านไม่ได้
พระสาวกทั้งหลายมีความสงสัยว่าทำ�ไมท่านจึงมีความโชคดี
เช่ นนั้ น พระพุ ทธเจ้ าตรั สบอกแก่ภิ กษุ สงฆ์ทั้ งมวลว่ า
โกณฑธาปรารถนาว่าถ้ าเลือกอะไร แข่งขันอะไร ขอให้ได้
ที่หนึ่ งเสมอ ดังนั้ นในชาตินี้โกณฑธาจึงเป็นคนโชคดี
ประวั ติความเป็นมา
ในสมั ยพุ ทธกาล ขณะที่ พระพุทธเจ้าประทับ ณ
พระเชตะวันมหาวิหารนั้น วั นหนึ่งนางกุมารี ผู้ หนึ่งได้อุ้ม
ลูกชายวิ่งหนีนางยักขินีผู้มีเวรต่อกันหลายชาติแล้ว ติดตาม
มาจะทำ �ร้ายลู กของนาง นางเห็นจวนตั วจะวิ่งหนี ไปที่อื่น
ไม่ ได้ จึงพาลูกวิ่งเข้ าไปในพระเชตวัน เข้าไปในพระวิหาร
ขณะที่พระพุทธเจ้ าทรงแสดงธรรมอยู่ นางเอาลูกน้อยวาง
แทบพระบาทแล้วกราบทู ลว่า “ข้าแด่ พระองค์ผู้เจริญ ขอ
ทรงโปรดเป็นที่ พึ่งแก่ลูกชายของหม่ อมฉันเถิดพระเจ้าข้ า”
พระพุทธเจ้าหยุดพฤติกรรมที่จองเวรของนางกุมาริกา และ
นางยักษ์ขินีด้ วยการตรัสคำ�สอนว่า “เวรย่อมไม่ระงับด้วยเวร
เวรย่ อมระงับด้วยการไม่จองเวร ธรรมนี้ เป็นของโบราณ”
แล้ วทรงให้นางทั้งสองเห็นผิ ดชอบชั่วดี นางยักษ์ขินีรับศีล ๕
แล้วนางก็ร้องไห้สะอึกสะอื้น กราบทูลพระพุทธเจ้าว่านางไม่รู้
จะไปทำ �มาหากินอย่างไรเพราะรักษาศี ลเสียแล้ว นางกุมาริ
กาจึงรับอาสาจะพานางไปอยู่ด้วย นางได้รับอุปการะจากนาง
กุมาริกาหลายประการ นึกถึงอุปการะอยากจะตอบแทนบุ ญ
คุ ณ จึงเป็นผู้พยากรณ์บอกกล่าวเรื่อง อุตุนิยมวิทยา คือ บอก
ให้ นางกุมาริกาทำ�นาในที่ดอนในปีฝนมาก ทำ�นาในที่ ลุ่มใน
เวลาฝนแล้ง นางกุมาริกาได้ ปฏิบัติตามทำ�ให้ฐานะร่ำ�รวยขึ้น
ยิ่งกว่าคนอื่น ๆ ในระแวกนั้น คนทั้งหลายมีความสงสัยจึงมา
ถามหานางกุมาริกาว่าเป็ นอย่างไร ได้รับคำ �ตอบว่า นางยักษ์
บ่าวสันกำ�แพง...เรื่อง