Page 33 - july53

Basic HTML Version

๓๑
กั
นทั้
งสองข้
าง แล้
วขาทั้
งสองจะทำ
�เป็
นจั
งหวะ หลั
งจากนั้
การฟ้
อนก็
เป็
นไปตามจั
งหวะโดยส่
วนใหญ่
น้ำ
�หนั
กตกอยู่
เท้
าหน้
า ส้
นเท้
าหลั
งยกขึ้
น ส่
วนปลายแตะเท้
าแตะที่
พื้
นเคลื่
อน
จั
งหวะอย่
างนี้
เรื่
อยไปแล้
วก็
ฟ้
อนไปตามจั
งหวะ อย่
างไรก็
ตาม
การฟ้
อนรำ
�มี
ทั้
งท่
วงท่
าที่
อ่
อนช้
อย และจั
งหวะเร็
ว เร้
าใจ
ดั
งนั้
นการฟ้
อนรำ
�ในการรำ
�ผี
ฟ้
า เป็
นส่
วนหนึ่
งที่
ทำ
�ให้
พิ
ธี
กรรม
การลำ
�ผี
ฟ้
ามี
ความสนุ
กสนานและมี
ความขลั
งในตั
วเอง
ทำ
�นองลำ
ทำ
�นองลำ
�เป็
นทำ
�นองลำ
�พื้
นหรื
อลำ
�หมู่
ซึ่
งลำ
�ประกอบ
กั
บแคนลายใหญ่
แบบโบราณ จั
งหวะในการลำ
�จะไปตาม
เนื้
อหา ช้
าบ้
าง เร็
วบ้
าง บางจั
งหวะก็
หยุ
ดเป่
าหมอลำ
�พู
เมื่
อฟั
งลำ
�ทำ
�นองตั
งหวายแล้
วเห็
นว่
าใกล้
เคี
ยงกั
นมาก คื
ลำ
�กลอนสั้
นๆ แล้
วให้
คนเป่
า เป่
าต่
อพร้
อมกั
บฟ้
อนและพู
ทำ
�นองลำ
�แต่
ละคณะจะไม่
ค่
อยแตกต่
างกั
นมากนั
ลำ
�ดั
บขั้
นตอนและวิ
ธี
การลำ
�รั
กษาลำ
�ส่
อง
การลำ
�ส่
อง หมายถึ
งการลำ
�หาข้
อผิ
ดข้
องหมองใจข้
ผิ
ดพลาด และสาเหตุ
ของผู้
ป่
วย อาจมี
การดู
หมอหรื
อทาง
อี
สานเรี
ยกว่
าการดู
มอ เมื่
อหมอมอ (หมอดู
) ชี้
ว่
าเกิ
ดจาก
ผี
ก็
จะไปติ
ดต่
อคณะหมอลำ
�ทรงมาทำ
�การรั
กษาหมอลำ
�ทรง
ทุ
กคณะจะปฏิ
เสธไม่
ได้
จะใกล้
หรื
อไกลก็
ต้
องไป ค่
ารั
กษา
นอกจากคายแล้
วจะเรี
ยกร้
องไม่
ได้
แต่
ผู้
ที่
มาติ
ดต่
อก็
ทราบ
โดยการสอบถามบริ
วารใกล้
ชิ
ดหั
วหน้
าคณะ รวมทั้
งชาวคณะ
จะช่
วยกั
นสอบถามประวั
ติ
คนไข้
อย่
างละเอี
ยดเมื่
อตกลงวั
เวลากั
นที่
เป็
นที่
เรี
ยบร้
อยแล้
ว ทางด้
านเจ้
าภาพก็
เดิ
นทาง
กลั
บมาจั
ดเตรี
ยมอุ
ปกรณ์
เครื่
องคายรั
กษา อาหารการกิ
ฝ่
ายหั
วหน้
าคณะก็
จะทำ
�พิ
ธี
บอกกล่
าวครู
บาแล้
วเชิ
ญไป ณ
ที่
ทำ
�การรั
กษานั้
เมื่
อไปถึ
งบ้
านผู้
ป่
วย หั
วหน้
าก็
จะลำ
�บู
ชาก่
อนแล้
เชิ
ญผี
มาเที
ยม การลำ
�ส่
องจะใช้
เวลายาวนานมากเนื่
องจาก
หั
วหน้
าจะต้
องลำ
�ถามผี
เมื่
อทราบว่
าผู้
ป่
วยผิ
ดผี
ตน บริ
วาร
ในคณะก็
จะพู
ดขอก่
อน จะยอมขอโทษ หลั
งจากผี
ใจอ่
อน
ยอมผ่
อนปรนให้
แล้
วจะออกจากร่
างทรงไป หั
วหน้
าจะ
ผู
กข้
อผู
กแขนผู้
ป่
วย แล้
วแนะนำ
�วิ
ธี
การปฏิ
บั
ติ
ตั
วให้
และนั
วั
นที่
จะมาทำ
�การรั
กษาต่
อไป ในบางครั้
งผู้
ป่
วยเพี
ยงแต่
ผิ
ดที่
บ๋
า (บน) แล้
วไม่
ปง (ไม่
แก้
บน) หั
วหน้
าคณะก็
บอกให้
แก้
บน
ไม่
ต้
องใช้
วิ
ธี
รั
กษา ยกเว้
นว่
าแก้
บนแล้
วยั
งไม่
หายดี
ความนิ
ยมของประชาชน
การไปหาหมอลำ
�ผี
ฟ้
าในบางโอกาสก็
จะนำ
�สิ่
งของไป
บู
ชาถวายผี
ฟ้
า และหมอลำ
�ผี
ฟ้
าก็
จะนำ
�สิ่
งของดั
งกล่
าวไปขึ้
วางไว้
ที่
ฮ่
าน
และบอกกล่
าวผี
ฟ้
าให้
รั
บทราบต่
อไป ในโอกาสที่
ลู
กสาวแต่
งงานก็
จะเอาขั
นธ์
ห้
าและขั
นธ์
แปด รวมทั้
งปั้
นข้
าว
เหนี
ยวใส่
รวมกั
นในขั
นน้ำ
�ใบใหญ่
พร้
อมกั
บเงิ
นสิ
นสอด แล้
เอาผ้
าขาวหรื
อที่
เรี
ยกว่
า ผ้
านุ่
งบวชนาคคลุ
มทั
บไว้
หมอลำ
ผี
ฟ้
าก็
จะเอาไปขึ้
นวางที่
ฮ่
านแล้
วบอกผี
ฟ้
าให้
รั
กษาลู
กเขย
ด้
วย แล้
วก็
จะฝากฝ้
ายผู
กข้
อมื
อมากั
บแม่
ยายไปผู
กให้
กั
ลู
กเขยและลู
กสาวของตนเองต่
อไป
ส่
วนในกรณี
ที่
มี
เด็
กเกิ
ดใหม่
ในครอบครั
ว ผู้
เป็
นยาย
ก็
จะนำ
�เอาขั
นธ์
ห้
าพร้
อมกั
บเงิ
นอี
ก ๑ บาท หรื
อมากกว่
านั้
ก็
ได้
มาฝากหมอลำ
�ผี
ฟ้
า ก็
จะได้
ฝ้
ายผู
กข้
อมื
อไปให้
กั
บหลาน
ที่
เกิ
ดใหม่
อย่
างไรก็
ตามหน้
าที่
หลั
กของรั
กษาที่
เป็
นผี
ฟ้
าก็
คื
อการรั
กษาพยาบาลสมาชิ
กของครอบครั
วเมื่
อเกิ
ดการ
เจ็
บป่
วย แม้
ว่
าการรั
กษาจะไม่
มี
ยาหรื
ออุ
ปกรณ์
การแพทย์
ก็
ตาม การรั
กษาจะกระทำ
�ด้
วยคำ
�พู
ดบอกกล่
าวกั
บผี
ร้
ายต่
างๆ
ที่
เป็
นสาเหตุ
ของการเจ็
บป่
วย จากการสอบถามข้
อมู
ลพบว่
ส่
วนใหญ่
ของผู้
ที่
มี
การรั
กษาเป็
นผี
ฟ้
าเคยรั
กษาโรคที่
เกิ
ดจาก
ผี
ทำ
�แล้
วหาย นั
บได้
ว่
าการรั
กษาเป็
นบริ
การสุ
ขภาพประเภท
หนึ่
งของชาวบ้
านได้
ของรั
กษาจึ
งมี
ความหมายทั้
งการรั
กษา
พยาบาลและการกระทำ
�หน้
าที่
ให้
ความมั่
นคงทางจิ
ตใจ โดย
หมอลำ
�ผี
ฟ้
าเป็
นผู้
ดู
แลและใช้
อำ
�นาจของรั
กษานั้
ดั
งนั้
นความเชื่
อและความศรั
ทธาต่
อผี
ฟ้
าจึ
งเป็
เสมื
อนยาขนานเอกที่
ช่
วยบรรเทาอาการทางกายและทางใจ
ให้
พี่
น้
องหมู่
เฮาชาวอี
สานสื
บมา การรั
กษาด้
วยวิ
ธี
การดั
งกล่
าว
จึ
งเป็
นภาพสะท้
อนให้
เห็
นถึ
งวิ
ถี
ชี
วิ
ตที่
ผู
กพั
นกั
บวั
ฒนธรรม
ดั้
งเดิ
ม แม้
ปั
จจุ
บั
นวิ
ทยาการทางการแพทย์
สมั
ยใหม่
จะ
รุ
ดหน้
าไปไกลเพี
ยงใดก็
ตาม
ข้
อมู
ลจาก : ศิ
ลปะการแสดงของไทย เล่
ม ๑
สำ
�นั
กงานคณะกรรมการวั
ฒนธรรมแห่
งชาติ