Page 32 - july53

๓๐
ฉันทลั กษณ์ ไม่ แน่นอน ผู้ ลำ �หรือผู้ แสดงและผู้ ฟั งไม่
ได้ยึ ดถือเรื่ องความไพเราะของกลอน แต่ ยึ ดเนื้อหา
ของกลอนว่า พูดอย่ างไร บางตอนเป็นกลอนกลุ่ มคำ �
เล่นคำ� เช่นเดียวกับกลอนลำ�สินไชของท้าวปางคำ� บางตอน
จะสัมผัสบ้างเช่ นเดียวกั บลำ �พื้นลำ�หมู่ และบางตอนจะมี
สัมผัสดีเหมือนกลอนของหมอลำ�กลอน ทุกกลอนทุกประเภท
จึงลำ�ทำ�นองเดียวกันหมด
ประเภทกลอนลำ�
๑. กลอนอันเชิ ญผีฟ้า เป็นกลอนที่ป่าวร้องอั ญเชิญ
ผีฟ้ าครูอาจารย์ ที่ ล่วงลั บไปที่ เคยประสิทธิ์ ประสาทวิชา
ความรู้ ในการรักษาคนป่วย ให้มาช่วยขจัดปัดเป่าโรคภัยไข้เจ็บ
การประกอบพิธี กรรมจะต้องอั ญเชิญและทำ �พิธี ครอบครู
เสมอ จึงทำ�ให้การประกอบพิธี ดำ�เนินการไปอย่ างราบรื่น
๒. กลอนลำ�เสี่ ยงหรือลำ�ส่อง เป็นกลอนที่หมอลำ �
เสี่ยงทายหาสาเหตุของการเจ็บป่วยเรียกว่าลำ �หาข้อหาปล้ อง
โดยมุ่งเน้ นไปถึงสาเหตุการป่วยที่กระทำ�การละเมิดหรือสร้ าง
ความไม่พอใจต่อผี เช่น ละเมิดต่อผีบรรพบุรุษ ผี ไร่ ผีนา
ผีบ้าน ผีเรือน ผี ตาแฮก เป็นต้น
๓. กลอนลำ�อ้ อนวอน กลอนลำ�ประเภทนี้ใช้ลำ�ใน
ขั้นตอนที่ รู้สาเหตุ ของการเจ็บป่ วยแล้วหมอลำ �ผีฟ้ าก็ลำ �
ขอขมาลาโทษต่อผีที่คนป่วยได้ล่วงเกิน เป็นต้ นว่าผีอาจจะ
แสดงอาการโกรธ ไม่พอใจออกมา และต้องเอาคนป่วยคนนี้
แล้วหมอลำ�ผีฟ้าก็ จะลำ�อ้อนวอนขอชีวิต
๔. กลอนลำ�อวยพร เป็ นกลอนลำ �ที่อวยพรให้
ผู้ป่ วยมีกำ�ลั งใจในการต่อสู้กั บโรคภัยที่ เจ็บป่วย มี ความ
สบายอกสบายใจ ซึ่งหมอลำ�ผีฟ้า ลำ�ในเชิงจิตวิ ทยาทำ�ให้
คนไข้มีความรู้สึกอบอุ่น ไม่ได้ถูกทอดทิ้งแล้วมี ความหวังใน
การใช้ชีวิตอยู่ต่อไป
๕. กลอนลำ �ส่งเครื่ อง คือการลำ �เพื่อส่ งเครื่อง
ใช้ สิ่งของต่างๆ ตามที่ผีต้ องการ โดยมีวัตถุ ประสงค์เพื่อ
ขอไถ่ ชีวิตของผู้ ป่วยที่ละเมิดต่ อผีฟ้า จำ�เป็นต้องส่งเครื่อง
แลกเปลี่ยนกับชีวิ ต
๖. กลอนเชิญชวนลงเล่ น เป็นกลอนลำ �ชักชวน
คนป่ วยให้ร่วมฟ้ อนรำ�สนุกสนานกั บกลุ่มผี ฟ้าที่ มารักษา
โดยมี จุ ดมุ่งหมายเพื่ อให้ คนป่วยคลายความกั งวลและ
ความสิ้ นหวังในชี วิต นอกจากนี้ยังทำ �ให้คนป่วยลุกเดินเป็น
การออกกำ �ลั งกาย จะทำ �ให้ร่างกายอ่ อนเพลี ยสามารถ
กินข้าวปลาอาหารได้มาก อันเป็นผลในเชิงจิ ตวิทยา
กลอนลำ �เป็นองค์ ประกอบหนึ่งของการลำ�ผี ฟ้ายัง
เป็ นประโยชน์ทางด้ านสื่อภาษาติ ดต่อระหว่างมนุษย์กับผี
เพื่ อสร้างความเข้าใจ เป็นการยุติมิให้มีผีมารังควานทำ�ความ
เดือดร้อนต่อผู้ป่วยอีก นอกจากนี้ ยังทำ�ให้เกิดความไพเราะ
สนุ กสนานในทำ�นองกลอนลำ� ทำ�ให้ผู้ป่วยคลายความกังวล
ลืมทุ กข์โศกที่ตนเองได้รับ
การฟ้ อนรำ�
การฟ้อนรำ�ในพิธี กรรมการลำ�ผีฟ้า เป็นการแสดงออก
ถึงความเชื่ อศรัทธาต่ อผีฟ้าที่ ตนเองเคารพนับถื อ เพื่อให้
เกิ ดสันติสุขในหมู่ตน สะท้อนให้เห็นถึงความศรัทธาเลื่อมใส
ประกอบกั บความสนุกสนานดั งปรากฏในพิธี การรั กษา
คนป่วยและวิธีเลี้ยงข่วงผี ฟ้า
ลักษณะท่าฟ้อนรำ�ในการลำ �ผีฟ้าไม่มีรูปแบบที่ตายตัว
ทั้ งนี้เพราะการฟ้อนรำ�เกิดจากการเข้าเที ยนของผีฟ้า ดังจะ
เห็ นได้จากก่อนที่หมอลำ�ผีฟ้าจะเข้าพิธี ฟ้อนรำ�นั้ นมีอาการ
สั่น ฟ้อนไปตามอำ�เภอใจของผี เท่านั้น นอกจากนี้การฟ้อนจะ
เป็นไปอย่ างอิสระปราศจากกฎเกณฑ์บั งคับ เมื่อเริ่มแรกที่
ผี เข้าประทั บทรงมือจะแกว่ งไปข้างหน้าและข้ างหลังพร้อม