Page 8 - sep52

ร้ อยเรื่องวันสำคัญ
นสารทไทย เป็นการทำบุญเดื อน ๑๐ ของไทย
ตรงกับวันแรม ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๐ (ประมาณปลาย
เดือนกันยายน-ตุลาคม)
คำว่า สารท พระยาอนุมานราชธน ได้เขียนไว้ ใน
หนังสือเทศกาลและประเพณีไทยว่าเป็นคำอินเดีย หมายถึง ฤดู
เป็ นช่วงระยะเวลาที่ พื ชพันธุ์ และผลไม้เริ่ มสุกและให้ พืชผล
เป็นครั้ งแรกในฤดู ประชาชนจะรู้สึกยินดี กับพืชผลที่ เก็ บเกี่ยว
ได้ครั้งแรกนี้แล้วจะนำไปบู ชาสิ่งศั กดิ์สิทธิ์ที่ ตนนับถือ เพื่ อความ
เป็นสิริมงคลและแสดงความเคารพที่ท่านช่ วยให้พื ชพันธุ์ธั ญญาหาร
อุดมสมบูรณ์จนเก็บเกี่ ยวได้
การทำบุญวั นสารทในประเทศไทย มี มาตั้ งแต่สมั ย
สุโขทั ย ตามที่ปรากฏหลั กฐานในหนั งสือของนางนพมาศ
เนื่องจากศาสนาพราหมณ์เผยแผ่ เข้ามาในประเทศไทย คนไทย
จึงรับประเพณีนี้ มาจากศาสนาพราหมณ์
“การทำบุ ญสารท คือ ฤดูข้าวรวงเป็นน้ำนมนี้ แก่พราหมณ์
เมื่ อการพระราชพิธีของพราหมณ์ ตกเข้ามาในแผ่นดิ นสยาม
ก็เลยต้องประพฤติตามลั ทธิพราหมณ์ด้วย ซึ่งนางนพมาศได้กล่ าว
ไว้ว่ า เป็ นฤดูที่ ชนทั้งปวงกวนข้ าวปายาสและทำยาคูเลี้ยงพราหมณ์
เมื่อสมณพราหมณ์เป็นคู่กันเช่นนั้ น ผู้ซึ่งนั บถือพระพุทธศาสนา
ในชั้นแรกที่เข้ ารีตใหม่เคยถือพราหมณ์ เดิมได้ทำบุญตามฤดูกาล
แก่พราหมณ์เดิมมาอย่ างไร ครั้นเมื่อมาเข้ารีตถือพุทธศาสนาแล้ว
เมื่อถึงกำหนดที่ ตัวเคยทำบุ ญ ผู้ ใดละเลยจะนิ่งเสียไม่ ทำ เมื่อ
เชื่อว่ าพระพุทธเจ้าและพระสงฆ์ เป็นเนื้อนาบุ ญอันวิเศษยิ่งขึ้ น
ไปกว่าพราหมณ์ ก็ ต้องมาถวายพระสงฆ์เหมือนเช่นเคยทำอยู่แก่
พราหมณ์ ถ้าผู้ ใดจะละทิ้งศาสนาพราหมณ์เดิ มของตัวให้ขาดไม่ได้
เพราะความเกรงใจก็ลงเป็นทำทั้งสองฝ่าย ถวายทานแก่ สมณะ
ด้วยพราหมณ์ด้วย”
การทำบุญวันสารทนั้นไม่ ได้มีปรากฏแต่ในศาสนาพราหมณ์
เท่ านั้ น ในศาสนาพุทธก็ มี ปรากฏในหนั งสือพระธรรมบท
เล่มหนึ่งสรุปได้ว่า
เมื่อพระพุทธวิปัสสี ได้เกิดขึ้นในโลกมีพี่น้ องสองคนชื่อ
มหากาลเป็นพี่ และจุลกาลเป็นน้ อง ทำการเกษตรกรรมร่วมกัน
ปลูกข้าวสาลีบนที่ผืนเดียวกั น จุลกาลนั้ นเห็นว่ าข้าวสาลีที่ กำลัง
ท้ องนั้ นมีรสหวานอร่อย เห็ นว่ าควรนำข้าวนั้ นไปถวายแด่
พระสงฆ์ จึงนำความไปปรึกษากับมหากาลพี่ชาย แต่ มหากาล
ไม่เห็นด้วยเนื่องจากไม่ เคยมีผู้ใดเคยทำมาก่ อน อีกทั้ งก็ ไม่เห็น
ประโยชน์ที่จะเกิดขึ้น แต่จุ ลกาลมีความตั้งใจอย่างแรงกล้ าที่จะนำ
ข้าวไปถวายแด่พระภิกษุ มหากาลจึงแบ่ งที่ดินออกเป็น ๒ ส่วน
ของตนส่วนหนึ่งและของจุ ลกาลส่วนหนึ่ ง ซึ่งจะนำข้าวส่ วนนั้น
ไปใช้กิจอั นใดก็ได้ จุลกาลจึงนำเมล็ดข้าวที่กำลั งตั้งท้องมาผ่ า
นำเมล็ดข้ าวต้มกับน้ำนมสด ใส่เนยใส น้ ำผึ้ง น้ ำตาลกรวด เมื่อ
เสร็จแล้ วจึงนำไปถวายแด่พระสงฆ์ เมื่อถวายภัตตาหารเหล่านี้แด่
พระสงฆ์ จุลกาลได้ ทูลความปรารถนาของตนกับพระพุทธเจ้าว่า
“ด้วยศพภสลีทานนี้จงเป็นเหตุให้ ข้าพเจ้ าบรรลุธรรมวิ เศษก่อน
ชนทั้งปวง” เมื่อจุลกาลเสร็จธุระจากการถวายภัตตาหารแด่ภิกษุ
วั
วั นสารทไทย
วารสารวัฒนธรรมไทย
สิริวิภา ขุนเอม...เรียบเรียง