Page 41 - aug53

๓๙
สุดท้ ายกลุ่มของตลาดเก่ าป่าซาง แม้จะได้ทำ�ตามหั วข้อ
เดิมที่คิดได้ตั้งแต่ต้น หากประสบการณ์ภาคสนามก็ ได้สร้างความ
แปลกใหม่ และตื่นตาตื่นใจกับพวกเขาไม่น้อย
“เราไปนอนวัดกัน วัดอินทขิ่น พระอาจารย์ ที่โรงเรียนเป็น
เจ้าอาวาสจึงให้นอน เพราะมันอยู่ใกล้กับป่ าซาง เพราะบ้านไกล
มากใช้เวลาเป็นชั่วโมง จึงนอนวัดกันหมดเลย สนุกดี”
“ไปยื นถ่ายกลางถนน คือต้ องเก็บภาพพระบิ นฑบาตร
ตอนเช้า พอรถมาวิ่งกันกระจาย และซาเล้ง ๓ ล้อ เจมส์มันขั บ
ไม่เป็นพี่ มันบอกว่ ามันจะขั บ ทุกคนก็ ให้มันขับ แล้วมีหนองน้ำ�ที่
ใหญ่มากอยู่ ข้างหน้า ทุกคนกระโดดลงทัน แต่ผมช็ อคอยู่บนรถ
ผมลงไปไม่ทัน แต่โชคดีที่มันหยุ ดทัน ไม่งั้นนะพี่นิดเดียวตกเลย”
การลงภาคสนามไปพูดคุยกับชาวบ้านในป่าซางทำ�ให้พวก
เขารู้ว่า ในสมัยอดีตตลาดป่าซางเคยเจริญรุ่งเรืองมาก ป่าซางเคย
เป็นทางผ่านจากกรุงเทพไปสู่เชียงใหม่ เป็นศูนย์กลางการค้าขาย
ที่สำ�คัญ แต่ปัจจุ บันไม่เหลือภาพเหล่านั้นให้ เห็นอีกแล้ว ป่าซาง
เหลือเพียงอาคารไม้เก่าๆ ที่ มีเค้าโครงของอาคารพาณิชย์เท่านั้น
เราถามน้องๆ ว่ารู้สึกอย่างไร พวกเขาบอกว่า ใจหาย... ที่ป่าซาง
เหลือเพียงแค่นี้ พวกเขาจึงเลือกที่จะถ่ายทอดความเจริญเมื่อสมัย
อดีตกับความเป็นปัจจุ บันของป่าซางผ่านออกมาทางสารคดีที่พวก
เขาทำ�
นักมานุษยวิทยาทัศนารุ่นเยาว์
การลงภาคสนามในแต่ละกลุ่ม ซึ่งส่วนใหญ่แล้วต้ องการ
ลงไปทำ�ความรู้ จักพื้นที่ ทำ �ความรู้จักกับคนที่น้ องๆต้องการจะ
สัมภาษณ์ และทำ�ความรู้จักเรื่องราวของผู้ที่เป็นเจ้าของวัฒนธรรม
ที่ต้องการจะเล่ า เพื่อวางแผนในการตัดต่ อ เป็นการสร้ างความ
สัมพั นธ์ที่ดีระหว่างผู้ ที่เป็นเจ้ าของวัฒนธรรมและนักทำ�สารคดี
ก่อนการถ่ายทำ� เพราะฉะนั้นการทำ�สารคดี ไม่ใช่แค่การเอากล้อง
ลงไปถ่ายทำ �เรื่องที่เราต้องการเท่ านั้ น แต่คนที่ ทำ�สารคดีต้ อง
เข้าไปสังเกตการณ์อย่างมีส่วนร่วม (participant observation)
เพื่อเข้าใจเจ้าของวัฒนธรรม เพื่อที่จะทำ�สารคดีออกมาให้ ใกล้เคียง
ความจริงมากที่สุด
เยาวชนเหล่านี้ หารู้ไม่ ว่า พวกเขาได้ ใช้เครื่ องมือทาง
มานุษยวิทยาในการเข้าหา ทำ�ความรู้จักกับผู้คนในท้องถิ่นของ
ตนและถ่ ายทอดวัฒนธรรมในท้องถิ่นนั้นๆ ออกมาในรูปแบบ
สารคดีเป็นที่ เรี ยบร้อยแล้ ว บทเรียนในครั้งนี้ ทำ�ให้พวกเขาได้
เรี ยนรู้ผู้คน ได้พบกั บมุมมองใหม่ ๆ ที่ไม่ เคยมองเห็น ไม่ เคย
ได้สัมผั สอย่างจริ งจัง ที่ สำ�คัญยิ่ งกว่าความรู้ ที่พวกเขาได้ รับก็
คือ เมื่อพบเจอกับอุปสรรคและความยากลำ�บากต่างๆ ความ
สามัคคีกันเป็นเรื่องสำ �คัญ และได้ เรียนรู้ ว่าหากพบกับปัญหา
พวกเขาไม่ควรถอยแต่ควรพลิ กวิกฤตให้เป็นโอกาส พวกเขารู้
ว่าอดีตเป็ นสิ่งที่ น่าหวงแหนแต่เราไม่ควรติดอยู่กับอดี ต พวก
เขารู้ว่ าเมืองไทยยั งมีน้ำ �ใจอยู่ล้นเหลื อ อยู่ที่ ว่าเราจะเปิ ดใจ
รับมั นหรือไม่ พวกเขารู้ว่ าแม้คนๆ หนึ่งจะเป็นผู้ชายตั วเล็กๆ
แต่ เขาก็ มีความฝันที่ ยิ่งใหญ่ ได้ และสิ่งต่างๆ ที่ พวกเขารู้
เราก็ได้รับรู้ไปด้ วย
สารคดี เยาวชนเล่าวัฒนธรรมของศู นย์ มานุ ษยวิทยา
สิรินธร (องค์การมหาชน) ซึ่งมี กว่า ๑๔ เรื่อง พร้อมให้ผู้ สนใจ
ได้ชมและสั มผัสมุ มมองทางวัฒนธรรมของเยาวชน และหาก
หน่วยงานสถานศึกษาที่ สนใจนำ�สารคดีชุดดังกล่าวไปเผยแพร่
และจัดกิจกรรมในสถานศึกษาสามารถติ ดต่อประสานงานได้ที่
คุณอานุ ภาพ สกุลงาม โทร ๐ ๒๘๘๐ ๙๔๒๙ ต่อ ๓๘๐๘