Page 41 - july53

๓๙
วั ฒนธรรมในมิ ติต่ างๆ ไม่ ว่าจะเป็ นประวัติ ศาสตร์สั งคม
ประเพณีลัทธิความเชื่อ ขึ้นอยู่ว่าใครสามารถช่วงชิงมีอำ�นาจ
ในเชิ งโครงสร้างได้ มากกว่ ากัน ดังนั้นความสูงต่ำ�ดำ �ขาว
ความเป็ นต่อและความเป็นลูกไล่ ล้วนแล้วแต่เป็นผลิตผล
มาจากกรอบแนวคิ ดในเชิงโครงสร้ างทางวัฒนธรรมที่ ส่ง
อิทธิพลต่อ ทัศนคติหรือรสนิยม ที่ ถูกใช้เป็น คติหรืออคติ
ที่จะบอกหรือประเมินว่าศิลปะของใครเหนือกว่าใคร ไม่ใช่
อยู่ ที่รูปแบบสัจจะอันจริงแท้ ที่ปรากฏอยู่ในตัวงานช่าง
เหล่านั้นไม่
โดยศิ ลปะงานช่ างและสิ่ งที่ เรี ยกว่ าภู มิ ปั ญญา
ชาวบ้านจะมี เอกลักษณ์อยู่ที่ เน้นการ “พึ่งพาตนเอง และ
อ่อนน้อมต่อธรรมชาติ” (บางส่วนมี สาเหตุมาจากถูกบีบคั้ น
ด้วยสภาพแวดล้ อมเป็นตั วแปรสำ�คัญ) ในขณะที่วัฒนธรรม
หลวงหรื อสังคมเมืองมี ข้อจำ�กัดในด้านวัตถุดิ บโดยเฉพาะ
ทางธรรมชาติ อีกทั้งมุ่งสนองตอบต่ อความต้องการที่เกิน
เลยความจำ�เป็นพื้นฐานอย่างไม่มีขีดจำ�กั ด ขึ้นอยู่กับกำ�ลังซื้อ
ตามเป้าหมายของชีวิตของการอยากมีอยากเป็นตามคอก
กิเลสของแต่ละคน จนสุดท้ ายต้องเบียดเบียนคนอื่น รวม
ถึงการแย่งชิงทรั พยากรของคนอื่นๆ ผ่านระบบโครงสร้าง
ทางสั งคมแบบศั กดินาทั้งในระดั บตัวบุ คคลและระดั บ
องค์ กรไม่ว่าจะเป็นรั ฐหรือเอกชนก็ตามแต่ โดยที่ ชาวบ้ าน
ต้ องเป็นลูกไล่ หรื อผู้ที่ ต้องเสี ยสละอยู่เสมอ จนเกิดเป็ น
ความขัดแย้งทางสังคมวัฒนธรรมอย่างที่เห็นและเป็นอยู่
อย่างในปั จจุบั น เพียงเพราะทั้งหมดลืมปรัชญาคำ�สอน
อั นเป็ นสัจธรรมจริงแท้ ที่ว่ า “ตนเป็ นที่ พึ่ งแห่ งตน”
ที่สอดคล้องกับ ความพอเพียง ที่เพี ยงพอต่อความง่าย
งามตามวิถี ของตน ดังนั้นเรื่องภูมิปัญญางานช่างจึงมิ ใช่
มี เพียงแค่งานหั ตถกรรมของชาวไร่ชาวนาเท่านั้ นซึ่งนั่น
เป็นเพียงส่ วนหนึ่ง บนความหลากหลายแห่ งภูมิรู้ที่ จะเอา
ตัวรอดที่มีอีกมากมาย หากเปิดใจกว้างจะพบว่า ศิลปะและ
ภูมิปั ญญา เป็นสิ่งที่ อยู่ใกล้ตั วเราบนความเป็นปัจจุ บันหรื อ
ความร่วมสมัยในทุกมิติ ทั้ งชาวบ้าน และชาวเมือง
ก่ องข้าวเหนียวศิ ลปะพื้นบ้าน
อีสานประยุ กต์
รู ปเซียนจำ�หลักบนรากไม้ไผ่
ศิลปะพื้นบ้านเวี ยดนาม ครกตำ �น้ำ�พริกศิลปะพื้นบ้านร่วมสมัยในวิถี คนเมือง
โบสถ์ล้านขวดศิลปะชาวบ้านอีสานร่ วมสมัย