Page 34 - july53

๓๒
สืบสานงานศิลป์
“โขน” เป็ นศิลปะการแสดง
แขนงหนึ่งของไทย ที่ มั กจะสร้าง
ความประทั บใจให้ แก่ ผู้ชมทั้ งใน
ประเทศและต่างประเทศเสมอมา
โขน มีประวัติที่เก่ าแก่ยาวนาน
มาก เชื่อว่ามีความเก่าแก่อย่างน้อย
ย้ อนไปถึงสมั ยอยุ ธยารวมศิลปะ
การแสดงหลายชนิ ดเข้าด้วยกั น
โดยอาศัยท่ าเต้นในการแสดงออก
ทางอารมณ์ เป็ นสำ �คัญ ส่วนตั ว
ละครนั้นจะมีทั้งแบบสวมมงกุฎบน
ศีรษะ และสวมหัวโขน หรือ ศีรษะโขน ในปัจจุบันนิ ยมเล่น
เรื่องรามเกียรติ์
และนี่จึงเป็นโอกาสพิเศษอี กครั้งหนึ่งที่ ได้สัมภาษณ์
อาจารย์จตุพร รัตนวราหะ ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะ
การแสดง (นาฏศิลป์ – โขน) พุ ทธศักราช ๒๕๕๒
ผู้เชี่ยวชาญนาฏศิลป์ไทย ในบทบาทของทศกัณฐ์ ซึ่งอยู่ใน
ความทรงจำ�ของคนรั กโขนมานานกว่า ๔๐ ปี เพื่อให้ท่านได้
ถ่ายทอดให้เราฟังถึงประสบการณ์อันทรงคุ ณค่า และความ
มุ่งมั่นในการสืบสานให้ โขนเป็นมรดกของชาติสืบไป
อาจารย์จตุพร หรือ พ่อต้อย เล่ าว่า “เดิมที เดียว
ผมไม่ได้ คิดจะเข้าโขนเลย ตั้ งใจว่าจบประถมจะสอบเข้ า
มัธยมสามัญทั่วไป เพราะผมอยากเป็นทหารอากาศ เนื่องจาก
เกิดในช่วงสงครามโลก ครั้งที่ ๒ ได้สัมผัสประสบการณ์ถูกทิ้ง
ระเบิดทุกครั้ง ...แต่สอบเท่าไหร่ก็สอบไม่ได้ ก็เลยไม่ได้เรียน
๑ ปี ตอนนั้นก็เผอิญมีคุณครูท่านหนึ่ งชื่อครูลิ้นจี่ จารุ จรณ
ท่านช่วยพาไปสมัครเข้าโรงเรียน และก็สอบเข้าได้ โดยที่ผม
ก็ไม่รู้ว่าเป็นโรงเรียนนาฏศิลป์ พอเรี ยนปั๊บ ก็มีระเบียบว่ า
ต้องซื้อผ้าแดง ผมก็คิดว่า “ซื้อทำ�ไมเนี่ย?” แต่ก็ไม่เป็นไร ได้
เข้าเรียนก็ดีใจแล้ ว พอถึงเวลาฝึก ก็ ให้นุ่งผ้าแดง เอ๊ ะ! เค้า
นุ่งทำ�ไม ให้มาทำ�อะไรเนี่ย พออยู่ไปนานๆ ก็รู้ อ๋อ! เขาให้
มาหัดโขน... เมื่ อถึงเวลาเขาก็พาไปให้ ครูเลือกตัว ก็ยืนแถวซิ
ฮะ ครูลิงกลุ่มหนึ่ง ครูพระก็ อีกกลุ่ มหนึ่ง ผมก็ ได้รับคัดเลือก
จากบรมครู ผู้ทรงคุณวุฒิทางฝ่ายยักษ์ ให้ฝึกหัดเป็นตัวยักษ์…
...ตอนแรกจริงๆ ใจไม่รั กเลยฮะ แต่ว่าจำ �เป็น
ต้ องเรียน เพื่อนๆ ที่ชอบเขาก็ ไปได้เร็ ว แต่ผมได้หน้ าลืมหลัง
เพราะเราไม่ ชอบ. . .ทีนี้ โรงเรี ยนนาฏศิ ลป์สมั ยก่ อนเป็น
โรงเรี ยนเฉพาะ ไม่เหมื อนสมัยนี้ จะออกไปเข้ าโรงเรียน
สามั ญก็ ไม่ ได้ ถ้ าเรี ยนไม่จบก็ ต้ องไปเป็นพวกกรรมกร
สามล้อนะ ถ้าเราออกไปเราก็แย่ซิ ใช่มั้ย? อย่างน้อยความรู้
เขาก็ สอนภาษาอังกฤษ คณิตศาสตร์ แต่ว่าคนเราเนี่ยถ้า
ได้ ศึกษาเรียนรู้ เรื่องอะไรต่างๆ เราก็ชอบได้เหมือนกัน นี่
ประการแรก ประการที่สองก็มาคิดว่ า เอ๊ะ! เพื่ อนที่เรี ยน
ด้ วยกันเขาสามารถออกแสดงได้ เราเห็นเขาเรี ยนด้วยได้
สตางค์ ด้วย ก็ดีซิ เอ๊ะ! ถ้าเราอยู่อย่างนี้เรียนมั่ง ไม่เรี ยนมั่ง
อนาคตเราก็ จะแย่... นี่ จึงเป็นแรงจู งใจให้ผมหันกลับมา
ฝึ กใหญ่เลย... ทานข้าวกลางวันเสร็จปั๊บ ผมนั่งรอ พอครูเดิน
ผ่ านมา ผมทำ�ท่าเต้นให้ครูดู ครูเห็นเราสนใจก็มาดู มาสอน
ให้ โดยเฉพาะ ครู อร่าม อินทรนัฏ ผมก็ฝึ กอยู่อย่างนี้ จน
เพื่ อนๆ ด้วยกันบอกว่า ผมชื่อเล่นชื่อต้อย “ต้ อยมันคงจะบ้า
นะ!” ใครจะว่ าไงช่าง แต่ผมได้ ความรู้ จากที่ ไม่ชอบก็เกิด
ชอบ แล้ วชอบอย่างสุดซึ้งเลยนะ ไม่ใช่ชอบเล่นๆ... ศิลปะ
เยาวนิศ เต็งไตรรัตน์...เรื่อง
ชุมศักด์ หรั่ งฉายา...ภาพ