Page 36 - Jan53

ความปลอดภัยมี ความสำ�คัญต่อการดำ�รงชี วิต
ของมนุษย์ เพราะเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดอาจเกิดขึ้นได้
ทุกที่ ทุกเวลา โดยที่เราไม่สามารถห้ ามไม่ให้เกิดขึ้นได้
ดังจะเห็นได้ จากอุบัติภัย เช่น ภัยจากการร่วงหล่นของ
วัตถุ อัคคี ภัยที่เกิดในซาติก้ าผับ อุบัติเหตุตามท้องถนน
อันเกิ ดจากการขั บรถเร็ วเกินอั ตราที่ กฎหมายกำ�หนด
การเมาแล้วขับ การง่วงแล้วขับ การไม่สวมหมวกนิรภัย
การใช้ โทรศัพท์ มื อถือขณะขับรถ การไม่ คาดเข็มขั ด
นิรภัย รวมทั้งภัยพิบัติทางธรรมชาติ เช่น แผ่นดินไหว
สึนามิ วาตภัย อุทกภัย เป็นต้น ซึ่ งภัยต่าง ๆ เหล่านี้
ล้วนสร้างความสูญเสียในตัวบุคคลและครอบครัว ไม่ว่า
จะเป็นทรัพย์สิ น อวัยวะร่างกาย และชีวิตที่ประมาณค่า
ไม่ได้ รวมถึงความสูญเสียทางด้านจิตใจที่ ยากจะเยียวยา
ในระยะเวลาอันสั้น ดังนั้ น มนุษย์จะต้องหันมาใส่ใจใน
เรื่องของความปลอดภัย เพื่อที่จะป้องกันและลดความ
สูญเสียในทุกด้านให้ น้อยที่ สุด
ความปลอดภัยไม่ใช่ เป็นเพียงความคิดหรื อความ
รู้สึก แต่เป็นวิถีชี วิตของคนในสั งคม หรืออี กนัยหนึ่งเป็น
“วัฒนธรรมความปลอดภั ย” ของคนไทย ซึ่งหมายถึง
ความเชื่อและพฤติกรรมของบุคคลที่ แสดงออกในเรื่อง
การตระหนักและการป้องกันความเสี่ยงในสิ่งที่ทำ� โดย
ไม่จำ�กัดเวลา และ สถานที่ เมื่อบุคคลใดเห็นสิ่งที่ตนเอง
กระทำ�อยู่มีความเสี่ยงจะต้องหยุดคิด หยุดทำ�ทันที เพื่อ
ลดโอกาสการเกิดภัยและปกป้องอั นตรายจากภัยต่างๆ
ได้
วัฒนธรรมความปลอดภั ย นับเป็นวิ ถีชี วิตที่อยู่
คู่ กับคนไทยมาช้ านาน สามารถพบได้ ในวั ฒนธรรม
พื้ นบ้านที่ชาวบ้านสร้างขึ้นมาเอง ถ่ายทอดกันต่อมาผ่ าน
คำ�สั่งสอนหรื อการบอกกล่าว ดังจะพบได้จากความเชื่อ
และแนวทางการปฏิบัติเพื่อความปลอดภัยในการทำ�งาน
อาทิ เช่ น ไม่ ควรยกจอบสูงและแรงเกินไป เมื่อเวลา
เหวี่ยงลงอาจทำ�ให้เลยมาบาดเท้าหรือหน้าแข้ง ไม่ควร
หงายจอบหรื อวางมีดที่เปิดคมไว้ ที่พื้ นเพราะอาจทำ�ให้
คนไม่เห็นเดินมาเตะและบาดเจ็บได้ ไม่ ให้ยื นอยู่ทางด้ าน
หน้ าของผู้ที่กำ�ลังจะขุ ดดิน เพราะส่วนหัวของจอบที่เป็น
เหล็กอาจไม่ แน่นและหลุดออกไปโดนผู้ที่ยื นอยู่ด้านหน้า
ได้ ห้ามยืนอยู่ด้านหน้าหรือด้านหลั งของสัตว์ เพราะอาจ
ถูกขวิดหรือเตะเอาได้ เมื่อออกไปล่าสัตว์ ขณะอยู่บนห้าง
แล้ว ต้ องไม่ลงมาอี กจนกระทั่งพระอาทิตย์ขึ้น ไม่ขานรับ
เสียงคนมาเรี ยก เวลาโค่นต้นไม้จะต้องสังเกตว่าต้นไม้จะ
ล้ มไปทางไหน นอกจากนี้ วัฒนธรรมความปลอดภัยยัง
อยู่ ในรูปของสุภาษิต สำ�นวน และคำ�พังเพย ซึ่ งแสดง
ถึ งความเป็นเจ้าคารมและภูมิ ปัญญาของคนไทยในการ
เตือนสติ ในการกระทำ�ใด ๆ ก็ตาม (วรวรรณ คงมานุสรณ์ .
๒๕๔๙; ศิวพร ไพลิน. ๒๕๕๑; อุทัย ไชยานนท์. ๒๕๔๖,
๒๕๕๐) โดยแบ่งออกเป็น ๔ ด้ าน ดังนี้
๑. การสอนเกี่ยวกับกระทำ�ที่รอบคอบ อดทนและ
อดกลั้ น เช่น ผ่อนหนักเป็นเบา ช้า ๆ ได้พร้ าเล่มงาม ช้า
เป็ นการนานเป็นคุ ณ แพ้เป็ นพระชนะเป็นมาร จะช้าจะ
เร็วก็ถึงเหมือนกัน
ดร.หทัยรั ตน์ มาประณีต...เรื่อง
๓๔
วัฒนธรรมวิ พากษ์